Büşra TOTAN, Hilal YILDIRAN, FERİDE AYYILDIZ

Yetişkinlerde Renal Transplantasyon Öncesi ve Sonrasında Tıbbi Beslenme Tedavisi

Renal transplantasyon, renal işlevleri iyice bozulan ve kronik böbrek yetmezliğinin (KBY) terminal dönemdeki hastalara canlı veya kadavradan alınan böbreğin nakledilmesidir. Renal transplantasyon son dönem böbrek yetmezliğinin (SDBY) en başarılı tedavi yöntemidir. Transplantasyonda en büyük tehdit, vücudun yeni böbreği yabancı bir doku olarak algılayıp, immün sistem aracılığıyla onu yok etmeye çalışması yani rejeksiyondur. Bu durum, donör ve alıcının doku tiplemesi uyumu ve immün sistemi zayıflatan immünosupresif ilaçların kullanımıyla önlenir. Ancak renal transplant alıcılarında hiperlipidemi, hipertansiyon gibi kardiyovasküler komplikasyonlar gelişebilmekte morbidite ve mortaliteye neden olabilmektedir. Transplantasyon sonrasında gelişebilecek komplikasyonlar ve kullanılan immunosupresif ilaçların yan etkileri dikkate alınarak, transplantasyon öncesi dönemde ve transplantasyon sonrası erken ve geç dönemde kişiye özel tıbbi beslenme tedavisi uygulanmalıdır. Böylece hem kardiyovasküler komplikasyon riskleri azaltılarak hem de immunsupresif ilaçların yan etkileri en aza indirilerek, iyileşme süreci hızlandırılabilir, yaşam kalitesi artırılır ve rejeksiyon riski azaltılabilir. Bu derlemede yetişkinlerde renal transplantasyonu sonrasında komplikasyon riskinin azaltılmasında önemli bir yere sahip olan tıbbi beslenme tedavisinin açıklanması amaçlanmıştır.

Medical Nutrition Therapy Before and After Renal Transplantation in Adults

Renal transplantation is the transplanting the kidney from living or cadaver donor to patients whose renal function is impaired and at the end-stage chronic renal failure (CRF). Renal transplantation is the most successful treatment of end-stage CRF. The most serious risk in the kidney transplantation is detecting new kidney as a foreign body tissue by the recipient body and trying to destroy it by immune system namely rejection. This situation is prevented by tissue type accordance of donor and recipient and using immunosuppressive drugs. However some cardivascular complications such as hyperlipidemia, hypertension may develop in renal transplant recipient and may cause mortality and morbidity. Individualized medical nutritional therapy should be applied before and after the kidney transplantation considering the development of complications and side effects of immunosuppressive drugs used after transplantation. Thereby, the healing process can be accelerated, quality of life can be increased and risk of rejection can be reduced by reducing the risk of cardivascular complications as well as minimizing the side effects of immunosuppressive medication. In the present review, it was aimed to explain medical nutritional therapy, which is important for reducing complications after renal transplantation.

