TÜRKİYE’DE GELİR EŞİTSİZLİĞİNİN MALİYE POLİTİKASI ARAÇLARI VE KURUMSAL FAKTÖRLER AÇISINDAN ANALİZİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Ekonomik birimlerin milli gelirden aldıkları payların, birbirinden farklı olması sonucu ortaya çıkan gelir eşitsizliği, gelişmişlik düzeylerine bakılmaksızın tüm ülkelerin temel ekonomik amaç ve politikalarını oluşturan önemli bir unsurdur. Gelir eşitsizliği, sosyal ve ekonomik sorunları da beraberinde getirdiği için üzerinde durulması gereken önemli bir konu haline gelmektedir. Devletler bu sorunu çözmek için çeşitli politikalar geliştirmekte, bunların en başında da maliye politikası uygulamaları gelmektedir. Kamu kesimi özellikle maliye politikası araçlarından vergiler ve kamu harcamaları ile gelirin yeniden dağıtılmasını sağlayarak, gelir dağılımında adaleti sağlamaya çalışmaktadır. Bir ülkede gelir eşitsizliğinin ortaya çıkmasında çeşitli faktörlerin etkisi olmasının yanı sıra, ülkenin kurumsal yapısı da büyük öneme sahiptir. Buna göre, güçlü kurumsal yapısı olan, diğer bir ifade ile kurumsal kalite düzeyi yüksek olan ülkelerde gelir eşitsizliğinin daha düşük olması beklenmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de 1990-2016 yılları arasındaki maliye politikası araçlarından vergiler, kamu harcamaları ve kamu borçlanması ile kurumsal kalite faktörünün gelir dağılımı üzerindeki etkisi En Küçük Kareler Yöntemi (EKK) ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak kamu harcamaları, vergiler ve kurumsal kalite düzeyinde meydana gelen artışların, gelir dağılımındaki eşitsizliği azalttığı, kamu borçlanma düzeyinde meydana gelen bir artışın ise gelir dağılımında eşitsizliği artırdığı sonucuna ulaşılmıştır.

ANALYSIS OF INCOME INEQUALITY IN TERMS OF FISCAL POLICY INSTRUMENTS AND INSTITUTIONAL QUALITY FACTORS IN TURKEY AND SUGGESTED SOLUTIONS

The income inequality that occurs when the economic units take their margins different from each other is an important component, which constitutes the basic economic aim and policies of all countries regardless of their level of development. Income inequality is an important issue that needs to be addressed as it brings along social and economic problems. States develop various policies to solve this problem, and at the top of them are fiscal policy implementations. The public sector is trying to provide justice in the distribution of income by ensuring redistribution of income with taxes, which is one of the fiscal policy instruments and public expenditures. In addition to being influenced by various factors in the emergence of income inequality in a country, the institutional structure of the country also has great precaution. In the light of this view, it is expected that income inequality shall be lower in countries whose institutional structure is strong; in other words, institutional quality level is high. In this study, in Turkey between the years of 1990- 2016, the effects of taxation, public expenditure and public debt as the instruments of fiscal policy and institutional quality factor have been analysed by Least Squares Method (OLS). As a result, increases in public expenditures, tax and institutional quality levels have reduced income disparity, while an increase in public borrowing has resulted in an increase in income distribution inequality.

PDF

___

ACEMOGLU, D. (2003), “Cross-Country Inequality Trends”. The Economic Journal NBER Working Papers No: 113.
ACEMOGLU, D. & ROBINSON, J.A. (2000), “Why Did the West Extend the Franchise? Democracy, Inequality and Growth in Historical Perspective”, The Quarterly Journal of Economics vol. 115, no.2, pp.1167-1199.
ACEMOGLU, D., JOHNSON, S. & ROBINSON, J. A. (2005), Institutions as a Fundamental Cause of Long-Run Growth. Handbook of Economic Growth, Vol. IA, (Drl.: Philippe Aghion ve Steven N. Durlauf), Elsevier, Amsterdam.
