"Türk Evi" İdealleştirmesinde "Osmanlı Evi" ve "Anadolu Evi" Kavramlarının Ortaklıklarına İlişkin İşlevsel Açıklamalar

Bu makalenin hedefi, geleneksel ev konusunun "Türk evi","Osmanlı evi", "Anadolu evi" gibi etiketlerle incelendiği araştırmaların değerlendirilmesidir. Türk evi idealinin Akademiksöylemde nasıl ele alındığı önemli ilginç bir tartışma konusudur. Türk evi kavramı, değişen şartlar içerisinde çeşitli farklı yorumlara ve itirazlara maruz kalmasına rağmen, temel bir araştırma ve çözümleme konusu olmaya devam etmiş ve hatta mimari özler üzerine yapmış olduğu vurgu sebebiyle Türkiye'dehem rölövecilik hem de tipoloji çalışmalarına yön vermiştir.Türk evi kavramına karşı 1970'lerden itibaren yavaş yavaş yükselen, 1990'lardan sonra ise bir hayli artan itirazlara rağmen,kavram oldukça kurumsallaşmış olduğundan, Osmanlı veyaAnadolu konut kültürünü ancak bu kavramın paradigmalarıiçerisinden tartışmak kaçınılmaz olmuştur. Kısacası bu makalede geleneksel evle ilgili çalışmalarda ideal "Türk" evine yüklenen anlamların anlaşılmasına ve Osmanlı coğrafyasındaki evkültürlerinin idealize edilmiş bir kavramla birbirlerine öz bakımından bağlandırılması meselesi irdelenmeye çalışılmıştır

PDF

___

Akcan, Esra (2008). Çeviride Modern Olan. Şehir ve Konutta Türk-Alman İlişkileri. İstanbul: YKY.

Akın, Günkut (1985). Doğu ve Güneydoğu Anadoluda'ki Tarihsel Ev Tiple- rinde Anlam. İstanbul: İTÜ Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi.

Akın, Nur (1996). "Osmanlı Döneminde Anadolu Konutuyla Balkan Konu- tu Arasındaki Ortaklıklar". Tarihten Günümüze Anadolu'da Konut ve Yerleşme. Ed: Yıldız Sey. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 269-276.

Akok, Mahmut (1953). "Çankırının Eski Evleri". Arkitekt 7-8: 142-153.

Aksoy, Erdem (1963). "Ortamekân: Türk Sivil Mimarisinde Temel Kuru- luş Prensibi". Mimarlık ve Sanat 7-8: 39-92.

Alioğlu, Füsun ve Berrin Alper (2008). "Sedad Hakkı Eldem ve Konut Araştırmaları". Sedad Hakkı Eldem ve Mimarlığı Sempozyumu. Yü- züncü Doğum Yılı Etkinlikleri. İstanbul: MSGSÜ Mimarlık Fakül- tesi Yay. 91-102.

Altıner, Ahmet Turan ve Cüneyt Budak (1997). Konak Kitabı. İstanbul: Tepe Yay.

Arel, Ayda (1982). Osmanlı Konut Geleneğinde Tarihsel Sorunlar. İzmir: E.Ü. Güzel Sanatlar Fakültesi Yay.

_____,(1999a). "Türk Evi Dedikleri". Cogito 18: 188-212.

_____,(1999b). "Anadolu'da Geleneksel Konut Düzeninde Kültürel Et- menler". Uluslararası Dördüncü Türk Kültürü Kongresi Bildirileri (4-7 Kasım 1997). C. 1. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay. 31-43.

Azizov, Anar ( 2008) "Türk Konut Mimari Tasarımının Anıtsal Mimari İle İlişkileri". Masrop-e-dergi: 1-15.

Baran, Mine (2000). Halk Bilimi Bağlamında, Anadolu-Türk Konutunda Mekansal Oluşumlar. Doktora Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniver- sitesi.

Berk, Celile (1951). Konya Evleri. İstanbul: İstanbul Matbaacılık.

