DEVLET İÇ BORÇLANMA SENETLERİ, DÖVİZ, PETROL PİYASALARININ HİSSE SENEDİ PİYASASI ÜZERİNE ORTALAMA VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ

Petrol fiyatlarında, Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) ve döviz kurlarında yaşanan değişim hisse senedi piyasası üzerinde yarattığı etkiyi incelemek amacıyla önemli göstergeler olarak karşımıza çıkmaktadır. Ekonomi literatüründe kısıtlı çalışmalar sonucunda farklı yönleri ortaya konulan petrol fiyatları, döviz kurlarındaki değişimin, DİBS ve hisse senedi piyasasının ekonomi üzerinde yarattığı etkilerden hareketle, söz konusu değişkenlerdeki değişimlerin yaratacağı risklerin öngörülmesi, hesaplanması ve yönetilmesi sorunu karar alıcılar tarafından oldukça önemlidir. Petrol fiyatları, döviz kurları, DİBS ve BİST 100 arasında fiyat ve oynaklık etkilerini ortaya koyan çalışmanın sınırlı olduğu gözlemlenmektedir. Yayılım etkilerini ortaya koyabilmek için kullanılan yöntemlerden biriside çok değişkenli EGARCH modelidir. Bu çalışmanın amacı 02.01.2005-31.05.2018 tarihleri arasında aylık ortalama döviz kuru, DİBS ve petrol fiyatlarının BIST100 endeksi üzerine yayılım etkilerini ve etki derecelerinin dolar kuru, DİBS ve petrol açısından ortaya koymaktır. Çalışma sonucunda DİBS piyasası ile hisse senedi piyasası arasında anlamlı bir ortalama oynaklık yayılma etkisinin olduğu ve çift yönlü bir yayılma etkisi gözlemlenmiştir. Döviz piyasasının DİBS piyasası ve hisse senedi piyasası üzerinde bir yayılma etkisinin mevcut olduğu fakat petrol piyasası üzerinde ise etkisine ait anlamlı bir sonuç bulunamamıştır. Hisse senedi piyasasından döviz piyasaları, DİBS piyasası üzerinde istatistiki olarak anlamlı oynaklık yayılma etkisinin var olduğu fakat petrol piyasası hakkında ilişkiyi ortaya koyabilecek bir kanıt bulunamamıştır. Çalışmada ortaya çıkan bir başka sonuç ise piyasada yaşanan şokların yarattığı oynaklığın hisse senedi, DİBS ve döviz piyasasında kalıcı, petrol piyasasında ise kalıcı olmadığı gözlemlenmiştir

THE MEAN AND VOLATILITY SPREADING EFFECTS OF GOVERNMENT DEBT BILLS, FOREIGN EXCHANGE, OIL MARKETS ON THE STOCK MARKET

Changes in oil prices, government domestic debt securities and foreign exchange rates are anticipated as important indicators in order to examine the impact on the stock market. Predicting, calculating and managing the risks of changes in these variables are very important by the decision makers by considering the oil prices, the changes in exchange rates, the effects of the government securities and the stock market on the economy. It is observed that the rare limited studies on the effects of price and volatility between oil prices, exchange rates, Government Debt Bills(DIBS) and BİST 100. One of the methods used to reveal the diffusion effects is the EGARCH model, which is multivariate. The aim of this study is to investigate the effect of monthly average exchange rate, DIBS, and oil prices on the BIST100 index between 02.01.2005 and 31.05.2018, and to show the effect of the exchange rates on dollar exchange rate, DIBS and oil. As a result of the study, there was a significant mean volatility spread effect between the government securities market and the stock market and a bi-directional spreading effect was observed. There is a spread effect on the foreign exchange market on the government securities market and on the stock market but there is no significant effect on the oil market. There was no statistically significant effect of the volatility spread on the exchange market from the stock market, the government securities market, but there was no evidence to suggest the relation about the oil market. Another consequence of the study is that the volatility created by the shocks experienced in the market is permanent in the stock market, the government securities market and the foreign exchange market, but it’s not permanent in the oil market.

