Harun ÇELİK, Mustafa ULU

SURİYELİ MÜLTECİLERİN KULLANDIKLARI BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİ İLE DİNDARLIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Bu çalışmada Türkiye’de geçici koruma altına alınan Suriyeli sığınmacılarınsıkıntılarla başa çıkma yöntemleri, dindarlık düzeyleri ve bunlar arasındakiilişkiler araştırılmıştır. Başa çıkma yöntemlerini belirlemek için dünya genelindeen yaygın ve güvenilir olarak kullanılan bir ölçek tercih edilmiştir. Dindarlıkdüzeylerini tespit etmek için kullanılan ölçeğe ise daha önce geliştirilmiş İslamidindarlık ölçekleri psikometrik açıdan eleştirel bir yöntemle irdelenerek kararverilmiştir. Bu ölçeklerle hazırlanan metin, tesadüfi örneklem yoluyla seçilengönüllü sığınmacılara anket tekniğiyle uygulanarak veriler toplanmıştır.Katılımcıların tamamı Kayseri ilinde yaşayan, 15 yaşın üzerinde, Müslüman vegeçici koruma altına alınan Suriyelilerdir.Yapılan araştırma sonucunda, sığınmacıların dindarlıkları arttıkça daha işlevselve sorun (problem) odaklı başa çıkma yöntemleri kullandıkları görülmüştür.Sığınmacılarda dindarlığın ibadet boyutu arttıkça olumlu yeniden yorumlama,kabullenme, duygusal sosyal destek kullanma, araçsal sosyal destek kullanma vezihinsel olarak ilgiyi kesme yöntemlerinin kullanımı da artmaktadır. Mizahınkullanımı ise ibadetin artmasıyla ters orantılı olarak azalmaktadır. Diğer taraftaninanç boyutu attıkça yadsıma (inkar) başa çıkma yöntemi kullanımının da arttığı;işlevsiz başa çıkma yöntemleri olan mizah ve madde kullanımının ise azaldığıgörülmüştür.

THE RELATIONSHIP BETWEEN USE OF COPING STRATEGIES AND RELIGIOSITY AMONG SYRIAN REFUGEES

In this study; coping strategies, levels of religiosity, and their relationship among registered Syrian refugees in Turkey are investigated. In order to assess coping strategies, a common and reliable worldwide scale is chosen. The scale used to determine the religiosity levels of the Syrian refugees is decided by examining the previously developed Islamic religiosity scales from a psychometric review perspective. Data are collected by questionnaire technique using the text composed of the two scales applying to voluntary refugees selected by random sampling. All of the participants are Muslim and Syrian refugees who are over 15 years old and living in Kayseri. As a result of the research, it is observed that as the religiosity among refugees rises, they use more functional and problem-focused coping strategies. As practice dimension of religiosity among refugees rises positive reframing, acceptance, using emotional support, using instrumental support and selfdistraction coping reactions also rise. Inversely, humor strategy reduces as practices rise. On the other hand, it is demonstrated that as practice dimension of religiosity rises using the coping strategy denial also rises, and humor and substance use which are dysfunctional coping strategies reduce.

PDF

___

ABU-RAIYA, H., & PARGAMENT, K. I. (2011). Empirically based psychology of Islam: Summary and critique of the literature. Mental Health, Religion & Culture, 14(2), 93-115. DOI: 10.1080/13674670903426482
AHROLD, T. K., & MESTON, C. M. (2010). Ethnic Differences in Sexual Attitudes of U.S. College Students: Gender, Acculturation, and Religiosity Factors. Archives of Sexual Behavior, 39(1), 190-202. DOI: 10.1007/s10508-008-9406-1
Al ZABEN, F., KHALIFA, D. A., SEHLO, M. G., Al SHOHAIB, S., BINZAQR, S. A., BADREG, A. M., … KOENIG, H. G. (2015). Religious Involvement and Health in Dialysis Patients in Saudi Arabia. Journal of Religion and Health, 54(2), 713-730. DOI: 10.1007/s10943-014-9962-8
Al ZABEN, F., SEHLO, M. G., KHALIFA, D. A., & KOENIG, H. G. (2015). Test– Retest Reliability of the Muslim Religiosity Scale: Follow-Up to “Religious Involvement and Health Among Dialysis Patients in Saudi Arabia”. Journal of Religion and Health, 54(3), 1144-1147. DOI: 10.1007/s10943-015-0025-6
ALLPORT, G. W., & ROSS, J. M. (1967). Personal religious orientation and prejudice. Journal of personality and social psychology, 5(4), 432.
