FUAT SEZGİN’İN ENDÜLÜS ARAP ŞİİRİYLE İLGİLİ MÜLAHAZALARI

İslam medeniyetinin Avrupa’ya taşınmasında önemli bir köprü vazifesi gören Endülüs, kuruluşundan sonraki ilk asırlarda ilmî ve kültürel alanda Doğu’nun takipçisi olmuştur. Edebî çalışmalarda da durum böyledir. Ancak toprakları üzerinde bir arada yaşayan din, dil, ırk gibi farklı unsurların müşterek kültürü neticesinde zenginleşerek miladi XI. asrın başlarından itibaren edebiyat alanında özgün ürünler vermeye başlamıştır. Başta şiir olmak üzere Endülüs edebiyatı, sonraları yüksek bir entelektüel seviyeyi yakalarken kendisine has ürettiği müveşşah ve zecel türü şiirlerle başta İspanya ve Fransa olmak üzere Batı şiirini etkileyecek bir seviyeye ulaşmıştır. Bu özellikleriyle Endülüs şiiri, Arap edebiyatı tarihçilerini fazlasıyla celbeden bir konu olmuştur. Bu bağlamda önem arz etmesi münasebetiyle çalışmamızdabir bilim tarihçisi olarak Fuat Sezgin’in Geschichte desarabischen Schrifttums (GAS) adlı eseri özelinde Endülüs şiirini ele alışı ve konuya dair mülahazaları incelenmiştir. Çalışmamızda ayrıca Fuat Sezgin’inEndülüs Arap şiirini alma şekli, konu hakkındaki değerlendirmeleri, konuya çizdiği sınırlar ve konuya farklı yaklaşımları çerçevesinde Endülüs şiirinin özellikleri ortaya konulmuştur.

FUAT SEZGİN'S THOUGHTS ON ENDULUS ARABIC POETRY

Andalusia, which serves as an important bridge for the transportation of the Islamic civilization to Europe, was a follower of the East in the scientific and cultural spheres in the first centuries after its foundation. This is the case in literary studies, too. However, the Andalusian literature has been enriched as a result of the common culture of different elements such as religion, language and race that live together on its lands and from the beginning of the 11th century AC it started to give original products. After capturing a high intellectual level, Andalusian literature reached a level that influenced Western literature, especially Spain and France, with its unique “muwashah” and “zajal” poems. With all these features, Andalusian poetry attracted the attention of Arabic literature historians. In this context, Fuat Sezgin's study on Andalusian poetry were examined as a historian of science and its considerations on the subject in order to be of importance in this context. The main source of our study is Fuat Sezgin's masterpiece Geschichte des arabischen Schrifttums (GAS) which covers Arabic poetry extensively. In this study, Fuat Sezgin's view of science and history of science and the importance he gave to Andalusia are discussed and brief information is given about GAS. In addition, Fuat Sezgin's way of taking Andalusian Arabic poetry and his evaluations on the subject and the boundaries he draws on the subject and the different approaches to the subject are explained.

PDF

___

AKÇAY, Halil (2018), Endülüslü Edip ve Şair İbnZeydûn ve Divanı, Diyarbakır, Seyda Yayınları.

AYDIN, Mustafa (2006), “Muveşşah”, DİA, İstanbul, TDV Yayınları, XXXII/229-231.

BALİÇ, İsmail (1996), “Geschichte des arabischen Schrifttums”, DİA, İstanbul, TDV Yayınları, XIV/37-38.

BAYRAV, Süheyla (2008), “Courtoıs: Aşk Anlayışında Arap Etkisi”, Marife Dergisi, 8. Yıl, 1. Sayı, Bahar, ss. 243-254.

DEREKÖY, Sefa (2013), “Rönesans Aslında Reendülüsans mı?”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6. Cilt, 26. Sayı, Bahar, ss. 144-160.

EMÎN, Ahmed (2013), Zuhru’l-İslâm, Beyrut, el-Mektebetu’l-‘Asriyye.

FAZLIOĞLU, İhsan (2004), “Fuat Sezgin ile Bilim Tarihi Üzerine”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 4, ss. 355-370.

GOLDZİHER, Ignace (1993), Klasik Arap Literatürü, Azmi Yüksel, Rahmi Er (Çev.), Ankara, Vadi Yayınları.

İNÂNÎ, Muhammed Zekeriyyâ (1980), el-Muvaşşahâtu’l-Endelusiyye, Kuveyt, ‘Âlemu’l-ma‘rife.

KAYA, Korhan, “Yaratılış İlahisi (Rg Veda, X, 129)”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – coğrafya Dergisi, Cilt 22835, Sayı 2 (1991), ss. 167-181.

KOÇAK, Yaşar (2001), “Endülüs Muvaşşahaları”, NüshaDergisi, 3. Sayı, 1. Yıl, Ankara, ss. 101-118.

ÖZDEMİR, Mehmet (2012), Endülüs Müslümanları (Kültür ve Medeniyet), Ankara, TDV Yayınları.

RÂFİ‘Î, MustafâSâdık (t.y.), Târîhu âdâbi’l-‘Arab, Kahire, Mektebetu’l-îmân.

SEZGİN, Fuat (2008), İslamda Bilim ve Teknik, 2. Baskı, İstanbul, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları.

SEZGİN, Fuat (1991),Târîhu’t-turâsi’l-‘Arabî, Çev: ‘ArefeMustafâ, Riyad,İmam Muhammed b. Suudİslam Üniversitesi Yayınları.

ŞÛNDÎ, Hasan, ‘AlîKurdî (1970), “et-Taklîdfi’ş-şi‘ri’l-Endelusî”, Câmi‘etuâzâdi’l-İslâmiyye, Kerec, 3. Yıl, 9. Sayı, ss. 43-57.

TOPRAK, Mehmet Faruk (1988), “Endülüs Şiirine Genel Bakış”, Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: 32, Sayı: 1-2, ss. 157-175.

TURAN, Sefer (2015), Fuat Sezgin Bilim Tarihi Sohbetleri, İstanbul, Timaş Yayınları.

UYGUN, Mehmet Nuri(2002), “Kitâbu’l-edvâr”, DİA, Ankara,TDV Yayınları, XVI/97-98.

YILDIZ, Musa (2013), “Zecel”, DİA, İstanbul, TDV Yayınları, XLIV/176-177.

YILMAZ, İrfan (2009), Yitik Hazinenin Kâşifi Fuat Sezgin, İstanbul, Yitik Hazine Yayınları.

ez-ZEYYÂT, Ahmed Hasan (1995), Târîhu’l-edebi’l-‘Arabî, Beyrut, Dâru’lma‘ rife.

https://www.seslisozluk.net/%C5%9Floka-nedir-ne-demek/ (erişim tarihi: 14.10.2019).