PDF

___

AROURI, M. E. H., Jouini, J. & Nguyen, D. (2012), On the Impacts of Oil Price Fluctuations on European Equity Markets: Volatility Spillover and Hedging Effectiveness, Energy Eco-nomics, 34, 611–617.
AKAGÜN, H. Y. (2006), Finansal Varlıkları Fiyatlama Modeli(FVFM) Ve New York Borsası(NYSE)’de Uygulanması, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
AKTAŞ, H., KAYALIDERE, K., & KARATAŞ, Y. (2018), Petrol, Dolar Kuru ve Hisse Senedi Piyasası Arasındaki Ortalama-Oynaklık Yayılım Etkisi: BIST100 Üzerine Bir Uygulama, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 354-377.
BALI, T., &ZHOU, H. (2016), Risk, Uncertainty, and Expected Returns. J. Financ. Quant. Anal, 51(3), 707-735.
BEER, F., &HEBEIN, F. (2008), An Assessment of the Stock Market and Exchange Rate Dyna-mics inIndustrialized and Emerging Markets, International Business&Economics Research Journal, 7(8), 59-70.
BERKE, B. (2012), Döviz Kuru ve İMKB100 Endeksi İlişkisi: Yeni Bir Test. Maliye Dergisi, 243-57.
BERNANKE, B. (2006), Energy and the Economy, Remarks before the Economic Club of Chicago.
BOLLERSLEV, T., ENGLE, R., &WOOLDRİDGE, J. (1988), A Capital Asset Pricing Model with Time-Varying Covariances, The Journal of Political Economy, 96, 116-131.
BRANDT, M. W., &DİEBOLD, F. X. (2006), A No-Arbitrage Approach to RangeBased Estima-tion of Return Covariances and Correlations, Journal of Business, 79, 61–73.
BRANDT, M. W., &JONES, C. S. (October 2006), Volatility Forecasting With Range-Based EGARCH Models, Journal of Business & Economic Statistics, 24(4), 47-486.
BRANSON, W. H. (1983), A Model of Exchange-rate Determination with Policy Reaction: Evidence from Monthly Data,Working Paper.
CEYLAN, S. Ş. (2015), Hisse Senedi Fiyatları Ve Döviz Kuru İlişkisi, The Journal of Academic Social Science Studies, 399-408.
CHONG, Y. Y. (2004), Investment Risk Management,Wiley Finance,.
ÇİÇEK, M. (2010), Türkiye’de Faiz, Döviz ve Borsa: Fiyat ve Oynaklik Yayilma Etkileri, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62(2), 1-28.
DOĞRU, B., & RECEPOĞLU, M. (2013), Türkiye’de Hisse Senedi Fiyatları ve Döviz Kuru Arasında Doğrusal ve Doğrusal Olmayan Eş Bütünleşme İlişkisi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi EYİ 2013 Özel Sayısı, 17-34.
DORNBUSCH, R., & FİSHER, S. (1980), Exchange Rate and the Current Account, American Economic Review, 960-971.
ENGLE, R., NG, V. K., & ROTHSCHİLD, M. (1993), Measuring and Testing the Impact of News on Volatility, The Journal of Finance, 48, 1749-177.
ERDEM, C., ARSLAN, C. K., & ERDEM, M. S. (2005), Effects of Macroeconomics Cariables on Istanbul Stock Exchange Indexes, Applied Financial Economics, 987-994.
ERDEM, C., K., A. C., & ERDEM, M. S. (2005), Effects of Macroeconomic Cariables on İstanbul.
GAY, R. D. (2008), Effect of Macroeconomic Variables On Stock Market Returns For Four Emerging Economies: Brazil, Russia, India and China, International Business and Economics Research Journal, 7(3), 1-8.
GÜLER, S., & NALIN, H. T. (2013), Petrol Fiyatlarının İMKB Endeksleri Üzerindeki Etkisi, AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi., 9(2), 79-97.
ÖZTÜRK, K. (2010), Döviz Kuru Oynaklığı ve Döviz Kuru Oynaklığının Faiz Oranı Oynak-lığı ile Olan İlişkisi: Türkiye Örneği, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankaı Piyasalar Genel Müdürlüğü Ankara.
PARK, J., & RATTİ, R. A. (2008), Oil Price Shocks and Stock Markets in The US and 13 Eu-ropean Countries, Energy economics, 2587-2608., 30(5), 2587-2608.
TELÇEKEN, N. (2014), Volatilite endeksleri, önemi ve Türkiye volatilite endeksi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı Finans Bilim Dalı.
YOON, O. J., & KANG, K. H. (2007), Volatility Spillovers in Korean Financial Markets, Bank of Korea Economic Papers, 88-106.