Şehzade Abdülkerim Efendi'nin Japonya'nın Desteğiyle Türkistan İmparatoru Olma Meselesi Üzerine

Meiji Restorasyonuyla beraber 1868 yılından itibaren Batı'yıörnek alarak modernleşmeye başlayan Japonya, ekonomik veaskerî alanlarda sağladığı ilerlemelerle kısa sürede Asya'nındengelerini değiştirebilecek bir güce ulaşır. Bu durum kaçınılmaz olarak önce Çin ile daha sonra da Çarlık Rusya ile savaşmasına sebep olur. Her iki savaştan da zaferle çıkan Japonya, "Büyük Asyacılık" fikri etrafında kenetlenmiş olan askerî,sivil bürokrasi ve etki sahibi milliyetçi grupların yönlendirmesiyle anakarada yeni toprak kazançları peşine düşmüştür. Doğrudan işgal ya da kukla yönetimler kurarak etki alanını genişleten Japonya, Türk dünyasına da nüfuz etmeye çalışır. 1933yılında Doğu Türkistan'da başlayan ayaklanmayı destekleyenJaponlar, isyanın başarılı olması durumunda kurulacak yeniİslâm Devleti'nin başına, Padişah II. Abdülhamid'in torunuŞehzade Abdülkerim Efendi'yi Türkistan İmparatoru ve Halife sıfatıyla geçirmeye çalışmışlardır. Bu makalede Japon arşivinde bulunan yeni belgeler incelenecek ve Türkiye Cumhuriyeti ile Sovyetler Birliği'nin bu oluşum karşısındaki tavrı aydınlatılmaya çalışılacaktır

PDF

___

Japon Arşivleri

Japon Diplomatik Arşivi, Honna ni Okeru Shuukyou Oyobi Fukyou Kansei Zakken Kaikyou Kankei Dai İkkan, I- 2 1 0 1 -2.

Japan Center For Asian Historical Records Ref. Cod: B04013098700, 0382-0385. Kitap ve Makaleler

Aydın, Cemil (2007). The Politics of Anti-Westernisim in Asia. New York: Harvard University Press.

Dündar, A. Merthan (2006). Panislâmizim'den Büyük Asyacılığa: Osmanlı İmparatorluğu, Japonya ve Orta Asya. İstanbul: Ötüken Yay.

Esenbel, Selçuk (2002). "Japan and Islam Policy During the 1930s". Turning Points in Japanese History. Ed. Bert Edström. Routledge: 180-214.

Miwa, Kimitada (2007). "Pan-Asianism in Modern Japanese History". Pan-Asianism in modern Japan: nationalism, regionalism and univer- salism. Ed. Sven Saaler, J. Victor Koschmann. New York: Routled- ge: 21-33.

Yamamuro, Shin'ichi (2006). Manchuria Under Japanese Dominion. Çev. Joshua A. Fogel. University of Pennsylvania Press. Dergiler

"Türlü Haberler". Yeni Yapon Muhbiri 7 (23 Haziran 1933): 44.

"Tokyo Asahi Gazetesinin 10 Eylül Nüshasından". Yeni Yapon Muhbiri 10 (23 Eylül 1933): 41. Ekler