ALİ SUAVİ’NİN İKTİSADİ GÖRÜŞLERİ

19. yüzyılda Osmanlı devletinde gazeteler ortaya çıkmaya başlamış ve gazetelerde çalışan ve bu mesleği icra eden bir gazeteciler topluluğu oluşmuştur. Devrin gazetelerinde devletin güncel iktisadi ve siyasi politikaları hakkında görüşler öne süren kişilerin ortaya çıkmasıyla devlet politikalarının halka duyurulmasında ve halkın bu konularda haberdar olmasında önemli gelişmeler yaşanmış ve bağımsız bir kamuoyunun oluşması sağlanmıştır. Dönemin gazetecileri devletin iktisadi ve siyasi politikalarını sorgulayarak devlet politikalarını tenkit etmiş ve çeşitli öneriler getirmiştir. Gazetelerde devletin politikalarını sorgulayan gazetecilerden biri de Ali Suavi’dir. Suavi Muhbir’de yazılar kaleme almış aynı zamanda devrin önemli camilerinde halka vaazlar vermiştir. Suavi, yazılarında devletin politikalarını sorgulayan ve bürokratları eleştiren bir üslup kullanmış, bu hususta çözümler öne sürmüştür. Suavi, makalelerinde devletin iktisadi sorunları hakkında düşüncelerini açıklamıştır. Bu çalışmada Suavi’nin sürgünde çıkarttığı Muhbir ve Ulum gazetelerindeki Osmanlı’nın ekonomi sorunları hakkındaki görüşleri verilmiştir. Ali Suavi’nin, gazetede görüşlerin ana amacı bürokratların yürüttüğü ekonomik politikalarının yanlışlığını dile getirmek ve öne sürdüğü görüşlerle devletin ekonomik kalkınmasını bir an önce sağlanmasına çalışmak olmuştur.

ALI SUAVI’S ECONOMICS VIEWS

In the Ottoman Empire in the 19th century, the newspapers were started to come out and a journalists association was formed by whom worked in these newspapers and professed journalism. As figures suggesting views on current economic policy and politics showed up, there have been significant developments in the public announcement of state policies and in the public awareness of these issues. As a result, an independent public opinion was established. The journalists of the period questioned the economic and political policies of the state. They criticized these policies and brought forward proposals to bureaucrats. One of the journalists who questioned the state policies was Ali Suavi. Writing on Muhbir, Suavi sermonized to public in the important grand mosques of the period as well. In his writings, Suavi used a style that questioning the state’s policies and criticizing the bureaucrats and offered solutions in this respect. Suavi explained his thoughts on state’s economic problems. Published on Muhbir and Ulum newspapers while he was on an exile, Suavi’s views on Ottoman’s economic problems were presented on this study. Ali Suavi has tried to express the mistake of the economic policies carried out by the main purpose bureaucrats of the views of the newspaper and to try to make the economic development of the state as soon as possible with the views he put forward.

