19079

Sahnenin Dışındakiler 'i Tamamlamak: Ahmet Hamdi Tanpınar ve Kurtuluş Savaşı Anlatıları Türü

Tanpınar'ın üçüncü romanı olan Sahnenin Dışındakiler, bütün tamamlanmamışlığına rağmen, eleştirmenler tarafındanbeğenilen ve ünlü yazarlarla etkileşimi üzerinden değerlendirilen bir romandır. Ancak bu roman, Tanpınar'dan beklenebilecek bu tür bir metinlerarasılığın ötesinde, Türkçeye özgü biredebi türde üretilen güçlü ve zayıf eserlerle de türsel bir ilişkiiçindedir. Söz konusu tür, Halide Edib'in 1922'de tefrika edilen Ateşten Gömlek'iyle başlayan Kurtuluş Savaşı anlatıları türüdür. Kurucu metin ele aldığı dönemi bir iç savaş ve ihtilalolarak değerlendirip, bu tarihsel bağlam içinde bireysel fedakârlıkla ilerleyen duygusal bir drama kurmuştur. Ondansonra gelen çoğunluğu erkek yazarlar ise Halide Edib'den aldıkları türü milli birlik içinde başarılan epik bir mücadele olarak yansıtırlar. Tanpınar, Sahnenin Dışındakiler'de bu kolaycılığı sorgular. Ancak bu romandan yola çıkarak hazırladığı İkiAteş Arasında başlıklı senaryo, romandaki seçimlerinin hepsinigeçersiz kılacak ve türün her türlü kalıbını uygulayan bir metin olacaktır. Bu çalışma, aynı yazarın birbirine zıt bu iki metnini tür kuramları üzerinden incelemektedir

PDF

___

Bakhtin, Mikhail M. (1986). Speech Genres & Other Late Essays. Yay. Haz. Caryl Emerson ve Michael Holquist. Rusçadan İngilizceye çev.Vern W. McGee. Austin: University of Texas Press.

Başer, Nami (2003). "Tanpınar'da Proust." Yay. Haz. Sema Uğurcan. Do- ğumunun 100. Yılında Ahmet Hamdi Tanpınar. İstanbul: Kitabevi.

Beebee, Thomas O. (1994). The Ideology of Genre: A Comparative Study of Generic Instability. University Park, Pennsylvania: The Pennsylvania State University Press.

Clayton, Jay ve Eric Rothstein (1991). "Figures in the Corpus: Theories of Influence and Intertextuality". Influence and Intertextuality in Lite- rary History. Yay. Haz. Jay Clayton ve Eric Rothstein. Madison, Wisconsin: The University of Wisconsin Press. 3-36.

Derrida, Jacques (1992). "The Law of Genre." Acts of Literature. Yay. Haz. Derek Attridge. New York ve Londra: Routledge. 221-252.

Duff, David (Yay. Haz.). (2000) Modern Genre Theory. Harlow: Longman.

Genette, Gerard (1997). Palimpsests: Literature in the Second Degree. İngi- lizceye çev. Channa Newman ve Claude Doubinsky. Lincoln ve Londra: University of Nebraska Press.

Gezgin, Faruk (2010). Ali Kemal: Bir Muhalifin Hikâyesi. İstanbul: İsis Yay.

Köroğlu, Erol (1996). Gidenle Gelmeyenin Eşiğinde: A. H. Tanpınar'ın Romanlarında Zaman Kavramı. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Bo- ğaziçi Üniversitesi.

Köroğlu, Erol (2003). "Hayata Çok Yaldızlı Bir Mazi Aynasından Bak- mak: Sahnenin Dışındakiler'de Bugünü Yaşamanın İmkânsızlığı". Doğumunun 100. Yılında Ahmet Hamdi Tanpınar. Yay. Haz. Sema Uğurcan. İstanbul: Kitabevi. 89-100.

Köroğlu, Erol. (2008). "Başlangıç: Cevdet Bey ve Oğulları'nda Niyet ve Yöntem". Orhan Pamuk'un Edebi Dünyası. Yay. Haz. Nüket Esen ve Engin Kılıç. İstanbul: İletişim Yay. 87-121.

Köroğlu, Erol (2009). "The Enemy Within: Aka Gündüz's The Star of Dikmen as an Example of Turkish National Romances". Balkan Li- teratures in the Era of Nationalism. Yay. Haz. Jale Parla ve Murat Belge. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay. 77-90.

Kula, Onur Bilge (2011). Hegel Estetiği ve Edebiyat Kuramı-III. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay.

Küçük, Deniz Aktan. (2011). "İngiliz Kemal, Türler Savaşında". Edebiya- tın Omuzundaki Melek: Edebiyatın Tarihle İlişkisi Üzerine Yazılar. Yay. Haz. Zeynep Uysal. İstanbul: İletişim Yay. 399-422.

Mehmet Rauf (1998). Kurtuluş (Hâlas). Yay. Haz. Metin Martı. İstanbul: Arma Yay.

Parla, Jale (2000). Don Kişot'tan Bugüne Roman. İstanbul: İletişim Yay.

Said, Edward (2009). Başlangıçlar: Niyet ve Yöntem. Çev. Ferit Burak Ay- dar. İstanbul: Metis Yay.

Tanpınar, Ahmet Hamdi (1998). İki Ateş Arasında (Senaryo). İstanbul: İyi Şeyler Yay.

Tanpınar, Ahmet Hamdi (2011). Sahnenin Dışındakiler. 9. Basım. İstan- bul: Dergâh Yay.

Uçman, Abdullah ve Handan İnci (Yay. Haz.) (2008)."Bir Gül Bu Karan- lıklarda": Tanpınar Üzerine Yazılar. 2. Basım İstanbul: 3F Yay.

SUMMER 2013 / NUMBER 66 93-122

Completing Sahnenin Dışındakiler:

A. H. Tanpınar and the Genre of

Independence War Narratives Erol Köroğlu