Stoacı Neden Türleri

Antik ve Helenistik felsefede “hiçbir şeyin nedensiz olarak meydana gele-meyeceği” zorunlulukla kabul edilir. Bu önerme, Metafizik’in “bir şeyi ancak ilk nedenini anladığımızda bilebileceğimiz” iddiasıyla bir arada düşünüldüğünde, Antik ve Helenistik çağ filozofları için nedensiz bir oluşun ontolojik ve episte-molojik açıdan olanaksız olduğu açıktır. Muhtemelen Aristoteles’in “dört neden teorisi”, bu olanaksızlığı ortadan kaldırmak için ileri sürülmüş ilk sistematik ça-badır. Bununla birlikte Helenistik dönemin etkili okullarından biri olan Stoacı-lık, Aristotelesçi dört nedenden “hem daha az hem de daha çok” neden ileri sü-rerek nedenlere dair farklı bir teori ortaya koyar. İlk bakışta çelişkili görünen bu teorinin ayrıntılarına odaklanan bu çalışma, Stoa fiziğinin “evrensel” ve “ev-rene içkin” bakış açılarıyla bu hususu nasıl temellendirdiğini tartışmayı amaçla-maktadır. Bu bakımdan çalışmanın odak noktası Stoa evreninde işleyen neden türleri ve bunlar arasındaki ilişkiler olacaktır. Böylece Stoacı determinizmin mahiyeti de ortaya konulmuş olacaktır.

Stoic Kinds of Causes

In Ancient and Hellenistic philosophy, it is accepted that "nothing occurs causelessly". Considering this proposal together with the claim of Meta-physics, "it is when we think that we understand its primary cause that we claim to know each particular thing’’, it is clear that for philosophers of the An-cient and Hellenistic ages, the existence without the cause is ontologically and epistemologically impossible. Aristotle's “theory of the four causes" is probably the first systematic effort to remove this impossibility. However, Stoicism put forward a different theory about the causes asserting ‘’both less and more’’ causes than the Aristotelian four causes theory. This study aims at discussing how Stoic physics founds this issue considering the "universal" and “imma-nence" views. The focus of this study is the types of phenomena that work in the Stoic universe and the relations between them. Thus, the nature of Stoic determinism will be revealed.

PDF

___

Alexander of Aphrodisias. (1983). On Fate. (Trans. & Comm. R.W. Sharples). London: Duckworth.
Aristoteles. (2015). Metafizik. (Çev. Y. Gurur Sev). İstanbul: Pinhan Yayıncılık. (Metaph.)
Arnim, H. V. A. (1964). Stoicorum Veterum Fragmenta Vol. I-IV, Stuttgart: Teub-ner. (SVF)
Aurelius, M. (1930) Marcus Aurelius. (Ed. & Trans. C.R. Haines, Cambridge: The Loeb Classical Library / Harvard University Press. (M. Aur. Med.)
Aurelius, M. (2004). Düşünceler. (Çev. Şadan Karadeniz). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. (M. Aur. Med.)
Clemens, A. (1909). Stromata Buch VII und VIII; Excerpta ex Theodoto- Eclogae Propheticae quis dives salvetur – Fragmente. (Ed. von Otto Stählin). Leipzig: J. C. Hinrichs'sche Buchhandlung. (Clem. Al. Strom.)
Clement of Alexandria. (1903). “The Miscellanies”. The Ante-Nicene Christian Lib-rary Vol XII. Clement of Alexandria. (Trans.William Wilson). Edinburgh: T & T Clark. (Clem. Al. Strom.)
Cicero, (2014). Kader Üzerine. (Çev. C. Cengiz Çevik). İstanbul: Aylak Adam Kül-tür Sanat Yayıncılık. (Fat.)
Diels, H. (1879). Doxographi Graeci, Berlin: Weidmann. (DG)
Empiricus, S. (1933). Outlines of Pyrrhonism. (Trans. R.G. Bury). Cambridge: The Loeb Classical Library / Harvard University Press. (PH)
Empiricus, S. (1935). Against Logicians. (Trans. R.G. Bury). Cambridge: The Loeb Classical Library / Harvard University Press. (Adv. Math.)
Empiricus, S. (1936). Against Physicist Against Ethicists. (Trans. R.G. Bury). Camb-ridge:: The Loeb Classical Library / Harvard University Press. (Adv. Math.)
Empiricus, S. (1949). Against Professors. (Trans. R.G. Bury). Cambridge: The Loeb Classical Library / Harvard University Press. (Adv. Math.)
Empiricus, S. (2010). Kuşkunun Felsefesi. (Çev. C. Cengiz Çevik). İstanbul: Kırk Gece Yayınları. (PH)
Frede, M. (1987). “The Original Notion of Cause”. Essays in Ancient Philosophy. University of Minnesota Press. p. 125-150.
Galen. (1830). “Definitiones Medicae” in Medicorum Graecorum Opera Vol XIX. Claudii Galeni, (Ed, C. Gottlob Kühn). Lipsiae: Prostat in Officina Libraria C. Cnoblochii, p. 346-462. (Def. Med.)
Hankinson, R.J. (1999). “Commentary” in On the Therapeutic Method Books and I and II, (Trans. & comm. R. J. Hankinson). Oxford: Clarendon Press. p. 79-233.
Hankinson, R.J. (2008). “Explanation and causation”, The Cambridge History of Hellenistic Philosophy. (Ed. K.A. Algra & J.Barnes & J. Mansfeld), Cambridge: Cambridge University Press, p. 479-512.
Lewis, C.T. & Short, C. (1879). A Latin Dictionary. Oxford: Clarendon Press.
Long, A.A. & Sedley, N.D. (1987) The Hellenistic Philosophers. Cambridge: Camb-ridge University Press. (LS)
Millas, H. (1992). “Yunanca’nın Türkçe Harflerle Yazılışı”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi. 16(27)/1992. s. 189-197.
Plutarch. (1976). “On Stoic Self-Contradictions”, Moralia Volume XIII: Part 2. (Trans. Harold Cherniss). Cambridge: The Loeb Classical Library / Harvard University Press, p. 413-603. (St. Rep.)
Seneca. (1917). Epistles 1-65. (Trans. Richard M. Gummere). Cambridge: The Loeb Classical Library / Harvard University Press. (Ep.)
Seneca. (1992). Ahlaki Mektuplar. (Çev. Türkân Uzel). Ankara: Türk Tarih Kuru-mu Basımevi. (Ep.)
Seneca. (2014). Doğa Araştırmaları. (Çev. C. Cengiz Çevik). İstanbul: Jaguar Kitap (Q.Nat.)
Stobaei, I. (1884). Anthologium Vol I. (Ed. C. Wachsmuth & O. Hense). Berlin: Apud Weidmannos. (Stob. Ecl.)