PDF

___

Muhbir, (31 Ağustos 1867a/28 12 Ekim 1867b/14 Kasım 1867c/13 Mayıs 1868a/27 Mayıs 1868b/3 Haziran 1868c/12 Haziran 1868d/31 Ağustos 1868) 1; 7; 12; 34; 36; 37; 38; 47.
Ulum Gazetesi, (Tarihsiz-1869a/Tarihsiz-1869b/15 Ağustos 1869c/12 Eylül 1869d/1 Temmuz 1870), 1; 2; 3; 5; 21.
Ali Suavi, (5 Ekim 1867a/5 Ekim 1867b/12 Ekim 1867c/26 Ekim 1867f/7 Kasım 1867g/ 7 Kasım 1867h/14 Kasım 1867ı/28 Kasım 1867i/29 Şubat 1868b/4 Mart 1868c/ 13 Mayıs 1868d/27 Mayıs 1868e/3 Haziran 1868f/12 Haziran 1868g) Muhbir, 6, 1–2; 6, 3–4; 7, 1–2; 9, 4; 11, 3; 11, 4; 12, 1–2; 12, 3–4; 25, 3; 27, 3; 34, 4; 36, 1; 37, 1; 38, 1.
Ali Suavi, (12 Ekim 1867d), “Hatime”, Muhbir, 7, 1–2.
Ali Suavi, (26 Ekim 1867e), “Beyan- ı Hal”, Muhbir, 9, 1–2.
Ali Suavi, (28 Kasım 1867k), “Niçuncu Mektubu”, Muhbir, 14, 2.
Ali Suavi, (28 Kasım 1867l), “İstikraz”, Muhbir, 14, 1–2.
Ali Suavi, (13 Aralık 1867m), “Niçuncu Mektubu”, Muhbir, 15, 3.
Ali Suavi, (13 Aralık 1867n), “Demiryol”, Muhbir, 15, 4.
Ali Suavi, (2 Ocak 1868a), “Niçuncu Mektubu”, Muhbir, 18, 2–3.
Ali Suavi, (Tarihsiz-1869), “Türkiye’de Madenler”, Ulum Gazetesi, 1, 32-35.
Ali Suavi, (12 Eylül 1869), “İtfa-yı Duyun”, Ulum Gazetesi, 5, 251-266.
Ali Suavi, (27 Eylül 1869), “İstikraz-ı Bil Rubh”, Ulum Gazetesi, 6, 340-341.
Ali Suavi, (31 Ekim 1869), “Fenni Tanzim-i Defter”, Ulum Gazetesi, 8, 480-486.
Ali Suavi, (31 Ekim 1869), “Tasarruf 1”, Ulum Gazetesi, 8, 423-424.
Ali Suavi, (Aralık 1869), “Tasarruf 2”, Ulum Gazetesi, 10, 607-612.
Ali Suavi, (Tarihsiz-1870), “Memalik Osmaniye’de Pamuk Hasılatı”, Ulum Gazetesi, 12, 724-726.
Ali Suavi, (Tarihsiz-1870), “Memalik-i Osmaniye’de Ticaret”, Ulum Gazetesi, 12, 735-743.
Ali Suavi, (Tarihsiz-1870), “Sanayi-i Der Memalik-i Osmaniye”, Ulum Gazetesi, 12, 727-732.
Ali Suavi, (16 Şubat 1870), “İyi Maliye İyi Politikadan Olur”, Ulum Gazetesi, 13, 772-777.
Ali Suavi, (17 Nisan 1870), “İtibar-ı Kredi”, Ulum Gazetesi, 17, 1049-1058.
Ali Suavi, (Tarihsiz-1870), “Mısır Maliyesine Bir İtiraz”, Ulum Gazetesi, 20, s.1238-1241.
“Ulum”, (1998) Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, 8, İstanbul, Dergâh Yayınları.
BAYKAL, Hülya (1990), Türk Basın Tarihi, İstanbul, Afa Matbaacılık.
ÇAVDAR, Necati (2014), “Muhbir Gazetesinin Bir Toplumsal Sorumluluk Projesi: Girit İsya-nında Zarar Gören Müslümanlar İçin Yardım Kampanyası”, Sultan Abdülaziz ve Dönemi Sempozyumu, 12-13 Aralık 2013, 4, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
ÇAVDAR, Tevfik (2007), İz Bırakan Gazeteler ve Gazeteciler, İstanbul, İmge Kitabevi.
ÇELİK, Hüseyin (1993), Ali Suavi, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.
ÇELİK, Hüseyin (1994), Ali Suavi ve Dönemi, İstanbul, İletişim Yayınları.
ÇELİK, Hüseyin (2006), “Muhbir”, İstanbul, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 31.
DANİŞMEND, İsmail Hami (1942), Ali Suavi’nin Türkçülüğü, Chp Genel Sekreterliği Neşriyatı.
DEMİRKIRAN, Hanefi, (1998) “Ali Suavi”, Köprü Dergisi, 114.
DOĞAN, İsmail (1991), Tanzimat’ın İki Ucu: Münif Paşa ve Ali Suavi, İstanbul, İz Yayıncılık.
ERDÜL, Mehmet (2003), Başveren Inkılapçı, İstanbul, Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
GEVGİLİLİ, Ali (1983), “Türkiye Basını”, Cumhuriyet Ansiklopedisi 1, İstanbul, İletişim Ya-yınları.
GÜÇLÜ, Mustafa (2014), “Cumhuriyet Dönemi Süreli Yayınlarda Ali Suavi İle İlgili Yayımlanan Makalelerin Değerlendirilmesi”, Sultan Abdülaziz ve Dönemi Sempozyumu 12-13 Aralık 2013, 2, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
GİRGİN, Atilla (2001), Türk Basın Tarihinde Yerel Gazetecilik, İstanbul, İnkılap Yayınları.
İNUĞUR, Nuri (1999), Basın ve Yayın Tarihi, İstanbul, Der Yayınları, 4. Basım. KABACALI, Alpay (1994), Türk Basınında Demokrasi, Ankara, Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Basımevi.
KUNTAY, Mithat Cemal (1946), Sarıklı İhtilalci Ali Suavi, İstanbul, Ahmet Halit Kitabevi. KOLOĞLU, Orhan (2010), Osmanlı Dönemi Basının İçeriği, İstanbul, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
KOLOĞLU, Orhan (2006), Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi, İstanbul, Pozitif Yayınları. LEWİS, Bernard (2004), Modern Türkiye’nin Doğuşu, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 9. Baskı.
MATBAACILIĞIN 250. Kuruluş Yıldönümüne Armağan, (1979), Türkiye’nin Sosyo-Politik ve Kültürel Hayatında Basın, Ankara, Basın Yayın Genel Müdürlüğü Yayınları.
MARDİN, Şerif (2002), Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu, İstanbul, İletişim Yayınları, 3. Baskı.
NALCIOĞLU, Belkıs Ulusoy (2013), Osmanlı’da Muhalif Basının Doğuşu, İstanbul, Yeditepe Yayınları.
ÖZBAY, Cahit (2014), Dünyada ve Osmanlıda Basının Tarihsel Gelişimi, İstanbul, Doğu Ki-tabevi.
PARLATIR, İ., (1984), “Ulum”, Türk Ansiklopedisi, 33, Ankara, Milli Eğitim Basımevi. PERK-
PAKSOY, Haluk-İsmail Günay (2012), İstanbul’un 100 Gazetesi, İstanbul, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
TANPINAR, Ahmet Hamdi (2006), XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul, Yapı Kredi Ya-yınları.
TOPUZ, Hıfzı (2003), II. Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi, İstanbul, Remzi Kitabe-vi.
TOPRAK, Zafer (1984), “Fikir Dergiciliğinin Yüz Yılı”, Türkiye’de Dergiler ve Ansiklopediler (1849-1984), İstanbul, Gelişim Yayınları.
UÇMAN, Abdullah (1989), “Ali Suavi”, İstanbul, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 2.
YAMAÇ, Müzehher (2014), “Sultan Abdülaziz Döneminde Basında Muhalefet”, Sultan Abdülaziz ve Dönemi Sempozyumu 12-13 Aralık 2013, 2, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.