AKSOY, Ş. (1991), Kamu Maliyesi (Kamu Harcamaları- Kamu Gelirleri- Bütçe- Maliye Poli-tikası), İstanbul, Filiz Kitabevi.
AKSU, Ö. A. (1993), Gelir ve Servet Dağılımı, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Basımevi.
ALESINA, A. & WEDER, B. (1999), “Do Corrupt Governments Receive Less Foreign Aid?”, NBER Working Paper No: 7108.
APERGIS, N., DİNÇER, O. & Payne, J. E. (2014), “Economic Freedom and Income Inequality Revisited: Evidence from a Panel Error Correction Model”, Contemporary Economic Policy, vol. 32, no. 1, pp. 67-75.
ATIF, S. M., SRIVASTAV, M., SAUYTBEKOVA, M. & ARACHCHIGE, U.K. (2012), “Glo-balization and Income Inequality: A Panel Data Analysis of 68 Countries”, MPRA Working Paper No: 42385.
AVCI, M. & AVCI, G.M. (2017), “OECD Ülkelerinde Kurumsal Kalite ve Gelir Eşitsizliği İlişkisi”, Sosyoekonomi Dergisi, C.25, Sy.31, ss.75-90.
BALTA, T.B. (1972), İdare Hukuku I, Genel Konular, Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi.
BARRO, R. J. (2000), “Inequality and Growth in a Panel of Countries”, Journal of Economic Growth, vol.5, no.1, pp. 5-32.
BARZEL, Y. (1989), Economic Analysis of Property Rights (Political Economy of Institutions and Decisions), Cambridge, Cambridge University Press.
BERGGREN, N. (1999), “Economic Freedom and Equality: Friends or Foes?”, Public Choise, vol. 100 no. 3-4, pp. 203-223.
BERGH, A. & NILSSON, T. (2010), “Do Liberalization and Globalization Increase Income Inequality?”, European Journal of Political Economy, vol. 26, no. 4, pp. 488-505.
BOLLEN, K.A. & JACKMAN, R.W. (1985), “Political Democracy and the Size Distribution of Income”, American Sociological Review vol. 50, no. 4, pp. 438-457.
CARTER, J.R. (2006), “An Empirical Note on Economic Freedom and Income Inequality”, Public Choice vol. 130, pp. 163-177.
CHONG, A. (2001), “Inequality, Democracy, and Persistence: Is There a Political Kuznets Curve?”, Economics & Politics, vol.16, no. 2, pp. 189-212.
CHONG, A. & CALDERON, C. (2000), “Causality and Feedback Between Institutional Measures and Economic Growth”, Economics & Politics, vol. 12, no.1, pp. 69-81.
CHONG, A. & GRADSTEIN, M. (2004), “Inequality and Institutions”, Inter-American Deve-lopment Bank Working Paper No: 506.
CHONG, A. & GRADSTEIN, M. (2007), “Inequality and Institutions”, Review of Economics and Statistics, vol. 89, no.3, pp. 454-465.
ÇAĞAN, N. (1980), “Demokratik Sosyal Hukuk Devletinde Vergilendirme”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.37, Sy. 1, ss. 129-151.
DİKMEN, N. (2012), Ekonometri Temel Kavramlar ve Uygulamalar, 2. Baskı, Bursa, Dora Yayıncılık.
DİNÇER, O. C. & GÜNALP, B. (2008), “Corruption, Income Inequality and Poverty in the United States”, Fondazione Eni Enrico Mattei: Global Challenges No: 54.
DÖKMEN, G. (2012), “Yolsuzlukların Vergi Gelirleri Üzerindeki Etkisi: Dinamik Panel Veri Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, C.13, Sy. 1, ss.41-51.
DREHER, A. & GASTON, N. (2007), “Has Globalization Increased Inequality”, Review of International Economics, vol.16, no.3, pp. 516-536.
