Zehra BİROL, Özlem GELBAL ODABAŞ, Burak ÖZDEMİR

Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM)’nde Görev Yapan Rehber Öğretmenlerin, BİLSEM’e Rehber Öğretmen Seçim Sürecine İlişkin Görüşleri

Bilim ve Sanat Merkezinde (BİLSEM)’de görev yapan rehber öğretmenlerin deneyimlerinin BİLSEM’de çalışacak rehber öğretmenlerin atanma kriterlerinin belirlenmesinde katkı sağlayacağı düşünülerek bu araştırma yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden fenomolojik yaklaşıma göre tasarlanmıştır. Araştırmanın verileri 2021-2022 eğitim öğretim yılında amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenen yedi BİLSEM rehber öğretmeninden elde edilmiştir. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış mülakat formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde MAXQDA programı kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre BİLSEM’de çalışan rehber öğretmenlerin BİLSEM’e rehber öğretmen seçim süreci ile görüşleri, mevcut durum ve olması gereken durum şeklinde iki tema oluşmuştur. Rehber öğretmenlere göre BİLSEM’e rehber öğretmenlik atamasında mevcut durum ile olması gereken durum arasında ortak nokta yeniliklere açık olmanın gerekliliğidir. Ayrıca BİLSEM’de çalışan rehber öğretmenler üstün yetenekliler ile ilgili eğitimler aldıklarını ve bu eğitimlerin kendilerine birçok konuda katkı sağladığını belirtmişlerdir. Bu sebeple BİLSEM’de çalışacak rehber öğretmenlerin özel eğitim konusunda eğitimler almasının gerekli olduğu konusu rehber öğretmenler tarafından vurgulanmıştır. Ayrıca BİLSEM rehber öğretmen seçim sürecinde rehber öğretmenlerin üstün yetenekliler ile ilgili bilgi sahibi olmasının, iletişim becerilerinin gelişmiş olmasının, üst düzey danışma becerilerine sahip olmanın, iki farklılığı olan çocuklarla çalışmanın ve mesleki deneyim kriterlerini taşımanın önemli olduğu ifade edilmiştir. .

Anahtar Kelimeler:

Bilsem, Rehber öğretmen, Rehber Öğretmen Seçimi.