ALTEMEYER, B., & HUNSBERGER, B. (1992). Authoritarianism, Religious Fundamentalism, Quest, and Prejudice. The International Journal for the Psychology of Religion, 2(2), 113-133. DOI: 10.1207/s15327582ijpr0202_5
AYDIN, K. B. (2005). Akış kuramına dayalı stresle başa çıkma grup programının ergenlerin stresle başa çıkma stratejilerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Ankara: Türkiye.
AYTEN, A. (2012). Tanrı’ya Sığınmak-Dinî Başa Çıkma Üzerine Psiko-Sosyal Bir Araştırma. İstanbul: İz Yayıncılık.
BATSON, C. D., & SCHOENRADE, P. A. (1991). Measuring religion as quest: 1) Validity concerns. Journal for the scientific study of Religion, 416–429.
BERRY, J. W. (1997). Immigration, acculturation, and adaptation. Applied psychology, 46(1), 5–34.
BOLGER, N. (1990). Coping as a personality process: A prospective study. Journal of personality and social psychology, 59(3), 525.
BURCH-BROWN, J., & BAKER, W. (2016). Religion and reducing prejudice. Group Processes & Intergroup Relations, 19(6), 784–807.
BUZ, S. (2008). Türkiye’deki sığınmacıların sosyal profili. Polis Bilimleri Dergisi, 10(4), 1–14.
CARVER, C. S. (1997). You want to measure coping but your protocol’ too long: Consider the brief cope. International Journal of Behavioral Medicine, 4(1), 92. DOI: 10.1207/s15327558ijbm0401_6
CARVER, C. S., POZO, C., HARRIS, S. D., NORIEGA, V., SCHEIER, M. F., ROBINSON, D. S., … CLARK, K. C. (1993). How coping mediates the effect of optimism on distress: A study of women with early stage breast cancer. Journal of Personality and social psychology, 65(2), 375.
CARVER, C. S., SCHEIER, M. F., & WEINTRAUB, J. K. (1989). Assessing coping strategies: A theoretically based approach. Journal of personality and social psychology, 56(2), 267.
CENGİZ, E. (2018). Suriyeli Ortaokul Öğrencilerinin Psikososyal Uyum Sorunları ile Demografik Özellikler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Çağ Üniversitesi, Mersin.
CHAPMAN, D. W., & CARTER, J. F. (1979). Translation Procedures for the Cross Cultural Use of Measurement Instruments. Educational Evaluation and Policy Analysis, 1(3), 71-76. DOI: 10.3102/01623737001003071
ÇELİK, C. (2012). Göç, Kentleşme ve Din. Din Sosyolojisi, (Ed. N. Akyüz, İ. Çapcıoğlu), Ankara: Grafiker Yayınları, 297–306.
DEMİRBAŞ, H., & BEKAROĞLU, E. (2013). Evden uzakta olmak: Sığınmacıların/mültecilerin psikolojik sorunları ve alınacak önlemler. Kriz dergisi, 21(1), 11–24.
ENDLER, N. S., & PARKER, J. D. (1990). Multidimensional assessment of coping: A critical evaluation. Journal of personality and social psychology, 58(5), 844.
ERKAN, E. (2016). Suriyeli Göçmenler ve Dini Hayat: Uyum, Karşılaşma, Benzeşme Gaziantep Örneği. İlahiyat Akademi Dergisi (Gaziantep Üniversitesi İlahiyat Fakültesi), 3(4), 1–35.
FETZER INSTITUTE. (1999). Multidimensional Measurement of Religiousness/Spirituality for Use in Health Research: A Report of the Fetzer Institute/National Institute on Aging Working Group. Miami: John E. Fetzer Institute.
FIRAT, E. (1977). Üniversite Öğrencilerinde Allah İnancı ve Din Duygusu (Doktora). Ankara Üniversitesi, Ankara.
FOLKMAN, S., & LAZARUS, R. S. (1985). If it changes it must be a process: Study of emotion and coping during three stages of a college examination. Journal of personality and social psychology, 48(1), 150.
FRANCIS, L. J., & STUBBS, M. T. (1987). Measuring attitudes towards christianity: From childhood into adulthood. Personality and Individual Differences, 8(5), 741-743. DOI: 10.1016/0191- 8869(87)90075-4
GALL, T. L., KRISTJANSSON, E., CHARBONNEAU, C., & FLORACK, P. (2009). A longitudinal study on the role of spirituality in response to the diagnosis and treatment of breast cancer. Journal of Behavioral Medicine, 32(2), 174-186. DOI: 10.1007/s10865-008-9182-3 Geçici Koruma. (2019, Kasım 14). Geliş tarihi 24 Kasım 2019, gönderen İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü website: https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638
GLOCK, C. Y., & STARK, R. (1965). Religion and Society in Tension. Chicago: Rand McNally.