EASAW, J. & SAVOİA, A. (2009), “Inequality in Developing Economies: The Role of Institu- tional Development”, Ecineq Working Papers No: 121.
EĞİLMEZ, M. & KUMCU, E. (2004), Ekonomi Politikası, Teori ve Türkiye Uygulaması, 15. Baskı, İstanbul, Remzi Kitabevi.
EKER, A. & TÜĞEN, K. (1987), Kamu Maliyesine Giriş, İzmir, Aklıselim Matbaası.
EKER, A., ALTAY, A. & SAKAL, M. (1994), Maliye Politikası, Teori-İlkeler ve Yöntemler, 2. Baskı, İzmir, Anadolu Matbaası.
ERDEM, M., ŞENYÜZ, D. & TATLIOĞLU, İ. (2009), Kamu Maliyesi, 7. Baskı, Bursa, Ekin Kitabevi.
GRADSTEIN, M. (2007), “Inequality, Democracy and the Protection of Property Rights”. The Economic Journal, vol.117, no.516, pp. 252-269.
GREIF, A. (2006), Institutions and the Path to the Modern Economy: Lessons from Medieval Trade, Cambridge, Cambridge University Press.
GROSSMAN, G. M. & HELPMAN, E. (2001), Special Interest Politics. Cambridge, MIT Press.
GÜNÇAVDI, Ö. (2015), Yolun Sonu Türkiye’nin Büyüme, Faiz, Bölüşüm Açmazı ve Yeni Türkiye Söylemi, 1.Baskı, Ankara, Efil Yayınevi.
GÜRDAL, T., ALTUNDEMİR, M.E. & ŞANVER, C. (2015), Maliye Politikası, 4. Baskı, Sa-karya, Kitap Matbaası.
GYIMAH-BREMPONG, K. & CAMACHO, S.M. (2006), “Corruption, Growth and Income Distribution: Are there Regional Differences?”, Economics of Governance, vol. 7, no.3, pp. 245-269.
HAMANAKA, S. (2008), “Inequality and Authoritarianism in the Developing Countries”, MPRA Paper No: 16798.
HANÇERLİOĞLU, O. (1986), Ekonomi Sözlüğü, 6. Baskı, İstanbul, Remzi Kitabevi.
HEWITT, C. (1977), “The Effect of Political Democracy and Social Democracy on Equality in Industrial Societies: A Cross-National Comparison”, American Sociological Review, vol. 42, no. 3, pp. 450-464.
HINDRIKS, J. KEEN, M. & MUTHOO, A. (1999), “Corruption, Extortion and Evasion”, Journal of Public Economics, vol. 74, no.3, pp.395-430.
HOULE, C. (2009), “Inequality and Democracy: Why Inequality Harms Consolidation But Does Not Affect Democratization”, World Politics, vol. 61, no.4, pp. 589-622.
IŞIĞIÇOK, E. (1998), “Türkiye’de Gelir Dağılımı ve 1987-1994 Gelir Dağılımı Araştırmalarının Karşılaştırmalı Bir Analizi”, Uludağ Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, C.16, Sy. 1.
JOHANSSON, C. (2013), Corruption and Income Inequality, Sweden, Bachelor’s Thesis in Economics Jönköping International Business School Jönköping University.
KARAKAYALI, H. (2005), Makro Ekonomi, İzmir, Emek Kitabevi.
KONG, T. (2007), “A Selective Review of Recent Developments in the Economic Growth Literature”, Asian-Pacific Economic Literature, vol.21, no. 1, pp. 1-33.
LI, H., XU, L.C. & ZOU, H. (2000), “Corruption, Income Distribution and Growth”, Economics and Politics, vol.12, no.2, pp. 155-182.
MULLER, E.N. (1988), “Democracy, Economic Development and Income Inequality”, American Sociological Review, vol. 53, no.1, pp. 50-68.
