General İvan K. Kişelskiy'in Balkan Slavları Hakkındaki 1863 Yılı Raporu

Kırım Savaşı'nda Slavlardan beklediği desteği göremeyen Rusya, savaş sonrasında bu halkları kendi siyasi çizgisine çekebilmek için bir komite kurulmasını uygun görmüştür. Döneminen önde gelen Slavcılarının da desteği ile 1858 yılında Moskova'da Slav Yardım Komitesi kurulmuştur. Komite, kurulduktan sonra Rusya dışındaki Slav halklarına en uygun yardımınyapılması için bazı raporlar hazırlatmıştır. General İvan K.Kişelskiy de 1863 yılında bu yönde bir rapor kaleme alarakKomite'ye sunmuştur.Komiteye sunduğu raporda Türklerin hakimiyetinde olanbölgelerde yaşayan Slavlara yardım etmek zorunluluğu üzerinde duran Kişelskiy, Rusya'nın bu yardımı sadece siyasi nedenlerden değil, insani nedenlerle yapması gerektiği üzerindedurmuştur. Kişelskiy, dini, iktisadi, askeri ve eğitim alanındaher türlü desteği Slavlara resmi veya gayri resmi yollardanulaştırmanın Rus hükümeti ve halkının en önemli gayesi olması gerektiğini belirtmiştir.Makalede, Sovyet Rusya döneminde TsGİA (Tsentralnıy Gosudarstvennıy İstoriçeskiy Arhiv) diye bilinen, 1991 sonrasında GARF (Gosudarstvennıy Arhiv Rossiyskoy Federatsii) olarak ismi değiştirilen Rus Devlet Arşivi 1750 nolu MoskovaSlav Yardım Komite'si defterinin birinci dosyasının 25. gömleğinde saklanan, Kişelskiy tarafından Slav halklarına yardımamacıyla kendi el yazısıyla kaleme alınan rapor değerlendirilmeye çalışılacaktır

PDF

___

GARF (Gosudarstvennıy arhiv Rossiyskoy Federatsii), 577. 1. 13, yıl 1881. GARF, 730. 1. 1879. GARF, 730. 1. 2079. GARF, 1750. 1. 25. GARF, 1750. 1. 31.

KMDA (Kiivskiy miskiy derjavniy arhiv), 16. 307. 161. Araştırma Eserleri

Aksakov, İ. S. (1886). Slavyanskiy Vopros (1860-1886). Moskova.

Akyıldız, Ali. (2005). "Bir Teknolojik Transferin Değişim Boyutu: Kös- tence Demiryolu Örneği". Anka'nın Sonbaharı Osmanlı'da Modern- leşme ve Uluslararası Sermaye. İstanbul. 59-75.

Ango, E. (1909). Soperniçestvo na Balkanah istoriko-politiçeskiy oçerk. Peterburg.

Armaoğlu, Fahir. (1997). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914). Ankara.

Atalay, Bülent. (2001). Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi'nin Siyasî Faali- yetleri (1908-1923). İstanbul: TATAV

Barkley, Henry C. (1876). Between the Danube and Black Sea or Five Years in Bulgaria. London: John Murray.

Clementis, Vladimir (1943). 'Panslavism' Past and Present. London.

Çavlı, Emin Ali (1957). Kırım Harbi: Paris Muahedesi 1856. İstanbul.

Danilevskiy, Nikolay Yakovleviç (1871). Rossiya i Evropa:Vzglad na kulturnıya i politiçeskiya otnoşeniya Slavyanskago mira k Germano- Romanskomu. Peterburg.

_____, (1889). Rossiya i Evropa: Vzglad na kulturnıya i politiçeskiya otnoşeniya Slavyanskago mira k Germano-Romanskomu. Peterburg.