PDF

___

Akar, İ. (2015). Üstün Yetenekli öğrencileri genel eğitim sınıfında destekleyecek sınıf öğretmenlerinin sahip olması gereken yeterlilikler (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster? key=WY5CM7tPNE2z_YM6pBu0t1STTakt4q1cOUYd4A8qHijC7HRO7jXEm-0UnMAPAMiS sayfasından erişilmiştir.
Akbüber, B.A., Erdik, E., Güney, H., Çimşitoğlu, G. ve Akbüber, C. (2019). Bilim ve Sanat Merkezleri’nde özel yetenekli öğrencilerin sorunlarının değerlendirilmesinde bir yöntem önerisi “özel yetenekli çocuk çalıştayı”. Journal of Gifted Education and Creativity, 6(1), 22-39. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/718795
Altun, F. ve Yazıcı, H. (2018). Türkiye’deki üstün yetenekli öğrencilerin psikolojik danışma ve rehberlik ihtiyaçları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi ,19(2), 355-378. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.339056
Altun, F. Ve Yazıcı, H. (2021). Rehber öğretmenlerin üstün yeteneklilerle ilgili bilgi, algı ve aktivitelere katılım düzeyleri ölçeklerinin Türk kültürüne uyarlanması. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 215-235. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/987170
Ataman, A. (2012). Üstün yetenekli Çocuk Kimdir. Geleceğin Mimarları Üstün Yetenekliler Sempozyumu 27 Nisan 2012 (s.4-15).
Aymes, G., Acuna, S. R., ve Damıan, G. G. D. (2014). Families of gifted children and counseling program: a descriptive study in morelos, Mexico. Journal of Curriculum and teaching, 3(1), 54-62. http://dx.doi.org/10.5430/jct.v3n1p54
Bahtiyar, M., & Şahin, F. (2017). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Rehberlik Gereksinimi Guidance Needs of Talented Students. Journal of Educational Studies, 4(2), 140-154.
Baykoç, N. (2005). Üstün Yeteneklerin Eğitimleri ve Bilim Sanat Merkezleri. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 2(1-2), 84-89.
Beldağ, A. ve Keskin, S. (2016). Bilim ve Sanat Merkezleri'nde ve diğer okullarda öğrenim gören öğrencilerin sahip oldukları değerlere ilişkin öğretmen görüşleri. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 9-24. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/181130
Bildiren, A., ve Kargın, T. (2019). Proje temelli yaklaşıma dayalı erken müdahale programının üstün yetenekli çocukların problem çözme becerisine etkisi. Eğitim ve Bilim, 44(198) http://dx.doi.org/10.15390/EB.2019.7360
Bilgili, A. (2000). Üstün yetenekli çocukların eğitimi sorunu-sosyal sorumluluk yaklaşımı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(12), 59-74. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1988
Chan, D. W. (2001). Characteristics and competencies of teachers of gifted learners: The Hong Kong teacher perspective. Roeper Review, 23(4), 197-202. https://doi.org/10.1080/02783193.2011.580499
Colangelo, N. (2002). Counseling gifted and talented students. The national research center on the gifted and talented.
Çarpar, M. C. (2020). Sosyolojide iki niteliksel desen: fenomenolojik ve etnografik araştırma. The journal of social science, 4(8), 689-704.
Çelikten, Y. (2017). Üstün yetenekli çocuklar ve BİLSEM. Turkish Journal of Educational Studies, 4(3). https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/403129
Çitil, M. (2018). Türkiye’de üstün yeteneklilerin eğitimi politikalarının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 47 (1), 143-172. https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/40518/480017
Dağlıoğlu, H. E. (2010). Üstün yetenekli çocukların eğitiminde öğretmen yeterlikleri ve özellikleri. Milli Eğitim Dergisi, 40(186), 72-84. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/442757
Eker, A. (2020). Özel yetenekli̇ öğrencilerin öğretmenlerinin mesleki̇ yeterli̇likleri̇ni̇ artırmaya yönelik geliştirilen öğretmen eğitimi̇ programının etkililiği̇. (Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi,Konya https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=4J_FzTwlrMCH4qBROpXPH4Hez6dhzZCL4qa_Np53iN2aM30tTZT24TQ4YN8umbZp sayfasından erişilmiştir.
Erdoğan, S. C. (2018). Üstün zekalılar öğretmenliği adaylarının bilişsel esneklik düzeylerinin incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(3), 77-96. https:// 10.18026/cbayarsos.465710 Fraenkel, J. R., ve Wallen, N. E. (2008). How to design and evaluate research in education (7th ed.). New York: McGraw-Hill.
Gagne, F. (2010). Motivation within the DMGT 2.0 framework. High Ability Studies, 21(2), 81-99. Gökdemir, S. (2017). Ülkemizde özel yetenekli öğrencilerin tanılama sürecinin öğretmen veli ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=RrI-Krk3ArkF4YfHofukw SWrYyeOIs4YQ7pp83qoy5YiEQ9NOD9p4OWSf4N-jUe sayfasından erişilmiştir.
Gökdere, M., ve Çepni, S. (2003). Üstün yetenekli öğrencilerin fen öğretmenlerinin eğitimine yönelik bir model önerisi. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(3). http://tojet.net/articles/v2i3/2318.pdf
Güçyeter, Ş. (2018). Rehber öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilerin eğitimleri, sosyal duygusal özellikleri ve rehberlik gereksinimlerine ilişkin farkındalıkları. Milli Eğitim Dergisi, 47(Özel Sayı 1), 225-246. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/570848