Bozdoğan, Sibel (1996). "Vernacular Architecture and Identity Politics. The Case of the "Turkish house". Traditional Dwellings and Settle- ments Review 7/2: 7-18.

Büyükmıhçı, Gonca (2006). Kayseri'de Yaşam Konut Kültürü. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yay.

Celal Esad (1928). Türk San'atı. İstanbul: Akşam Matbaası.

Cerasi, Maurice (1999). Osmanlı Kenti: Osmanlı İmparatorluğu'nda 18. ve 19. Yüzyıllarda Kent Uygarlığı ve Mimarisi. İstanbul: YKY.

Çakıroğlu, Necibe (1952). Kayseri Evleri. İstanbul: Pulhan Matbaası.

Demir, Ataman (1996). Çağlar İçinde Antakya. İstanbul: Akbank Yay.

Denel, Serim (1982). Batılılaşma Sürecinde İstanbul'da Tasarım ve Dış Mekânlarda Değişim ve Nedenleri. Ankara: ODTÜ Yay.

Eldem, Sedad Hakkı (1944). "17 nci ve 18 inci asırlarda Türk Odası". Güzel Sanatlar 5: 1-25.

_____, (1954). Türk Evi Plan Tipleri. İstanbul: İTÜ Mimarlık Fakültesi Yay.

_____, (1984). Türk Evi: Osmanlı Dönemi I. İstanbul: Türkiye Anıt Çevre Turizm Değerlerini Koruma Vakfı.

Erdim, Murat (1980). Anadolu'da Geleneksel Konut Birimi-Art Zamanlı ve Eş Zamanlı İlişkilerin İrdelenmesi ve Fırat Havzası Konutlarında Plan Tipolojilerinin Çözümlenmesi Üzerine bir Yöntem Araştırması. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.

Erginbaş, Doğan (1954). Diyarbakır Evleri. İstanbul: Pulhan Matbaası.

Eser, Lami (1955). Kütahya Evleri. İstanbul: İTÜ Yayınları.

Esin, Emel (1976). "M. IX-XI1. Yüzyıl Uygur Köşklerinden Safranbolu Ev Mimarisine Gelişme". ITÜ MTRE Bülteni 2 (5-6): 15-18.

_____, (2006). Türklerde Maddi Kültürün Oluşumu. İstanbul: Kabalcı Yay.

Günay, Reha (1998). Türk Ev Geleneği ve Safranbolu Evleri. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yay.

Güney, Dilay (2003). Mimarlık Gerçeklikleri ve Mimarlıkta Zamanın Kavranışı. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi.

İmamoğlu, Vacit (2006). "Kayseri'de Yaşam ve Konut Kültürü" Kitabı Üzerine". METU JFA (1): 83-92.

Kafesçioğlu, Ruhi (1949). Orta Anadoluda Köy Evlerinin Yapısı. İstanbul: İstanbul Matbaacılık.

_____, (1955). Kuzey-Batı Anadolu'da Ahşap Ev Yapıları. İstanbul: Pulhan Matbaası.

Karpuz, Haşim (1984). Türk İslam Mimarisinde Erzurum Evleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.

Kazmaoğlu, Mine ve Uğur Tanyeli (1979). "Anadolu Konut Mimarisinde Bölgesel Farklılıklar". Yapı 33: 29-34.

Kendi Bakışıyla Sedad Hakkı Eldem ve Mimarlığı. Sedad Hakkı Eldem yüzüncü doğum yılı etkinlikleri. Sergi kataloğu. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi. Mimarlık Fakültesi. 2008.

Kizis, Yannis (1999). "18. Yy Konut Mimarisinde Yöresel Miras ve Etkile- şimler: Mora Yarımadısı, Tesalya, İstanbul". Osmanlı Mimarlığının 7 Yüzyılı "Uluslarüstü Bir Miras". İstanbul: YEM. 118-129.

Kömürcüoğlu, Eyüp (1950). Ankara Evleri. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Matbaası.

Kuban, Doğan (1975). "Türk Ev Geleneği Üzerine Bazı Gözlemler". Sa- nat Tarihimizin Sorunları. İstanbul.