GÜNDÜZ, Z. Y. (2011). Almanya’daki Türkiye kökenli göçmenlerin sağlık durumları: “göç hasta eder” den “göç sağlığa iyi gelir” e geçiş için öneriler. Onlar Bizim Hemşehrimiz, 85.
HAMDAN-MANSOUR, A. M. (2013). Depression, psychological distress and coping skills among patients diagnosed with type-II Diabetes Mellitus. Life Science Journal, 10(4).
HOLAHAN, C. J., MOOS, R. H., & SCHAEFER, J. A. (1996). Coping, stress resistance, and growth: Conceptualizing adaptive functioning. Oxford, England: John Wiley & Sons.
JANA-MASRI, A., & PRIESTER, P. E. (2007). The development and validation of a Qur’an-based instrument to assess Islamic religiosity: The religiosity of Islam scale. Journal of Muslim Mental Health, 2(2), 177– 188.
KIRMAYER, L. J., NARASIAH, L., MUNOZ, M., RASHID, M., RYDER, A. G., GUZDER, J., … for the Canadian Collaboration for Immigrant and Refugee Health (CCIRH). (2011). Common mental health problems in immigrants and refugees: General approach in primary care. Canadian Medical Association Journal, 183(12). DOI: 10.1503/cmaj.090292
KOENIG, H. G., ZABEN, F. A., KHALIFA, D. A., & SHOHAIB, S. A. (2014). Measures of Religiosity. Içinde Measures of Personality and Social Psychological Constructs (ss. 530-561). London, United Kingdom: Academic Press.
KOŞTAŞ, M. (1995). Üniversite öğrencilerinde dine bakış. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
KÖKTAŞ, M. E. (1993). Türkiye’de dinî hayat. İstanbul: İşaret Yayınları.
LAZARUS, R. S., & FOLKMAN, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.
LEE, Y. M., Shin, O. J., & Lim, M. H. (2012). The psychological problems of North Korean adolescent refugees living in South Korea. Psychiatry investigation, 9(3), 217.
MAHUDIN, N., NOOR, N., DZULKIFLI, M., & JANON, N. (2016). Religiosity among muslims: A scale development and validation study. Makara Hubs-Asia, 20(2), 109–121.
McCRAE, R. R., & COSTA Jr, P. T. (1986). Personality, coping, and coping effectiveness in an adult sample. Journal of personality, 54(2), 385– 404.
MIRANDA, A. O., & MATHENY, K. B. (2000). Socio-Psychological Predictors of Acculturative Stress among Latino Adults. Journal of Mental Health Counseling, 22(4), 306. Geliş tarihi gönderen a9h.
MOOS, R. H., & BILLINGS, A. G. (1982). Conceptualizing and measuring coping resources and processes. Handbook of stress: Theoretical and clinical aspects, 2.
MOREIRA-ALMEIDA, A., LOTUFO NETO, F., & KOENIG, H. G. (2006). Religiousness and mental health: A review. Brazilian Journal of Psychiatry, 28(3), 242–250.
MUTLU, K. (1989). Bir Dindarlık Ölçeği (Sosyolojide Yöntem Üzerine Bir Tartışma). İslami Araştırmalar, 3(4).
NICHOLL, C., & THOMPSON, A. (2004). The psychological treatment of Post Traumatic Stress Disorder (PTSD) in adult refugees: A review of the current state of psychological therapies. Journal of Mental Health, 13(4), 351-362. DOI: 10.1080/09638230410001729807
NUNNALLY, J. C., BERNSTEIN, I. H., & BERGE, J. M. (1967). Psychometric theory (C. 226). New York: McGraw-Hill.
OLÁH, A. (1995). Coping strategies among adolescents: A cross-cultural study. Journal of Adolescence, 18(4), 491-512. DOI: 10.1006/jado.1995.1035
ÖZBAY, Y., & ŞAHİN, B. (1997). Stresle başa çıkma tutumları envanteri: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Program adı: IV. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Ankara.
ÖZCAN, Z. (2019a). Göçün Travmatik Etkilerini Azaltmada Sosyal Desteğin Rolü Üzerine Deneysel Bir Araştırma. Bilimname, 37(1).
ÖZCAN, Z. (2019b). Mülteci Öğrencilerin Kültürel Uyumları ile Dinî Başa Çıkmaları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 23(1), 127-147. DOI: 10.18505/cuid.510680
RIZVI, M. A. K., & HOSSAIN, M. Z. (2017). Relationship Between Religious Belief and Happiness: A Systematic Literature Review. Journal of Religion and Health, 56(5), 1561-1582. DOI: 10.1007/s10943-016- 0332-6
ROGER, K. S., & HATALA, A. (2018). Religion, spirituality & chronic illness: A scoping review and implications for health care practitioners. Journal of Religion & Spirituality in Social Work: Social Thought, 37(1), 24-44. DOI: 10.1080/15426432.2017.1386151
SAFFARI, M., KOENIG, H. G., GHANIZADEH, G., PAKPOUR, A. H., & BALDACCHINO, D. R. (2014). Psychometric Properties of the Persian Spiritual Coping Strategies Scale in Hemodialysis Patients. Journal of Religion and Health, 53(4), 1025-1035. DOI: 10.1007/s10943-013- 9700-7
SAĞALTICI, E. (2013). Suriyeli mültecilerde travma sonrası stres bozukluğu taraması (Tıpta Uzmanlık). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
SAĞIR, Z. (2014). Suriyeli mültecilerde dini başa çıkma ve ruh sağlığı. Unpublished Master’s thesis). Marmara University, İstanbul, Turkey.
SAĞIR, Z. (2018). Suriyeli Kadın Mültecilerde Kültürel Uyum, Ruh Sağlığı ve Din. Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
SAROGLOU, V. (2009). Religiousness as a Cultural Adaptation of Basic Traits: A Five-Factor Model Perspective. Personality and Social Psychology Review, 14(1), 108-125. DOI: 10.1177/1088868309352322
Situation Syria Regional Refugee Response. (2019, Kasım 14). Geliş tarihi 24 Kasım 2019, gönderen Birleşmiş Milletler Mülteci Örgütü website: https://data2.unhcr.org/en/situations/syria
STEINHARDT, M., & DOLBIER, C. (2008). Evaluation of a Resilience Intervention to Enhance Coping Strategies and Protective Factors and Decrease Symptomatology. Journal of American College Health, 56(4), 445-453. DOI: 10.3200/JACH.56.44.445-454
SUBAŞI, N. (2004). Gündelik hayat ve dinsellik. İstanbul: İz Yayıncılık.
ŞENZEYBEK, A. (2013). Suriye’de Dürzi-Nusayri-İsmaili ve Sünni İlişkileri. eMakalat Mezhep Araştırmaları Dergisi, 6(2), s–469.
TANAY AKALIN, A. (2016). Türkiye’ye gelen Suriyeli göçmen çocukların eğitim sorunları (Basılmamış Doktora Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
TAPLAMACIOĞLU, M. (1962). Yaşlara Göre Dini Yaşayışın Şiddet ve Kesafeti Üzerinde Bir Anket Denemesi.
TEODORESCU, D. S., HEIR, T., HAUFF, E., WENTZEL-LARSEN, T., & LIEN, L. (2012). Mental health problems and post-migration stress among multi-traumatized refugees attending outpatient clinics upon resettlement to Norway. Scandinavian Journal of Psychology, 53(4), 316–332.
TERZIİİ, Ş. (2009). Bilişsel Değerlendirme Ölçeği’nin uyarlanmasi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 127-141.
TOBIN, D. L., HOLROYD, K. A., REYNOLDS, R. V., & WIGAL, J. K. (1989). The hierarchical factor structure of the coping strategies inventory. Cognitive Therapy and Research, 13(4), 343-361. DOI: 10.1007/BF01173478
TÜRKÜM, A. S. (2002). Stresle Başa Çıkma Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(18), 25-34. DOI: 10.17066/pdrd.67144
ULU, M. (2013). Dindarlığın Tanımı, Boyutları ve Ölçülmesi Üzerine Psikolojik Bir Araştırma: Erciyes Üniversitesi Öğrencileri Örneği (Doktora). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
WARFA, N., CURTIS, S., WATTERS, C., CARSWELL, K., INGLEBY, D., & BHUI, K. (2012). Migration experiences, employment status and psychological distress among Somali immigrants: A mixed-method international study. BMC Public Health, 12(1), 749.
WHITLEY Jr, B. E. (2009). Religiosity and attitudes toward lesbians and gay men: A meta-analysis. International Journal for the Psychology of Religion, 19(1), 21–38.
YABLON, Y. B., FRANCIS, L. J., & ROBBINS, M. (2014). The Katz-Francis Scale of Attitude toward Judaism: Internal Consistency Reliability and Construct Validity among Female Undergraduate Students in Israel. Pastoral Psychology, 63(1), 73-78. DOI: 10.1007/s11089-013-0523-y
YAPAREL, R. (1987). Yirmi-Kırk Yaşları Arası Kişilerde Dini Hayat ile PsikoSosyal Uyum Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma (Doktora). Ankara Üniversitesi, Ankara.
YOĞURTÇU, F. (2009). Yetişkinlerde Dindarlık ve Ruh Sağlığı (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adapazarı.