_____, (1869). "Rossiya i Yevropa: Vostoçnıy Vopros, Mesto Avstrii v Vostoçnom Vopros". Zarya (Ağustos): 1-67.

Demiroğlu, Hasan (2005). "1905-1917 Yılları Arasında İdil-Ural Türkle- rinde Basın". Vostokovedenie sbornik i statey, dokladov. Kazan. 84-92.

_____, (2009). Rus Kaynaklarına Göre Rusya'nın Balkan Siyaseti: Orto- doks Birliği ve Panislavizm (1856-1878). Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

_____, (2011). "Voennaya pomoş Slavyanskogo Blagotvoritelnogo Komiteta v turetsko-serbskoy i çernogorskoy voynah 1876 g.". XXI Ejegodnaya bogoslovskaya konferentsiya. Moskova. 163-164.

_____, (2012). Ülfet Gazetesi 1905-1907 Yılları Arasında İdil-Ural Türk- lerinin Sosyo-Kültürel ve Siyasi Faaliyetleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.

Dostyan, İrina Stepanovna (1972). Rossiya i balkanskiy vopros. iz istorii russko-balkanskih politiçeskih svyazey v pervoy treti XIX v. Moskova.

_____, (1995). "Problema sozdaniya nezavisimıh gosudarstv Grekov i yujnıh Slavyan v Russko-Balkanskih obşestvenno-politiçeskih svyazyah (konets XVIII pervaya tret XIX v.)". Rossiya i Balkanı. Moskova.

Esmer, A. Şükrü. (1944). Siyasi Tarih. İstanbul: Maarif Matbaası

Eyicil, Ahmet. (1991). Siyasi Tarih 1789-1939. Ankara: Gün Yayıncılık.

Fadner, Frank. (1962). Seventy Years of Pan-Slavism in Rusiia, Karamzin to Danilevskii 1800-1870. Washington: Georgetown University.

Hayrettin Bey (tarihsiz). Kırım Harbi: 1270 Kırım Muharebesinin Tarih-i Siyasisi. haz. Şemsettin Kutlu. İstanbul.

İleri, Suphi Nuri (1940). Siyasi Tarih XVIII inci asırdan XX'nci arsa kadar. İstanbul.

İslaev, Fayzullah (2004). Vosstanie Batırşı god 1755. Kazan.

İsmailov, Ye. Ye. (2007). Zolotoe orujie s nadpisyu "Za hrabrost". Moskova.

Jorga, Nicolae (2005). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi. trc. Nilüfer Epçeli. İstanbul: Yeditepe Yayınları.

Karal, Enver Ziya (1988). Osmanlı Tarihi. Ankara: TTK Basımevi.

Karpov, S. (1914). Bolgarıya i posledniya balkanskıya voynı. Yaroslav.

Kireyevskiy, İvan Vasileviç (1861). Polnoe sobranie soçinenii. Yay. A. İ. Koşelyev. Moskova. T. I-II.

Kohn, Hans (1993). Panislavizm ve Rus Milliyetçiliği. terc. Agah Oktay Güner. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.

Kratkiy otçet o desyatiletney deyatelnosti (1858-1868) Slavyanskago Blagotvoritelnago Komiteta v Moskve 11 Mayıs 1868. haz. Komite sekreteri N. A. Popov. Moskova.

Krenitsın, N. V. (1900). Vostoçnıy vopros na poçve ego istorii i politiki. Peterburg.

Kurat, Akdes Nimet. (1953). "Panslavizm". Dil ve Tarih-Coğrafya Fakülte- si Dergisi XI (2-4): 241-278.

Kurmuş, Orhan.(1982). Emperyalizmin Türkiye'ye Girişi. Ankara: Savaş Yayınları.

Leontyev, Konstantin. (1886). Vostok, Rossiya i Slavyanstvo. Moskova. T. I-II.

_____, (2007). Vostok, Rossiya i slavyanstvo. Moskova.

Leşilovskaya, İ. İ. (2006). Serbskiy narod i Rossiya v XVIII veke. Peterburg.

Liprandi, İ. P. (1868). Vostoçnıy vopros i Bolgariya. Moskova.

Marks, Karl-Friedrich Engels. (1997). Doğu Sorunu (Türkiye). terc. Yur- dakul Fincancı. Ankara: Sol Yayınları.

Mejdunarodnıe otneşeniya na Balkanah 1856-1876, (1986). haz. V. N. Vinagradov. Moskova.

Mihneva, R. (1985). Rossiya i Osmanskaya İmperiya v mejdunarodnıh otnoşeniyah v seredine XVIII Veka, (1739-1756). Moskova.

Milyukov, Pavel. (1893). Razlojeniye Slavyanofilstva. Moskova.

_____,(1903). İz istorii Russkoy intelligentsia. Peterburg.

Mosely, Philip E. (1934). Russian Diplomacy and the Opening of the Eastern Question in 1838 and 1839. New York.

Nikitin, S. A. (1960). Slavyanskie Komitetı v Rossii v 1858-1876 godah. Moskova.

N. D. (1890). Gosudarstva i narodı balkanskago poluostrova ih proşedşee, nastoyaşee i budişee bolgarskaya krivda. Moskova.

Örenç, Ali Fuat. (2008). Balkanlarda İlk Dram Unuttuğumuz Mora Türkleri ve Eyaletten Bağımsızlığa Yunanistan. İstanbul: Babıali Kültür Yayınları.

Pervaya 15 let suşestvovaniya s. peterburgskago slavyanskago blagotvoritelnago obşestva po protokolam obşih Sobranii ego çlenov sostoyaşimsya v 1868- 1883 gg., (1883). Peterburg.

Petrovich, Michael Boro (1956). The Emergence of Russian Panslavism 1856-1870. New York.

Pıpin, A. N. (2022). Panslavizm v proşlom i nastoyaşem, Peterburg 1878- 1913. tıpkı basım Moskova.

Pisma i Bumagi İmperatora Petra Velikogo (1887). Peterburg.

Popov, N. (1871). İz istorii Slavyanskago Blagotvoritelnago Komiteta v Moskve pervoe pyatiletie (1858-1862). Moskova.

_____, (1871). Oçerki religioznoy i natsionalnoy blagotvoritelnosti na Vostoke i sredi slavyan. T. I. Peterburg.

_____, (1872). İstoriya Slavyanskago Blagotvoritelnago Komiteta v Moskve vtoroe pyatiletie (1863-1867). Moskova.

Prokudin, Boris Aleksandroviç (2007). İdeya slavyanskogo edinstva v politiçeskoy mısli Rossii XIX veka. Moskova.

Spisok generalom po starşinstvu (1880). Peterburg.

Terehov, A. (1888). İstoriçeskiy oçerk dvijeniye Rossii na Balkanskiy Poluostrov. Peterburg.

Titov, G. (1854). Krestovıe pohodı i vostoçnıy vopros. Peterburg.

Vosstanie Emelyana Pugaçeva (1935). Leningrad.

Vostoçnaya voyna. Ee priçinı i posledstviya (1855). Moskova.

Vostoçnıy vopros i slavyane na balkanskom poluostrov (1876). Peterburg.

Vostoçnıy vopros vo vneşney politike Rossii, konets XVIII-naçalo XX v. (1978). Moskova.

Uspenskiy, Fedor (1887). Kak voznik i razvivalsya v Rossii vostoçnıy vopros. Peterburg.

Zaionçkovskiy, A. (1908). Vostoçnaya voyna 1853-1856 gg. v svyazi s sovremennoy ey politiçeskoy obstanovkoy. 3 Tom. Peterburg.

Zasedanie Slavyanskago Blagotvoritelnago Komiteta 26-go Marta 1869 goda, (1869). Moskova.

SUMMER 2013 / NUMBER 66 61-78

General Ivan K. Kishelsky's Report on

Balkan Slavs in 1863 Hasan Demiroğlu