_____, (1982). Türk ve İslâm Sanatı Üzerine Denemeler. İstanbul: Arkeo- loji ve Sanat Yay.

_____, (1995). Türk "Hayat" lı Evi. İstanbul: Eren Yay.

_____, (2007). Osmanlı Mimarisi. İstanbul: YEM Yay.

Küçükerman, Önder (1973). Anadolu'daki Geleneksel Türk Evinde Mekân Organizasyonu Açısından Odalar. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu.

_____, (1985). Kendi Mekânının Arayışı İçinde Türk Evi. İstanbul: Türki- ye Turing ve Otomobil Kurumu.

Orhun, Deniz (1999). ""Türk Evi" mi, Yaşamada Tümleşik Ev mi?" Yapı Dergisi 217: 76- 83.

Ögel, Bahaddin (1985). Türk Kültür Tarihine Giriş III. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.

Ögel, Semra (1981). "Hayat (Sofa) Köşkü ve Tahtseki". Sanat Tarihi Yıl- lığı. IX-X. İstanbul. 227-239.

_____, (1996). "Anıtsal Mimari ve Konut Arasındaki İlişkiler Yönünden Sinan Yapılarına Bir Bakış". Prof. Doğan Kuban'a Armağan. Yay. haz. Zeynep Ahunbay vd., İstanbul: Eren Yay. 51-56.

Sayan, Yüksel ve Şahabattin Öztürk (2001). Bitlis Evleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.

Sevin, Necla Arslan (2006). Gravürlerde Yaşayan Osmanlı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.

Sezer, Yavuz (2005). The Perception of Traditional Ottoman Domestic Arc- hitecture as a Category of Historic Heritage and as a Source of Inspira- tion for Architectural Practice (1909-1931). Yüksek Lisans Tezi. İs- tanbul: Boğaziçi Üniversitesi.

Sezgin, Haluk (2006). "Yöresel Konut Mimarisi ve Türkiye'deki Örnekleri Hakkında". Tasarım-Kuram Dergisi 4: 1-19.

Tanyeli, Uğur (1996). "Anadolu'da Bizans, Osmanlı Öncesi ve Osmanlı Dönemlerinde Yerleşme ve Barınma Düzeni". Tarihten Günümüze Anadolu'da Konut ve Yerleşme. Ed. Yıldız Sey. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 405-467.

_____, (2008). "Genç Sedad Hakkı Eldem: Kültürlerarası Bir Kimlik İnşası 1908-1930". Sedad Hakkı Eldem I, Gençlik Yılları. Yay. haz. Edhem Eldem, Bülent Tanju, Uğur Tanyeli. İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi.

Tomsu, Leman (1950). Bursa Evleri. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversite- si, Matbaası.

Turgut, Hülya (1990). Kültür-Davranış-Mekân Etkileşiminin Saptanma- sında Kullanılabilecek Bir Yöntem. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi.

Tuztaşı, Uğur (2009). Koruma ve Tarihsel Açıdan İdealleş[-tiril-]miş "Türk Evi"nin Arkeolojisi: Osmanlı Evinin Fragmanları ve Tipolojik Ele- manları. Doktora Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi.

_____, (2010). "İdeal Osmanlı "Türk" Evinin Anadolu Evlerinden Ayrış- tırımında Biçimsel ve Bilimsel Açıklamalar". Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (Ekim): 497-510.

Ulusu, Türkan (1991). "Geleneksel Konuttan Günümüz Konutuna "Orta Mekân"". Türk Halk Mimarisi Sempozyumu Bildirileri. Konya: 5-7 Mart 1990. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Başkanlığı Selçuk Üniversitesi Rektörlüğü. 217-226.

Yılmaz, Emre Can (2009). İstanbul'da Yazılı ve Görsel Kaynaklara Göre 15. ve 16.Yy'da (1453-1559) Osmanlı Sivil Mimarlığı Üzerine Bir De- ğerlendirme: Gurfe Örneği. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi.

Yürekli Hülya ve Ferhan Yürekli (2005). Türk Evi Gözlemler-Yorumlar. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yapı Yay.