Banka Faiz Oranı Geçişkenliği: RALS Eşbütünleşme Yöntemiyle Normal Dağılmamayı Dikkate Alan Bir Yaklaşım

Bu makalede Türkiye’de para politikası faiz oranı geçişkenliği sürecini araştırmak için 01 Ocak 2011 - 22 Ocak 2021 dönemine ait haftalık veriler kullanılarak Kalıntılarla Arttırılmış En Küçük Kareler (RALS) yöntemleriyle analiz yapılmış ve normal olmayan bir yaklaşım sunulmuştur. İlk aşamada, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) fonlama maliyetinden Borsa İstanbul (BIST) bankalararası gecelik faizine doğru geçişkenlik araştırılmıştır. Eşbütünleşme testi sonuçlarına göre TCMB fonlama maliyeti ve BIST bankalarası gecelik faizi eşbütünleşiktir. Regresyon tahmin sonuçlarına göre, TCMB fonlama maliyetinden BIST bankalararası gecelik faizine geçişkenlik % 100’e yakın olsa da tam değildir. İkinci aşamada, TCMB fonlama maliyetinden ve BIST bankalararası gecelik faizinden banka faizlerine geçişkenlik incelenmiştir. TCMB fonlama maliyeti ve BIST bankalararası gecelik faizi ile kredi ve mevduat faizleri arasında eşbütünleşme ilişkisi bulunmuştur. Regresyon tahmin sonuçlarına göre BIST bankalararası gecelik faiz oranından banka mevduat ve kredi faizlerine geçişkenlik seviyeleri birbirlerinden farklıdır ve tam değildir. Bahse konu değişkenlerin faiz geçişkenlik seviyeleri güçlüden zayıfa sırasıyla taşıt kredisi, ticari kredi, ihtiyaç kredisi, mevduat ve konut kredisi şeklindedir. Analiz bulgularına göre incelenen dönemde bankacılık piyasasında eksik rekabetçi fiyatlama koşulları geçerlidir. Anahtar Kelimeler: Merkez Bankası Para Politikaları, Faiz Oranı Geçişkenliği, Banka Faizleri, Zaman Serileri, Normal Olmayan Dağılım, RALS Eşbütünleşme Testi. JEL Sınıflandırması: E58,E43, G21, C32.

