Doğu ve Ötekilik: İngiliz Seyahatnamelerinde Türk Kimliği (Lady Montagu ve Richard Chandler)

1580'lerden itibaren Türkiye-İngiltere siyasî ve ticarî ilişkilerinin etkin bir süreç içine girmesi üzerine, İngiltere'de Türkiyeve Türklere yönelik ilgi artmaya ve bu bağlamda çeşitli seyahatnameler, diplomatik raporlar, mektuplar ve tarih kitaplarıyazılmaya başlamıştır. Bu tür yayınlar, daha sonraki yüzyıllarda giderek artmış ve bu yayınlarda, Türk kimliğine ilişkin anlatımlar ve yorumlamalar farklılıklar göstermiştir. Türkler,Türk toplumu ve coğrafyası, bir yandan çeşitli olumsuz anlatımlarla ötekileştirilirken, bir yandan da Doğu gizemliliği vemistisizmi çerçevesinde romantize edilmiş ve fantezilerle gerçeklerin karışımı bir anlatımla betimlenmiştir. Bu iki karşıtbakış açısının örnekleri arasında, onsekizinci yüzyıl içindefarklı tarihlerde Türkiye'de bulunmuş olan Lady Mary Wortley Montagu ve Richard Chandler öne çıkmaktadır. İşte bumakalede, Lady Montagu'nun hem Doğu romantizmi, hemde Türk toplumuna ve yaşamına ilişkin fantezilerle bezenmişanlatımı ile Chandler'ın önyargılı, tekbenci (solipsistic) ve ötekileştirici anlatımı, metinlere ve çeşitli kaynaklara atıflar yapılarak ele alınmakta ve yorumlanmaktadır. Çerçeve oluşturmasıbakımından ve giriş olarak, tarihsel bir bağlamda Batı'nınfarklı Doğu algılamaları üzerinde durulmaktadır. Ayrıca, Batılıların Türk toplumuna ve insanına olumsuz bakışının kökenlerine değinilmektedir

PDF

___

Metinler ve Birinci Kaynaklar

Chandler, Richard (1971). Travels in Asia Minor, 1764-1765. Ed. and abr. Edith Clay. London: The British Museum.

The First Charter of Virginia, April 10, 1606. 05 Haziran 2011.

Geoffrey of Villehardouin. "The Conquest of Constantinople." Joinville and Villehardouin. Chronicles 29-160.

Herodotus (1961). The Histories. Trans. and introd. Aubrey de Sélincourt. 1954. Harmondsworth, UK: Penguin.

Homer (1971-1976). The Iliad. Trans. A.T. Murray. Loeb Classical Lib- rary No.170-71. 2 vols. 1924-25. London: Heinemann.

Joinville and Villehardouin (1967). Chronicles of the Crusades. Trans. And introd. M.R.B. Shaw. 1963. Harmondsworth, UK: Penguin.

Montagu, Mary Wortley (1906). Introd. Clare Brant. London: David Campbell.

_____, (1992). Letters. London: Everyman.

_____, (1992). Letters. Ed. Ernest Rhys. Introd. R. Brimley Johnson. Polo, Marco (1972). The Travels of Marco Polo. Trans. and introd. Ronald Latham. 1958. Harmondsworth, UK: Penguin.

Quintus Curtius Rufus (1988). The History of Alexander. Trans. John Yardley. Introd. Waldemar Heckel. 1984. London: Penguin. İkinci Kaynaklar

Anderson, Sonia P. (1989). An English Consul in Turkey: Paul Rycaut at Smyrna, 1667-1668. Oxford: Clarendon.

Bridge, Antony (1980). The Crusades. London: Granada.

Clay, Edith (1971). Introduction. Chandler ix-xvi.

Daniel, Norman (1993). Islam and the West: The Making of an Image. Rev. ed. 1960. Oxford: Oneworld.

Eisner, Robert (1993). Travelers to an Antique Land: The History and Lite- rature of Travel to Greece. 1991. Ann Arbor: University of Michigan Press.

Kiernan, V.G. (1998). Colonial Armies and Empires 1815-1960. Rev. ed. 1982. Montreal: McGill-Queen's University Press.

Kurat, Akdes Nimet. Türk-İngiliz Münasebetlerinin Başlangıcı ve Gelişmesi (1553-1610) (1953). Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Tarih Enstitüsü Yayınları, No. 10. Ankara: Türk Tarih Kurumu.

Lowenthal, Cynthia (1994). Lady Mary Wortley Montagu and the Eighte- enth Century Familiar Letter. Athens, GA: University of Georgia Press.

Porter, Dennis (1991). Haunted Journeys: Desire and Transgression in Eu- ropean Travel Writing. Princeton, NJ: Princeton University Press.

Runciman, Steven (1971). A History of the Crusades. 3 vols. 1951-54. Harmondsworth, UK: Pelican-Penguin.

Said, Edward W. (1978). Orientalism. 1978. New York: Vintage-Random House.

Turner, Katherine S.H. (1999). "From Classical to Imperial: Changing Visions of Turkey in the Eighteenth Century." Travel Writing and Empire: Postcolonial Theory in Pursuit. Ed. Steve Clark. London: Zed: 113-128.

Umunç, Himmet (1986). "Batılılar Gözüyle Türkler ve Türkiye: Tarih İçinde Bir Değerlendirme." Türk Dili 51 (414): 417-439.

_____, (2002). "Balat'ta Bir İngiliz Şövalyesi: Beylikler Döneminde Tür- kiye'nin Batı ile İlişkileri." XIII. Türk Tarih Kongresi: Kongreye Su- nulan Bildiriler. 3 cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu: III, 1-10.

_____, (2006). "On Her Majesty's Secret Service: Marlowe and Turkey." Belleten LXX (259): 903-918.

_____, (2007). "The Other Geography: Representations of the Turkish Landscape in English Travel Writings." Belleten LXXI (261): 721- 743.

_____, (2009). "Türkiye'de Hollandalı Bir Seyyah: Cornelis de Bruyn ve Gözlemleri." Belleten LXXIII (266): 145-163.