KABUL SÜRECİNDE TÜRK MEDENİ KANUNU’NA YÖNELİK BAZI ELEŞTİRİLER

Cumhuriyet Dönemi’nde hukuk alanında inkılaplar yapılırken önce yerli bir Medeni Kanun hazırlanmaya çalışılmıştır. Yeterince devrimci görülmeyen bu çaba, dönemin yöneticileri tarafından yarıda kesilmiştir. 1926 yılında devrimci bir yol izlenerek İsviçre Medeni Kanunu’nun toptan tercümesi kararlaştırılmıştır. Böylece toplumun yaşantı ve değerleri dikkate alınmak yerine başka bir toplumun yasalarını tercüme ederek kabul yolu tercih edilmiştir. Bu durum, bazı eleştirilere sebep olmuştur. Türkiye’de hukuk devrimleri gerçekleştirilirken Lozan Antlaşması’na bağlı olarak, Avrupa’dan getirilen hukukçu danışmanlardan yararlanılması Lozan Antlaşması’nda Avrupalı devletlere taviz ve taahhüt verildiği eleştirisini beraberinde getirmiştir. Türk Medeni Kanunu (TMK) sadece hukukçulardan oluşan bir komisyon tarafından tercüme edildiği için sosyal, kültürel, ekonomik yönleri ayrıntılı olarak tartışılamamıştır. Tercüme metni TBMM’de madde madde görüşülmeden topluca kabul edilmiştir. TMK’nin dilinde Arapça ve Farsça kelimeler yoğun bir şekilde kullanılmış ve tercümesinde hatalar yapılmıştır. TMK’nin dili, hazırlık ve uygulanma aşamasında acele edilmesi, ayrıntılı görüşülmemesi ve uygulanabilirliği kayda değer eleştirilere zemin hazırlamıştır. Vurgulanan bu eleştirilerden farklı olarak diğer kanunlara nazaran daha derli toplu olan ve hukuksal alanda birliği sağlayan TMK, hakime verdiği takdir yetkisinden dolayı hızlı çözümler üretebilmiş bu da TMK hakkında olumlu değerlendirmelere sebep olmuştur.

SOME CRITICISM OF TURKISH CIVIL CODE DURING ADMISSION PROCESS

When revolutions were carried out in the field of law in the Republican Period, firstly a Civil Code was drafted. This effort, not considered revolutionary enough, was interrupted by the rulers of the period. In 1926 a revolutionary method was followed and translation of the whole Swiss Civil Code was decided on. Thus, translating the laws of another society was preferred rather than taking into account the experience and values of Turkish society. This has caused some criticism. While making legal reforms in Turkey depending on the Treaty of Lausanne, statutory advisors brought from Europe were benefited and this has brought about the claims that concession and commitment were offered to European states in the Treaty of Lausanne. As the Turkish Civil Code (TMK) was translated only by a commission consisting of jurists, the social, cultural and economic aspects were not discussed in detail. The text of the translation was accepted collectively without consideration of the articles one by one in the Grand National Assembly of Turkey (TBMM).The language used in Turkish Civil Code had a lot of Arabic and Persian words and errors were observed in translation. Its language, urgency during preparation and implementation period, no detailed discussion and the impracticality laid the groundwork for criticism. Despite these defos, Turkish Civil Code, being more sophisticated than the other laws and providing a legal context, has been able to produce quick solutions because of its discretionary authority that has led to favorable evaluations.

