ALİ AHMED BÂKESÎR’İN ŞAİRLİĞİ VE SERBEST ŞİİR HAREKETİ İÇİNDEKİ YERİ

Şiir, tiyatro ve roman gibi edebiyatın farklı alanlarında ürünler veren Ali AhmedBâkesîr Endonezya’da doğmuş, anavatanı olan Yemen’in Hadramût bölgesindetemel eğitimini almış sonrasında ise Mısır’a yerleşmiştir. Bu makalede Bâkesîr’inşairlik yönü ele alınmış, modern Arap edebiyatındaki serbest şiir hareketi içindekiyerine değinilmiştir. Zira serbest şiir, XX. yüzyıldan itibaren Arap şiirinde ortayaçıkan değişimin en somut örneğidir. Hadramût gibi şiirin kadim havzalarındanbirinde, şairlerin arasında yetişen, onlardan dersler alan, küçük yaşlardan itibarenbu sanat dalına ilgi duyup şiirler yazan Bâkesîr, edebiyat dünyasında şairliğindenziyade tiyatroculuğu ve romancılığı ile ön plana çıkmıştır. Bu algının oluşmasında,Mısır’a geldikten sonra tiyatroya ağırlık vermesinin ve yazdığı şiirlerinin hayattaiken dîvân hâlinde basılmamasının payı büyüktür. Oysa o, edebi hayatının herhangibir döneminde şiirden tamamen kopmamış, yazdığı şiirler Arap dünyasının önemlidergi ve gazetelerinde yayımlanmıştır.

The Poesy of Ali Ahmad Bakathir and His Position in the Movement of Free Verse

Ali Ahmad Bakathir, who has products in different areas of literature such as poetry, drama and novel, was born in Indonesia, received his basic education in the Hadramaut region of Yemen, his homeland, and afterwards settled in Egypt. In this article, the poetic side of Bakathir is addressed, and his position within the free verse movement in the modern Arabic literature is mentioned. Because, free verse is the most concrete example of the change, emerged in Arabic poetry starting from the 20th century. Bakathir, who grew up inside a group of poets, took lessons from them, wrote poems by having interest in this branch of art starting from his early ages in Hadramaut, which is among the very old bases of poetry, came to the forefront with his products in theatre and novelty rather than the poetry, in the world of literature. In formation of this perception, his focusing on theater and not being printed of his poems in the form of divan have significant share. In fact, he had never broken away from the poetry at any point in his literary life, on the contrary the poems that he wrote have been published in important journals and newspapers of the Arabic world.