NADAROĞLU, H. (1981), Kamu Maliye Teorisi, 4.Baskı, Kırklareli, Sermet Matbaaası.
NORTH, D.C. (1990), Institutions, Institutional Change and Economic Performance, Cambridge, Cambridge University Press.
NORTH, D.C. (1991), “Institutions”, The Journal of Economic Perspectives, vol. 5, no. 1, pp. 97-112.
NORTH, D.C. (1994), “Economic Performance Trough Time”, The American Economic Review, vol. 84, no.3, pp. 359-368.
NORTH, D.C. (2010), Kurumlar, Kurumsal Değişim ve Ekonomik Performans, Çev. G. Çağalı Güven, İstanbul, Sabancı Üniversitesi Yayınları.
OLSON, M. (1996), “Distinguished Lecture on Economics in Government: Big Bills Left on The Sidewalk: Why Some Nations are Rich, and Others Poor”, Journal of Economic Pers-pectives, vol. 10, no. 2, pp. 3-24.
ÖZER, İ. (1980), Devlet Maliyesi Cilt:II, Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Yayını No: 1980/219, Ankara, Başbakanlık Basımevi.
ÖZTÜRK, N. (2012), Maliye Politikası, Bursa, Ekin Yayınevi.
ÖZTÜRK, N. (2016), Maliye Politikası, 4.Baskı, Bursa, Ekin Yayınevi.
PEHLİVAN, O. (2012), Kamu Maliyesi, Trabzon, Murathan Yayınevi.
PERERA, L. D. H. & LEE, G.H.Y. (2013), “Have Economic Growth and Institutional Quality Contributed to Poverty And Inequality Reduction in Asia?”, Journal of Asian Economics, vol. 27, pp. 71-86.
RODRIK, D. (1997), “TFPG Controversies, Institutions and Economic Performance in East Asia”, NBER Working Paper No: 5914.
SALA-I-MARTIN, X. (1997), “I Just Ran Four Million Regressions”, NBER Working Papers No: 6252.
SONIN, K. (2003), “Why the Rich May Favor Poor Protection of Property Rights”, Journal of Comparative Economics, vol.31, no.4, pp. 715-731.
SUSAM, N. (2016), Kamu Maliyesi Temel Kavram ve Esaslar, 2. Baskı, İstanbul, Beta Yayın-ları.
SWIID, (2017), http://fsolt.org/. Erişim tarihi: 02 Kasım 2017.
TAYYAR, A. E. (2011), Türkiye’de Gelir Dağılımı ve Makro Ekonomik Faktörlerin Dağılımı Üzerine Etkisi: Bir Ekonometrik Analiz, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
TEBALDI, E. & MOHAN, R. (2010), “Institutions and Poverty”, Journal of Development Studies Taylor & Francis Journals, vol. 46, no. 6, pp. 1047-1066.
TEYYARE, E. (2013), Kriz, Kurumsal Kalite ve Ekonomik Büyüme İlişkisi, Bülent Ecevit Üni-versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Zonguldak.
TUNCER, S.in (1970), Gelirin Yeniden Dağılımı, İstanbul, İktisadi Araştırmalar Vakfı.
TÜRK, H.S. (1974), “Sosyal Hukuk Devleti”, Halkevleri Dergisi, C. 91, ss. 5-13.
WORLD BANK (2000), Making Transition Work for Everyone: Poverty and Inequality in Europe and Central Asia, The World Bank, USA.
YILDIRIM, S. (2010), “Kurumların Dinamik Yapısının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisinin Analizi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 10, Sy.3, ss. 111-126.
YILMAZ, B. E. (2015), Maliye, İstanbul, Der Yayınları.
ZHUANG, J., DIOS, E. & LAGMAN-MARTIN, A. (2010), “Governance and Institutional Qu-ality and the Links with Economic Growth and Income Inequality: With Special Reference to Developing Asia”, Asian Development Bank Economics Working Paper Series No: 193.