Divan Şiirinde "Cünun" ve "Mecnun" Kavramları ile Bu Kavramların Fehim-i Kadim Divanı'ndaki Kullanımı

İçsel ve manevî tecrübelerini birtakım sembollerle ifade etme yolunu tercih eden divan şairlerinin kullandıktan semboller, madde âleminden seçilmiş olan varlık ve durumlardır. Divan şiirinin anlam dünyasına girebilmek de ancak söz konusu sembolik ifadelerin arka plânına inmekle mümkündür. Sınırlı ve ortak bir malzemeyle şiirlerini söylemiş olan divan şairlerinin şiirlerinde sık sık kelime tekrarlarına rastlamak mümkündür. Çoğu zaman divan şiirinin sınırlı bir söz dağarcığına sahip olmasının bir sonucu olarak yorumlanabilecek bu kelime tekrarlarından bazıları, özellikle şiirlerini şahsîleştirebilmeyi başarabilmiş şairlerin eserlerinde karakteristik bir özellik niteliği taşıyabilmektedir. Bu çalışmada, divan şiirinin sembolik ifadelerinden olan "cünûn" ve "mecnûn" kavramlarının arka plândaki anlamları üzerinde durulmuş ve bu kavramları şiirlerinde sık sık tekrar eden Fehîm-i Kadîm'in kişiliği ve hayatıyla, söz konusu kavramlar arasındaki ilişki tespit edilmeye çalışılmıştır.

"Cünun" and "Mecnun" Concepts in Divan Poetry and their Usage in Divan of Fehim-i Kadim

The symbols used by divan poets who prefered to explain their inner and spiritual experiences with a number of symbols are existencies and states chosen from the material world. To get into the world of meaning in divan poems is only possible by understanding permeating the background of present explanations. In the poems of divan poets who said their poetries with limited and common materials it is possible to often encounter with word repetitions. Some of these word repetitions that can usually be explained as a result of divan poetry's limited vocabulary bear a characteristic feature in the poems of poets who managed to personalize their poetries. In this work, the meanings of the concepts of "craziness" and "crazy" which are of symbolic meaning in divan poetry are emphasized and the relationship and parallelism between the present concepts and the personality and life of Fehîm-i Kadîm who often used these concepts in his poems are attempted to be established.

PDF

___

ANDREWS, Walter G. (2003), Şiirin Sesi Toplumun Şarkısı (Çeu. Tansel Güney), İletişim Yayınları, İstanbul.

ARASTEH, A. Reza (2000), Aşkta ve Yaratıcılıkta Yeniden Doğuş (Çev. Bekir Demirkol-İbrahim Özdemir), Kitabiyat Yayıncılık, Ankara.

DEVELLİOĞLU, Ferit (2000), Osmanhca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara.

DÖNMEZ, İbrahim Kâfî (1993), "Cünûn mad.", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, C. 8, s. 125-129.

ERAYDIN, Selçuk (1993), "Çile mad.", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, C. 8, s. 315-316.

İBN ARABÎ (1998), İlâhî Ask (Çev.Mahmut Kanık), İnsan Yayınları, İstanbul

İSEN, Mustafa (1997), "Kendini Yiyen Bir Şâir: Fehîm-i Kadîm", Ötelerden Bir Ses, Akçağ Yayınlan, Ankara.

KARAHAN, Abdülkadir (1996), Figânı ve Dîvânçesi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.

KILAVUZ, Ahmet Saim (1993), "Cin", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, C. 8, s. 5-10.

KILIÇ, Mahmut Erol (2004), Sû/î ve Şiir, Osmanlı Tasavvuf Şiirinin Poetikası, İnsan Yayınlan, İstanbul

Kur'ân-ı Kerîm ve İzahlı Meali (Haz. Abmed Davudoğlu), Çile Yayınları, İstanbul

KURNAZ, Cemal (1996), Hayatî Bey Dîvâm'mn Tahlili, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.

KÜÇÜK, Sabahattin (1994), Bakî Dîvânı, Türk Dil Kurumu Yayınlan, Ankara.

ONAY, Ahmet Talay (2000), Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı (Haz. Cemal Kurnaz), Akçağ Yayınları, Ankara.

PÜRCEVÂDÎ, Nasrullah (1998), Can Esintisi, İslâm'da Şiir Metafiziği (Çev. Hicabi Kırlangıç), İnsan Yayınları, İstanbul.

SAYAR, Kemal (2003), Sufi Psikolojisi, İnsan Yayınları, İstanbul. SCHOPENHAUER (2002), Aşkın Metafiziği (Çev. Selahattin Hilav), Sosyal Yayınlar, İstanbul.

SEFERCİOĞLU, Mustafa Nejat (1990), Nev'î Dîvâm'mn Tahlîli, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.

ŞEMSETTİN, Sami (2002), Kâmûs-ı Türkî, Çağrı Yayınları, İstanbul. TANMAN, M. Baha (1997), "Halvethâne mad.", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, C.15, s. 388-393.

TANYERİ, M. Ali (1999), Örnekleriyle Divan Şiirinde Deyimler, Akçağ Yayınları, Ankara.

TARLAN, Ali Nihat (1945), Hayalî Bey Dîvânı, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.

ULUDAĞ, Süleyman (1999), Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Marifet Yayınları İstanbul.

UZGOR, Tahir (1991), Fehîm-i Kadîm, Hayatı, Sanatı, Dîvân'ı ve Metnin Bugünkü Türkçesi, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.