Türk hikayeciliğinin protopi sayılabilecek Heft-Han'da mekan

Nev’i-zâde Atâyî’nin 17. yüzyılda kaleme aldığı Heft-hân, Türk hikâyeciliğinin oluşumu sürecinde bir prototip olarak değerlendirilebilecek özellikler taşımaktadır. Yedi ayrı hikâyenin yedi ayrı kişinin ağzından anlatıldığı mesnevide şair, kullandığı mekânları titizlikle seçmiş ve hikâye kahramanlarını psikolojilerine uygun olarak tasvir etmiştir. Bu yönüyle eserdeki mekânlar, mesnevinin serüvenine yön veren bir yapıda oluşturulmuştur. Henüz insan–mekân ilişkisinin kuram olarak bilinmediği bir devirde bu münasebetin Nev’i-zâde Atâyî tarafından şiirsel bir yapıda temellendirilmesi Türk hikâyeciliği adına önemli bir aşamadır.

___

Bachelard, Gaston (1996). Mekânın Poetikası. Çev. Aykut Derman. İstanbul: Kesit Yay.

Bayat, Fuzulî (1993). Oğuz Epik Ananesi ve Oğuz Kağan Destânı. Bakü: M. Neşriyat.

Bozkurt, Orhan (1962). Bir Mekân Anlayışı. İstanbul: İ.T.Ü. Mimârlık Fakültesi Yay.

Karacan Turgut (1974). Âtâyi, Nevî-zâde Heft-hân Mesnevisi. Ankara: Sevinç Matbaası.

Koç, Yalçın (1994). Felsefe Arkivi, Mekân ve Nesne. İstanbul: İ.Ü. Edebiyât Fakültesi Basımevi.

Tümer, Gürhan (1984). İnsan-Mekân İlişkileri ve Kafka. İstanbul: Sanat-Koop.