___

  • ez-ZİRİKLÎ, Hayruddîn (2002), el-A‘lâm I-VIII, (15. Baskı), 4. Cilt, Dâru’l-‘ilm li’l-melâyîn, Beyrut.
  • et-TANTÂVÎ, Abdullah (1977), Dirâse fî edebi Bâkesîr (1. Baskı), el-Beydâ li’n-neşr, Halep. YILMAZ, İbrahim (2009), Arap Edebiyatında Arûz, Araştırma Yay., Ankara.
  • ŞAHİN, Şener (2005), Emîn er-Reyhânî ve Mehcer Edebiyatı’ndaki Yeri, Uludağ Üniversitesi Sosyal Billimler Enstitüsü Doktora Tezi, Bursa.
  • SHAKESPEARE, William (trs.), Romeo ve Juliet, Çev. Ali Ahmed Bâkesîr, Mektebetu Mısr, Kahire.
  • er-REYHÂNÎ, Emîn (2014), er-Reyhâniyyât, Müessesetu Hindâvî, Kahire.
  • MOREH, Shmuel (2003), “Modern Arap Edebiyatında Mensur Şiir”, (Çev.: Şener Şahin), Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 12, Sy. 1, ss. 297-329.
  • el-MELÂİKE, Nâzik (1967), Kadâya’ş-şi‘ri’l-mu‘âsır, (3. Baskı), Mektebetu’n-nahda.
  • el-MEKÂLİH, Abdulaziz (trs.), Ali Ahmed Bâkesîr râidu’t-tahdîs fi-ş‘iri’l-‘Arabiyyi’l-mu‘âsır, Dâru’l-kelime, San‘a.
  • KUDÂME b. CA‘FER, Ebu’l-Ferac (1302/1885), Nakdu’ş-şi‘r, (1. Baskı), Matbaatu’l-cevâib, İstanbul.
  • el-KAZVÎNÎ, el-Hatîb (2003), el-Îdâh fî ‘ulûmi’l-belağâ, el-me‘ânî ve’l-beyân ve’l-bedî‘ (1. Baskı), Dâru’l-kutubi’l-‘ilmiyye, Beyrut.
  • el-KAYRAVÂNÎ, Ebu Ali el-Hasen ibn-i Raşîk (1981), el-‘Umde fî mehâsini’ş-şi‘ri ve âdâbihi ve nakdihi I-II, Thk. Muhammed Muhyiddin Abdulhamid, 2. Cilt, Dâru’l-cîl, Beyrut.
  • el-KATT, Abdulkâdir (1988), el-İtticâhu’l-vicdânî fi’ş-şi‘ri’l-‘Arabiyyi’l-mu’asır, Mektebetu’şşebâb, Kahire.
  • İMRUU’L-KAYS, (trs.), Dîvânu İmrii’l-Kays (5. Baskı), Thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhîm, Dâru’l-me‘arif, Kâhire.
  • el-HUSAYNÎ, Abdulkavî Muhammed Ahmed (2010), Şi‘ru Ali Ahmed Bâkesîr er-ru’yetu ve’lfenn, el-Hey’etu’l-‘âmmet li’l-kitâb, San‘a.
  • http://www.bakatheer.com/poems_details.php?id=5. Erişim tarihi: 07.01.2016.
  • http://www.bakatheer.com/poems_details.php?id=45. Erişim tarihi: 10.03.2016.
  • http://www.bakatheer.com/poems_details.php?id=140. Erişim tarihi: 18.05.2016.
  • HAFÂCÎ, Muhammed Abdulmun‘im (1992), Dirâsât fi’l-edebi’l-‘Arabiyyi’l-hadîs ve medârisihi I-II, 2. Cilt, Dâru’l-cîl, Beyrut.
  • ER, Rahmi (2012), Çağdaş Arap Edebiyatı Seçkisi, Vadi Yay., Ankara.
  • EBU ŞÂDİ, Ahmed Zekî (2013), el-Yenbu‘, Müessesetu Hindâvî li’t-ta‘lîmi ve’s-sekâfe, Kahire.
  • DAYF, Şevkî (trs.), el-Edebu’l-‘Arabiyyu’l-mu‘âsır fî Mısr (10. Baskı), Dâru’l-me‘ârif, Kahire.
  • ÇİFTÇİ, Faruk (2006) “Ebu’l-‘Atâhiyenin Şiirlerinde Zühd Anlayışı”, Nüsha: Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, C. 6, Sy. 23, ss. 75-96.
  • ÇETİN, Nihad M. (2011), Eski Arap Şiiri (2. Baskı), Kapı Yay., İstanbul.
  • el-CUNDÎ, Enver (trs.), “Bâkesîr imlâkul mesrahiyyeti’l-‘Arabiyye”, Ali Ahmed Bâkesîr fî mir’âti ‘asrihi, Haz. Muhammed Ebû Bekr Humeyd), Mektebetu Mısır, Kahire
  • el-CUDA‘(trs.), “Hâza’r-raculu min Hadramût”, Ali Ahmed Bâkesîr fî mir’âti ‘asrihi, Haz. Muhammed Ebû Bekr Humeyd, Mektebetu Mısır, Kahire.
  • el-CUDA‘, Ahmed (2000) Mu‘cemu’l-udebâi’l-İslâmiyyîne’l-mu‘âsırîn I-III (1. Baskı), 2. Cilt, Dâru’d-diyâ li’n-neşr ve’t-tevzî‘, Ammân.
  • CEYLAN, Zafer (2015), “Modern Arap Edebiyatında İlk Serbest Şiir Deneyimleri”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, C. 55, Sy. 1, ss. 185-206.
  • BEDEVÎ,(trs.), “Ali Bâkesîr sûratun ‘an kurbin”, Ali Ahmed Bâkesîr fî mir’âti ‘asrihi, Haz. Muhammed Ebû Bekr Humeyd, Mektebetu Mısır, Kahire.
  • BEDEVÎ, Abduh (1981) “Ali Ahmed Bâkesîr şâ‘iran ğınâiyyan”, “Havliyyâtu kulliyyeti’l-âdâb”, Câmi‘atu Kuveyt, Sy.2.
  • BÂKESÎR (trs. c), Akhenaton ve Nefertîti, Mektebetu Mısır, Kahire.
  • BÂKESÎR (trs. b), Humâm fî bilâdi’l-Ahkâf, Mektebetu Mısr, Kâhire.
  • BÂKESÎR (trs. a),Fennu’l-mesrahiyye min hilâli tecâribi’ş-şahsiyye, Mektebetu Mısır, Kahire.
  • BÂKESÎR (2008) Sihru ‘Aden ve fahru’l-Yemen (1. Baskı), Thk. Muhammed Ebû Bekr Humeyd, Dâru Hadramût li’d-dirâsât ve’n-neşr, el-Mukalla.
  • BÂKESÎR, Ali Ahmed (1987), Dîvân-u Ali Ahmed Bâkesîr Ezhâru’r-rubâ fî şi‘ri’s-sıbâ (1. Baskı), Thk. Muhammed Ebû Bekr Humeyd, ed-Dâru’l-Yemeniyye li’n-neşri ve’t-tevzî‘.
  • ADALAR, Derya (2007), “Apollo Grubu: Bir Modern Arap Şiiri Ekolü”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, C. 47, Sy. 2, ss. 61-81.
  • ABBÂS, İhsan (1998), İtticâhâtu’ş-şi‘ri’l-‘Arabiyyi’l-mu‘âsır, Âlemu’l-ma‘rife, Kuveyt.