PDF

___

TBMM ZABIT CERİDESİ, Devre: II, Cilt: 6, Gün; 25. 2. 1340 (1924) s. 329-335.
TBMM ZABIT CERİDESİ, Devre: II, Cilt: 22, Gün; 17. 2. 1926. s.1-3, 86, 230-234.
AKİPEK, Jale G. (1973), Türk Medeni Hukuku I. Cilt I. Cüz, Anakara, Sevinç Matbaası.
AKYOL, Taha (2012), Atatürk’ün İhtilal Hukuku, 1. Baskı, İstanbul, Doğan Kitap.
ARIK, Kemal Fikret (1963a), Türk Medeni Hukuku, Genel Prensipler, C. I, Ankara, Bal- kanoğlu Matbaacılık.
ARIK, Kemal Fikret (1963b), “Medeni Kanun ve Yapılan Bazı Tenkidler”, Ankara Üniver-sitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi (SBFD), C. 18, Sy. 1, ss 193-213.
ATAAY, Aytekin (1978), “Neden İsviçre Medeni Kanunu (İsviçre Medeni Kanunu’nun Türkiye Tarafından İktibası Nedenleri)”, Medeni Kanun 50.Yıl Sempozyumu I. Tebliğler, ss. 59-72.
BARAN, Fikret (1999), Atatürk Devrimleri İçinde Türk Medeni Kanunu’nun Yeri ve Öne-mi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
BAŞGİL, Ali Fuat (1960), Esas Teşkilat Hukuku C. I, İstanbul.
BOZKURT, Mahmut Esat (1944), “Türk Medeni Kanunu Nasıl Hazırlandı?” Medeni Kanun’un XV. Yıl Dönümü İçin, İstanbul, Kenan Matbaası.
BOZKURT, Gülnihal (2010), Batı Hukukunun Türkiye’de Benimsenmesi (1839-1939), 2. Baskı, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
DURAL, Mustafa, Özer Seliçi (1975), Medeni Kanun ve Borçlar Kanunu, İstanbul, Üni-versiteliler Yayınevi.
FINDIKOĞLU, Ziyaeddin Fahri (1958), “Medeni Kanunumuz Etrafında Bazı Sosyolojik Meseleler”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi (SBFD), C. 13, Sy.1, ss.180-190.
GOTTHARD Jaschke (1972), Yeni Türkiye’de İslamlık, Çev. Hayrullah Örs, 1. Basım, Ankara, Bilgi Yayınevi.
GÜRİZ, Adnan, Peter Benedict (1974), Türk Hukuku ve Toplumu Üzerine İncelemeler, Ankara, Türkiye Kalkınma Vakfı Yayınları.
GÜRSOY, Kemal T. (1964), Bankacılar İçin Medeni Hukuk ve Borçlar Hukuku Bilgisi, 2. Baskı, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü.
İMRE, Zahit (1971), Mendi Hukuka Giriş, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları.
KARAL, Enver Ziya (tarihsiz), Büyük Osmanlı Tarihi, C. IV, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
ÖZSUNAY, Ergun (1978), “Türkiye’de Yabancı Hukukun Benimsenmesi Hareketi İçinde Türk Medeni Kanunu’nun Anlamı ve Önemi”, Medeni Kanun 50. yıl Sempozyumu, I. Tebliğler, ss. 399-414.
SAYMEN, Ferit Hakkı (1960), Türk Medeni Hukuku C. I, 3. Baskı, İstanbul, İsmail Akgün Matbaası.
SOYSAL, İsmail (2000), Türkiye’nin Siyasal Anlaşmaları C. I (1920-1945), 3. Baskı, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
TANÖR, Bülent (2006), Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, 14. Baskı, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
TEKİNAY, Selahattin Sulhi (1970), Medeni Hukuka Giriş Dersleri, İstanbul, Fakülteler Matbaası.
VELİDEDEOĞLU, Hıfzı Veldet (1940), Kanunlaştırma Hareketleri ve Tanzimat (Tanzimatın Yüzüncü Yıldönümü Münasebetile Neşredilen Kitaptan Alınmış Ayrı Baskı ), İstanbul, Maarif Matbaası.
VELİDEDEOĞLU, Hıfzı Veldet (1968), Türk Medeni Hukuku, Umumi Esaslar, Cilt I Cüz 1, 7. Baskı, İstanbul, Sermet Matbaası.
VELİDEDEOĞLU, Hıfzı Veldet (1965), Türk Medeni Hukuku, Aile Hukuku, C. II, 5. Baskı, İstanbul, Nurgök Matbaası.
VELİDEDEOĞLU, Hıfzı Veldet (1975), Türk Medeni Kanunu ve Borçlar Kanunu Terim ve Sözcükler Kılavuzu, C. 3, Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi.