Muhammed Fatih TURANALP

ŞARKILARLA DİNÎ VE AHLAKÎ DEĞER AKTARIMI: BARIŞ MANÇO ÖRNEĞİ

Müzik, evrensel bir dil olarak muhataplarına işitsel planda ve duyguları hareketegeçirecek birtakım iletiler gönderir. Farklı lisanları anlamak için onlarıöğrenmek gerekir ancak müziğin dili, tüm insanlar tarafından kolaycaalgılanabilecek ve kavranabilecek bir yapıya sahiptir. Doğadaki seslerden, planlıdizgeler hâlinde kulaklara ulaşan notalara kadar müziğin izlediği yol, basit birişitsel iletişimden çok daha fazlasıdır. Notaların ahenkli akışı ve edebiyatınsanatlı söyleyişinin bütünleşmesi ile müzik, bilişsel ve duyuşsal zeminde etkilerigörülebilen bir araç hâline gelmektedir.Müziğin bu etkisi, onun eğitim alanında kullanımını da gündeme getirmiş vekadim zamanlardan günümüze dek müziğin eğitsel gücü hep ilgi odağı olmuştur.Gerek Antik Çağ’daki eğitim düşüncesinde müziğin bir bileşen olarak kullanımı,gerekse yakın tarihli müzik ve eğitim bağlamındaki araştırmalara bakıldığındamüziğin, eğitimin eskimez bir aracı ve iletilerin duyuşsal boyutaulaştırılabilmesinin bir yolu olduğu görülmektedir. Türk müzik tarihi içerisindehalk müziği eserleri dışarıda bırakıldığında, müziği ve şarkıları eğitsel bir bakışlakullanan sanatçılar arasında Barış Manço ismi ön plana çıkmaktadır. BarışManço’nun müziği içerik düzleminde bir mesaj iletme aracı olarak görmesi, onunkullandığı bu tarzı incelenmeye değer kılmaktadır.Bu çalışmada, öncelikle değer, dinî değer ve ahlakî değer kavramları üzerindendeğerler eğitiminde edebiyatın kullanımına değinilmiş; sonra da müziğineğitimde kullanımı, Barış Manço’nun müzik hayatı ve felsefesi üzerinden BarışManço şarkılarında dinî ve ahlakî değer aktarımları tespit edilmeye çalışılmıştır.

RELIGIOUS AND MORAL VALUE TRANSFER WITH SONGS: THE BARIŞ MANÇO EXAMPLE

Music is a universal language, which stimulates emotions via an auditory way. We may need to learn to understand different languages, but the language of music can be easily perceived by all people. From the sounds of nature to planned notes, the path of music path is much more than a simple audio communication. Some methods of the past have become obsolete or forgotten. However, some methods, that are compatible with the ontological structure of mankind, have a power of influence and can be used especially in the field of education. The appeal of music to the affective field of man and its use in education as a value transfer method or supported by the cognitive dimension make it important to focus on as a tool. This tool has been on the agenda of humanity for centuries.

PDF

___

ADIGÜZEL, M. S. (2009). Vefatının 10. Yılı Dolayısıyla Karınca Dostu Bir Ağustos Böceği: Barış Manço (1943-1999). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 9 (2).
AKAN, N. (2009). Platon’da Müzik Anlayışı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
ARSLAN, Z. Ş. (2012). Değerler Eğitiminde Bir Yöntem Önerisi: Edebiyat Metinlerinden Yararlanma. Değerler Eğitimi Konferans Bildirileri (S. 47-55). İstanbul: İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü.
BAŞ, T., & Akturan, U. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
BAŞARAN, B. I. (2004). Etkili Öğrenme Ve Çoklu Zekâ Kuramı: Bir İnceleme. Ege Eğitim Dergisi (5), 7-15.
ÇELİK, A. (2004). Dini Değerler Bağlamında Kişilik Gelişimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
ÇELİK, S. (2013). Bu Dünya Bizim Memleket (Barış Manço’nun 70. Yaşı Anısına 70 Fotoğraf Sergisi). İstanbul: Küçükçekmece Belediyesi.
ÇINAR, F. (2016). Din Öğretiminde Çoklu Zekâ Kuramı: İlköğretim Dkab Dersi Öğretim Programının Kuram Açısından Analizi Ve Uygulama Örnekleri. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (37).
ÇOBANOĞLU, Ö. (2000). Barış Manço Araştırmalarının Önemi Ve Yöntemi Üzerine Tespitler. Milli Folklor Dergisi (46), 40-46.
DÜZGÜN, D. (2002). Âşıklık Geleneğinin Değişim Ve Dönüşüm Sürecinde Barış Manço Olgusu. Milli Folklor Dergisi (84), 42-50.
Ebû DAVUD, Ebubekir Abdullah B. Süleyman B. Eş’as. (1992). Es-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları.
ELFİRA, A. (2017, 05 10). Örümcek Kaiser Ve Baykuş Afrasiab. Samlib.Ru: Http://Samlib.Ru/E/Elxfira_A/Saadi-Kayser-Afrasiab-MehmedFatih.Shtml Adresinden Alınmıştır
EMRE, H. (2012). Türk Milli Kültürüne Ait Destan, Efsane Ve Anlatılarda Sıkça Geçen Formel Sayıların Barış Manço Şarkılarındaki Yeri. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1 (1), 639-647.
ERDOĞAN, F. (1999). Türkiye’de 1996-1998 Yıllarında Yayımlanmış Telif Çocuk Kitaplarının İçerik Analizi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul.
ERDOĞAN, G. (2015). Barış Manço Örneğinden Hareketle Müziğin Ahlak Eğitimindeki Önemi ve İşlevi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 117-124.
GARDNER, H. (2004). Zihin Çerçeveleri: Çoklu Zekâ Kuramı. İstanbul: Alfa Yayınları.
GEDİKLİ, N. (1997). Türk Pop Müziğinin Gelişim Sürecinde Geleneksel Halk Musikimizin Öğelerinin Payı ve Önemi. V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Halk Müziği, Oyun, Tiyatro, Eğlence, Seksiyon Bildirileri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
GÜNAY, U. (1992). Cumhuriyet Terkibi ve Barış Manço. Milli Folklor Dergisi (13), 2-3.
GÜNGÖR, E. (2010). Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar: Ahlâk Psikolojisi, Ahlâkî Değerler ve Ahlâkî Gelişme. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
GÜREL, E., & TAT, M. (2010). Çoklu Zekâ Kuramı: Tekli Zekâ Anlayışından Çoklu Zekâ Yaklaşımına. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (3/11), 336-356.
GÜRSES, F. (2017). Müzikte Siyasal Söylem ve Türkiye’de Anadolu Rock: “Cem Karaca ve Barış Manço” Örneği (1960-1980). The Journal Of Academic Social Science Studies (56), 325-350.
GÜVENÇ, A. Ö. (2009). Kırk Sayısının Halk Edebiyatı Ürünlerinde Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (41), 85-97.
İSABABAYEVA Apaydın, A., & ARSLAN, F. (2015). Antik Yunan Felsefesinde Ahlaki Eğitim Aracı Olarak “Müzik”. Değerler Eğitimi Dergisi, 13 (29), 323-342.
KALENDER, R. (1987). Türk Musikî’sinde Kullanılan Makamların Tesirleri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29 (1), 361-375.
KIRCA, A. (1999). Barış Manço’ya Özlem. İstanbul: Sabah Kitapları.
KOMİSYON. (2006). Kur’an-I Kerim Meâli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
KÜÇÜK, M. A. (2013). Türk Destanlarında “Sayı” Motifinin Dinî Yansımaları.
Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 91-109.
MEYDAN, H. (2014). Okulda Değerler Eğitiminin Yeri Ve Değerler Eğitimi Yaklaşımları Üzerine Bir Değerlendirme. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1 (1), 93-108.
MUHAMMED B. Sa‘D B. Meni‘ Ez-Zührî. (2001). Kitabü’t-Tabakâti’l-Kebîr (Cilt 1). Kahire: Mektebetü’l-Hancî.
OKUMUŞLAR, M. (2002). Fıtrattan Dine. Konya: Yediveren Kitap.
ÖZDEMİR, C. (2016). Değerlerin Aktarımı Bağlamında Âşık Edebiyatı Ve Gençlik. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi (32), 223-237.
PATTON, M. Q. (2002). Qualitative Research And Evaluation Methods. London: Sage Publications, Inc.
PIRGON, Y. (2014). Osmanlı Dönemi Mehteran-I Tabl-I Alem Teşkilatına Genel Bir Bakış. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi (42), 107-129.
PLATON. (2016). Devlet. İstanbul: Panama Yayıncılık.
ROKEACH, M. (1973). The Nature Of Human Values. New York: Free Press.
SAMSAKÇI, M. (2007). Türk Kültür Ve Edebiyatında Tuz Ve Tuz-Ekmek Hakkı. İstanbul Üniversitesi Türk Dili Ve Edebiyatı Dergisi, 181-199.
SCHMİD, L. (2003). Anlam Ve Değer Kaynağı Olarak Dinî İnanç. Selçuk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi (16), 181-201.
SEVER, S. (2008). Çocuk Ve Edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
SEZER, F. (2011). Öfke Ve Psikolojik Belirtiler Üzerine Müziğin Etkisi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), 1472-1493.
SOMAKCI, P. (2003). Türklerde Müzikle Tedavi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (15), 131-140.
SOYKAN, Ö. N. (2007). Genel Geçer Bir Ahlâk Olanaklı Mıdır? R. Kaymakcan, S. Kenan, H. Hökelekli, Z. Ş. Arslan, & M. Zengin İçinde, Değerler Ve Eğitimi (S. 45-54). İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
ŞAHİN, T. (2005). Hâlâ Yazıp Çizecek Birkaç Satırım Kaldı. İstanbul: Truva Yayınları.
TAŞDELEN, V. (2013). Çocuk Edebiyatı Ve Metafizik Deneyim: Dağlarca’nın Çocuk Ve Allah Örneği. Roman Kahramanları (15), 13-20.
TOPCU, H. (2016). Ortaokul Matematik Derslerinde Şarkılarla Yapılan Öğretimin Akademik Başarı Ve Kalıcılığa Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
TRT. (1988). Arşivde Kalanlar. Barış Manço Şarkılarının Hikâyesini Anlatıyor: Https://Www.Youtube.Com/Watch?V=H856mjjmz3e Adresinden Alınmıştır
TUNCA, H. (2005). Barış Manço: Uzun Saçlı Dev Adam O Bir “Masal”Dı. İstanbul: Epsilon Yayınları.
YANGIN, B. (2002). Çağdaş Türk Ozanı Barış Manço. Ankara: Akçağ Yayınları.
YAPICI, A., & ZENGİN, Z. S. (2003). İlâhiyat Fakültesi Öğrencilerinin Değer Tercih Sıralamaları Üzerine Psikolojik Bir Araştırma: Çukurova Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (4), 173-206.
YATAĞANBABA, M. (2008). Dağı Aşan Deve: Barış Manço. Denizli: Yatağanbaba Kitap.
YATAĞANBABA, M. (2006). Türk Kültürünün Karbon Kâğıdı Barış Manço Destanı. Denizli: Yatağanbaba Kitap.
YILDIRIM, A., & ŞİMŞEK, H. (2013). Sosyal Bililmlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
YILMAZ, A. (2014). Barış Manço Eserlerinin Türk Müziği Makamları Bakımından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale.
ZIEBERTZ, H.-G. (2007). Çokkültürlü Bir Toplumda Değerler Eğitimi Modelleri. R. Kaymakcan, S. Kenan, H. Hökelekli, Z. Ş. Arslan, & M. Zengin İçinde, Değerler Ve Eğitimi (S. 445-466). İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.