MISIR’DA MANTIK ÇALIŞMALARI VE MANTIK EĞİTİMİ ÜZERİNE: TÜRKİYE İLE KARŞILAŞTIRMALI BİR DEĞERLENDİRME

Kadim bir geçmiş ve kültüre sahip olan Mısır, birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ve çok sayıda bilim insanını da içinde barındırmıştır. Bin yıldan fazla bir geçmişe sahip olan Ezher Üniversitesi, özellikle İslam dünyasında dinî eğitim alanında yüzyıllardır öncülük etmiştir. İslam bilim ve kültür dünyasının diğer bir merkezi de şimdiki Türkiye toprakları ve daha öncesinde de Osmanlılar ve Selçuklular olmuştur. Her iki kültür çevresi de çeşitli ilim dallarının gelişmesine katkıda bulunmuştur. Uzun süre Osmanlı hâkimiyetinde kalan Mısır, bu süre zarfında, Osmanlıdaki eğitim yöntem ve içeriklerinden tabii olarak etkilenmiştir. Ancak 20. Yüzyıla gelindiğinde her iki ülke de artık ayrı bir devlet olarak varlığını sürdürürken, kendi iç dinamikleriyle yollarına devam etmişlerdir. Felsefe ve mantık çalışmaları bağlamında konuya yaklaştığımızda, tarihte yaşamış oldukları değişimler sebebiyle Mısır’ın bu alandaki çalışmalara daha önce başladığı görülür. Burada etkili olan unsur, Türkiye’de yeni bir devletin kurulmasının ardından, kurumların teşekkül devresinin zaman almasıdır. Örneğin her ne kadar geçmişi Fatih Medreselerine dayandırılsa da, İstanbul Üniversitesi 1933’de kurulurken, Ankara Üniversitesi 1946 yılında kurulmuştur. Buna karşın Mısır’da modern anlamda ilk üniversite olan Kahire Üniversitesi 1908’de kurulmuştur. Akademik çalışmalar, daha çok üniversiteler bağlantılı olduğu için, çeşitli alandaki çalışmalar da buna göre şekillenmektedir. Bu bağlamda mantık çalışmaları Mısır’da Türkiye’den önce başlamış gözükmektedir. Bu çalışma her iki ülkenin bu alandaki çalışmalarına genel hatlarıyla bakıp, nitel ve nicel bazı verileri değerlendirerek konunun sunulmasını amaçlamaktadır.

AN ESSAY ON THE EDUCATION AND STUDIES IN LOGIC IN EGYPT: A COMPARATIVE STUDY WITH TO TURKEY

Egypt, which has an ancient history and culture, has been home to many civilizations and has also accommodated many scientists. With more than a thousand years of history, Azhar University has been a pioneer in the field of religious education, especially in the Islamic world for centuries. In yet another scientific and cultural center of the Islamic world it was also present territory of Turkey and earlier Ottoman and Seljuk. Both cultural environments contributed to the development of various branches of science. Egypt, which remained under Ottoman rule for a long time, was naturally influenced by the educational methods and contents of the Ottoman Empire during this period. However, by the 20th century, both countries continued to exist as a separate state and continued their path with their own internal dynamics. When we approach the subject in the context of philosophy and logic studies, it is seen that Egypt has started the studies in this field because of the changes they have experienced in history. Here influential factor, followed by the establishment of a new government in Turkey is taking time circuit consisting of the institutions. For example, although its history is based on Fatih Madrasah, Istanbul University was founded in 1933, while Ankara University was founded in 1946. However, the first modern university in Egypt, Cairo University was founded in 1908. Since academic studies are mostly related to universities, studies in various fields are shaped accordingly. In this context, the logic seems to have begun work in Egypt before Turkey. This study aims to present the subject by evaluating the qualitative and quantitative data of both countries in general terms.

___

ÇÜÇEN, A. Kadir (1999). Modern Türkiye’de Mantık Çalışmaları. Felsefe Dünyası, (30), 45-59.

ES-SÂFÎ, M. (1977). Tavdîhu’l-Mantıki’l-Kadîm. Mektebetü’l-Ezher.

ANAY, Harun (2001). İslam düşüncesi ve Batı felsefesiyle ilgili Arapça yüksek lisans ve doktora tezleri. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, 2001/1(10), 239-305.

KÖZ, İsmail (2002). Modern Türk Düşüncesinde Mantık Çalışmaları. AÜİFD, XLIII(1), 135-169.

REŞVAN, Muhammed Mehran. (2004). Dirâsâtun fi’l-Mantık Inde’l-Arab. Kahire: Daru Kuba.

ÖNER, Necati (t.y.). Türkiye’de Mantık Çalışmaları. Felsefe Dünyası, (6), 2-10.