Hilal, G., ve Dağlıoğlu, H. E. (2018). Erken çocukluk döneminde üstün yetenekli çocuklar ve oyun. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 5(1), 180-204. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/496657 Johnston, L. (2006). Software and method: Reflections on teaching and using QSR NVivo in doctoral research. International Journal of Social Research Methodology, 9(5), 379-391.
Karadağ, F., ve Demirtaş, V. Y. (2022). Okul öncesi dönemdeki özel yetenekli çocuk erken okur yazarlık becerileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (53), 212-223. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2017.1810
Karakuş, F. (2010). Üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 127-144. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/160766
Kaya N. G. (2013). Üstün yetenekli öğrencilerin eğitimi ve BİLSEM’ler. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 115-122. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/67046
Kerr, B. (1991). A handbook for counseling the gifted and talented. American Association for Counseling and Development, 5999 Stevenson Ave., Alexandria.
Keskin, M. Ö., Samancı, N. K. ve Aydın, S. (2013). Bilim ve sanat merkezleri: mevcut durumları, sorunları ve çözüm önerileri. Üstün Yetenekli Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(2),78-96.
Levent, F. (2012). Bilsem öğretmenlerine göre üstün yetenekli öğrencilerin sosyo-duygusal özellikleri. Geleceğin Mimarları Üstün Yetenekliler Sempozyumu, 29-34.
Lovecky, D. V. (1993). The quest for meaning: Counseling issues with gifted children and adolescents. Counseling the Gifted and Talented, 29-50.
Miles, M.B. ve Huberman, A.M., (2016). Genişletilmiş bir kaynak kitap: nitel veri analizi. (S. Akbaba Altun, & A. Ersoy, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
Milgram, R. M. (1991). Counseling gifted and talented children :A guide for teachers, counselors, and parents. Norwood, NJ: Ablex Publishing Corporation.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2023). Milli Eğitim Bakanlığı Bilim ve Sanat Merkezlerine öğretmen seçme ve atama kılavuzu. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_01/30224858_2023_YILI_BYLSEM_OYRETMEN_SECME_VE_ATAMA_KILAVUZU.pdf
Moon, S. M., ve Reis, S. M. (Edt.). (2004). Social/emotional issues, underachievement, and counseling of gifted and talented students (Vol. 8). Corwin Press.
Okan, S. ve Tekgül, E. (2019). Bilim ve sanat merkezlerine öğretmen seçme ve atama kılavuzunda yer alan değerlendirme kriterlerine yönelik bir inceleme. Uluslararası Üstün Zekalılar ve Yetenekliler Eğitimi Kongresinde sunulmuş bildiri, İnönü Üniversitesi, Malatya, Türkiye.
https://igate.inonu.edu.tr/assets/docs/IGATE2019TamMetin.pdf#page=143 sayfasından erişilmiştir. Özer, B., Gelen, İ., ve Duran, V. (2016). Deneyimsiz öğretmen davranışları. Electronic Journal of Social Sciences, 15(58). 10.17755/esosder.20854
Öztabak, M. Ü. (2018). Özel/Üstün Yetenekli Çocukların Ailelerine Yönelik Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık. Eğitim Ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori Ve Uygulama, 9(17), 79-106.
Peterson, J. S. (2006). Addressing counseling needs of gifted students. Professional School Counseling, 10(1) 43-51. https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/2156759X0601001S06 Pfeiffer, S., ve Shaughnessy, M. F. (2015). A reflective conversation with Steven Pfeiffer: serving the gifted. Gifted Education International, 31(1), 25-33. 10.1177/0261429413486860
Reis, S. M., ve Renzullı, J. S. (2010). Is there still a need for gifted education? An examination of current research. Learning and Individual Differences, 20(4), 308-317. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2009.10.012
Sak, U., Ayaş, B., Sezerel, B. B., Öpengin, E., Özdemir, N. N., ve Demirel, Ş. (2015). Türkiye’de üstün yeteneklilerin eğitiminin eleştirel bir değerlendirmesi. Türk Üstün Zeka Eğitim Dergisi, 5(2), 110-132. https://earsiv.anadolu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11421/22808/22808.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Satmaz, İ. ve Gencel, İ. E. (2016). Bilim sanat merkezlerinde görevlendirilen öğretmenlerin hizmet içi eğitim sorunu, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (42), 59-73. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/432049
Sternberg, R., ve Davidson, J. (Edt.) (1986). Conceptions of giftedness. New York: Cambridge University Press. Şahin, F. (2015). Educational programs, services and support for gifted students in Turkey. Journal of Theory and Practice in Education, 11(4), 1207-1223. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/63502
Tarhan, S., ve Kılıç, Ş. (2014). Identification of gifted and talented student and models in Turkey. Journal of Gifted Education Research, 2(2), 27-43.
Tuttle, F. B. (1988). Characteristics and identification of gifted and talented students. NEA Professional Library, PO Box 509, West Haven.
Wood, V., ve Laycraft, K. (2020). How can we better understand, identify, and support highly gifted and profoundly gifted students? A literature review of the psychological development of highly-profoundly gifted individuals and overexcitabilities. Annals of Cognitive Science, (4)
Yeşilyaprak, B. (2003). Eğitimde rehberlik hizmetleri gelişimsel yaklaşım. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara:Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, A. ve Şimsek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara:Seçkin Yayıncılık.