PDF

___

1. National Kidney Foundation. K/DOQI clinical practice guidelines for chronic kidney disease: evaluation, classification and stratification. Am J Kidney Dis. 2002;39:1-266.
2. T.C. Sağlık Bakanlığı ve Türk Nefroloji Derneği Ortak Raporu. Türkiye'de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon. Registry 2015. Türk Nefroloji Derneği Yayınları. Ankara: Miki Matbaacılık.2016.
3. Vural A. Kronik böbrek yetmezliği ve tedavisi. In: Koçer İH, Erikçi S, Baykal Y, editors. İç Hastalıkları Günleri III. Ankara: GATA Basımevi, 2002:339-58.
4. Serdengeçti K, Süleymanlar G, Altıparmak MR, Seyahi N. Türkiye'de nefroloji-diyaliz ve transplantasyon. Türk Nefroloji Derneği Yayınları. İstanbul: Metris Matbaacılık; 2011;3-7.
5. Mercanlıgil S. Böbrek hastalıklarında beslenme. Ed: Baysal A, Aksoy M, Bozkurt N ve ark. ,editors. Diyet El Kitabı Yenilenmiş 5. Baskı, Ankara: Hatipoğlu Yayınevi, 2008:215-56.
6. Sağıroğlu T, Yıldırım M, Meydan B, Çobanoğlu M. Böbrek transplantasyonu hastalarının retrospektif analiz. Dicle Tıp Dergisi 2009;36(2):75-79.
7. Balaska A, Moustaffellos P, Gourgiotis S. Changes in health-related quality of life in Greek adult patients 1 year after successful renal transplantation. Exp Clin Transplant 2006;2:521-524.
8. Üstündağ H, Gül A, Zengin N, Aydın M. Böbrek nakli yapılan hastalarda yaşam kalitesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2007;2(6):117-126.
9. Güverce N. Renal transplantasyon sonrası görülen cerrahi komplikasyonlar. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 2008;17(1):17-21.
10. Thiruchelvam P, Willicombe M, Hakim N, Taubw D, Papalois P. Renal transplantation. BMJ 2011;343:d7300.
11. Kırkpantur A, Yılmaz Mİ, Yenicesu M. Renal transplantasyon uygulanan hastalarda immünsupresif tedavinin monitorizasyonu. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 2009;18(1):35-47.
12. Oberholzer J, Thielke J, Hatipoglu B, Sankary HN, Benedetti E. Immediate conversion from tacrolimus to cyclosporine in the treatment of posttransplantation diabetes mellitus. Transplant Proc 2005;37:999-1000.
13. Teplan V, Valkovsky I, Teplan V, Stollova M. Nutritional consequences of renal transplantation. J Ren Nutr 2009;19(1):95-100.
14. Kasiske BL. Cardiovascular disease after renal transplantation. Semin Nephrol 2000;20:176-187.
15. Djukanovic L, Lezaic V, Blagojevic R, Radivojevic D, Stosovic M, Jovanovic N, et al. Co-morbidity and kidney graft failure-two main causes of malnutrition in kidney transplant patients. Nephrol Dial Transplant 2003;18(5):68-70.
16. Yanar F. Alış H. Preoperatif nütrisyonel desteğin klinik yararları. İç Hastalıkları Dergisi 2010;17:57-70.
17. Holley JL, Shapiro R, Lopatin WB, Tzakis AG, Hakala TR, Starzl TE. Obesity as a risk factor following cadaveric renal transplantation. Transplantation 1990;49:387-389.
18. Streja E, Molnar MZ, Kovesdy CP, Bunnapradist S, Jing J, Nissenson AR, et al. Associations of pretransplant weight and muscle mass with mortality in renal transplant recipients. CJASN 2011;6(6):1463-1473.
19. Mix TC, Kazmi W, Khan S, Ruthazer R, Rohrer R, Pereira BJ, et al. Anemia: a continuing problem following kidney transplantation. Am J Transplant 2003;3:1426-1433.
20. Rho MR, Lim JH, Park JH, Han SS, Kim YS, Lee YH, et al. Evaluation of nutrient intake in early post kidney transplant recipients.Clin Nutr Res 2013;2(1):1-11.
21. Lynch IT. Eustace JA. Plant WD, Cashman KD, O'Keefe M. Inadequate dietary calcium and vitamin D intakes in renal-transplant recipients in Ireland. J Ren Nutr 2007;17(6):408-415.
22. Oniscu GC, Brown H, Forsythe JL. Impact of cadaveric renal transplantation on survival in patients listed for transplantation. J Am Soc Nephrol 2005;16:1859-1865.
23. Malgorzewicz S, Czajka B, Slizien AD, Chmielewski M, Carrero JJ, Rutkowski B. Increased prevalence of malnutrıtıon and reduced lean body mass in overweight/ obese kidney transplant recipients. Kidney Res Clin Pract 2012;31(2):52-53.
24. Hoogeveen EK, Aalten J, Rothman KJ, Roodnat JI, Mallat MJ, Borm G, et al. Effect of obesity on the outcome of kidney transplantation: A 20-year followup. Transplantation 2011;91(8):869-874.
25. Altıntepe L. Böbrek naklinde kardiyovasküler hastalıklar, hipertansiyon ve dislipidemi. Turkiye Klinikleri J Nephrol-Special Topics 2010;3(2):84-93.
26. Duman S, Ok E, Önder G, Töz H, Özkahya M, Çelik A, et al. Siklosporin kullanan renal transplant hastalarında antihipertansif tedavi. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 2000;1:37-40.
27. Soypacaci Z, Sengul S, Yıldız EA, Keven K, Kutlay S. Effect of daily sodium intake on post-transplant hypertension in kidney allograft recipients. Transplant Proc 2013;45(3): 940-943.
28. Shen SY, Lukens CW, Alongi SV, Sfeir RE, Dagher FJ, Sadler JH. Patient profile and effect of dietary therapy on post-transplant hyperlipidemia. Kidney Int Suppl 1993;16:147-152.
29. Ramezani M, Nazemian F, Shamsara J, Koohrokhi R, Mohammadpour AH. Effect of omega-3 fatty acids on plasma level of 8-ısoprostane in kidney transplant patients. J Ren Nutr 2011;21(2):196-199.
30. Yates CJ, Fourlanos S, Hjelmesæth J, Colman PG. Newonset diabetes after kidney transplantation-changes and challenges. Am J Transplant 2012;12:820-828.
31. Queensland government. Nutrition after a kidney transplant. Avaliable at: http://www.health.qld.gov. au/nutrition/resources/renal_transplant.pdf . Accessed January 10,2016.
32. Greater Metropolitan Clinical Taskforce (Renal Services Network). Evidence-based Guidelines for the Nutritional Management of Adult Kidney Transplant Recipients. GMCT, Sydney. 2008
33. Meier-Kriesche HU, Arndorfer JA, Kaplan B. The impact of body mass index on renal transplant outcomes: A significant independent risk factor for graft failure and patient death. Transplantation 2002;73:70-74.
34. Whittier FC, Evans DH, Dutton S, Ross G Jr, Luger A, Nolph KD, et al. Nutrition in renal transplantation. Am J Kidney Dis 1985;6: 405-411.
35. Rosenberg ME, Salahudeen AK, Hostetter TH. Dietary protein and the renin-angiotensin system in chronic renal allograft rejection. Kidney Int 1995;48:S102-116.