PDF

___

Akın, G., Aysan, A.F., İleri, S. ve L. Yıldıran (2013), Demand and Competition Analysis in The Turkish Deposit And Credit Markets, Emerging Markets, Finance And Trade, 49, S.41-58.
Aktan, B. Ve O. Masood (2010), “The State Of Competition Of The Turkish Banking Industry: An Application Of The Panzar-Rosse Model”, Journal Of Business Economics And Management, 01, S.131-145.
Apergis, N., Ve Cooray, A. (2015). Asymmetric Interest Rate Pass-Through In The US, The UK And Australia: New Evidence From Selected Individual Banks. Journal Of Macroeconomics, 45, S.155–172.
Aristei D, Gallo M. (2014). Interest Rate Pass-Through In The Euro Area During The Financial Crisis: A Multivariate Regime-Switching Approach. J Policy Model 36(2), S.273–295
Aydin, H. I. (2007). Interest Rate Pass-Through In Turkey. Central Bank Of The Republic Of Turkey, Working Paper, No. 0705.
Başçı, E. Ve H. Kara (2011). Finansal İstikrar Ve Para Politikası, İktisat, İşletme Ve Finans, 27 (315), S. 9-36
Binici, M., Kara, H. Ve Özlü, P. (2016). Faiz Koridoru Ve Banka Faizleri: Parasal Aktarım Mekanizmasına Dair Bazı Bulgular, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Çalışma Tebliği No:16/08, Mart 2016, S.1-37
Bulut, Ü. (2020). Para Politikasının Kredi Faiz Oranlarına Geçişkenliği: Türkiye Örneği, Bankacılar Dergisi, (114), S. 17–29
Büberkökü, Ö., Kızılder, C. (2019). Geleneksel Olmayan Para Politikası Uygulamaları Döneminde Faiz Oranı Geçişkenliğinin İncelenmesi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2019(8), S.216-244.
Çavuşoğlu, F. (2010). Para Politikası Faiz Oranlarından Mevduat Ve Kredi Faiz Oranlarına Geçişkenlik: Türkiye Örneği, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Bankacılık Ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü, Ankara, Haziran 2010.
De Bondt, G. (2002). Retail Bank Interest Rate Pass-Through: New Evidence At The Euro Area Level. ECB Working Paper No. 136.
De Bondt, G. J. (2005) .Interest Rate Pass-Through: Empirical Results For The Euro Area. German Econ. Rev. 6 (1), S.37–78.
Dell'Ariccia, G., Friedman, E. Ve Marquez, R. (1999). Adverse Selection As A Barrier To Entry In The Banking Industry, The RAND Journal Of Economics, Autumn, 1999, 30(3), S.515-534.
Fendoğlu, S. Ve Gülşen, E. (2017). “Para Politikası Faizinden Kredi Faizlerine Aktarım:Küresel Likidite Önemli Mi?”, TCMB Merkezin Güncesi, 11 Şubat 2021 Tarihinde Https://Tcmbblog.Org Adresinden Erişildi.
Gopalan, S. Ve Rajan, R. S. (2017). Does Foreign Bank Presence Affect Interest Rate Pass-Through In Emerging And Developing Economies? Journal Of Macroeconomics, 54, 373–392.
Greenwood-Nimmo, M., Shin, Y., Van Treeck, T. Ve Yu, B. (2013). The Decoupling Of Monetary Policy From Long-Term Rates In The US During The Great Moderation. Working Paper, Http://Dx.Doi.Org/10.2139 /Ssrn.1894621.
Gropp R, Sorenson CK. Ve Lichtenberger J. (2007). The Dynamics Of Bank Spreads And Financial Structure. ECB Working Paper No. 714.
Hepsağ, A. Ve Yaşar Akçalı, B. (2019). Finansal Zaman Serilerinde Birim Kök Hipotezinin Test Edilmesinde Kalıntılarla Genişletilmiş En Küçük Kareler Yöntemi Yaklaşımı Rasyonel Fiyat Köpükleri Üzerine Bir Uygulama, XIII. IBANESS İktisat, İşletme Ve Yönetim Bilimleri Kongreler, Ekim 2019, Tekirdağ, Türkiye.
Hofmann, B., Ve Mizen, P. (2004). Interest Rate Pass-Through And Monetary Transmission: Evidence From Individual Financial Institutions’ Retail Rates. Economica, 71(281), 99–123.
Horvath, R., Kotlebova, J. Ve Siranova, M. (2018). Interest Rate Pass-Through In The Euro Area: Financial Fragmentation, Balance Sheet Policies And Negative Rates, Journal Of Financial Stability, 36, S.12-21, Https://Doi.Org/10.1016/J.Jfs.2018.02.003.
Illes, A., Lombardi, M. Ve P. Mizen (2015). Why Did Bank Lending Rates Diverge From Policy Rates After The Financial Crisis?, BIS Working Paper, No: 486.
Kara, A. H. Ve Orak, M. (2008). “Enflasyon Hedeflemesi”, TCMB Yayınlar, Ekonomik Tartışmalar Konferansı, İstanbul, 10 Ekim, 10 Ocak 2021 Tarihinde Https://Www.Tcmb.Gov.Tr Adresinden Erişildi.
Kopecky, K., Ve Vanhoose, D. (2012). Imperfect Competition In Bank Retail Markets, Deposit And Loan Rate Dynamics, And Incomplete Pass Through. Journal Of Money, Credit, And Banking, 44(6), S.1185–1205.
Küçüksaraç, D. (2016). Para Politikası Faizlerinin Ve Duruşunun Kısa Vadeli Piyasa Faizlerine Geçişkenliği, TCMB Ekonomi Notları, 2016(05), S.1-11.
Kwapil, C Ve Scharler, J. (2010). Interest Rate Pass-Through, Monetary Policy Rules And Macroeconomic Stability. J Int Money Financ 29(2), S.236–251.
Lee, H., Lee, J. Ve Im, K. (2015). More Powerful Cointegration Tests With Non-Normal Errors. Studies In Nonlinear Dynamics & Econometrics, 19(4), S.397-413.
Levine, P., Ve Loeb, P. (1989). The Asymmetric Behavior Of The Prime Rate Of Interest. The American Economist.
Li, X.L., Deng-Kui Si, D.K. Ve Ge, X. (2021). China’s Interest Rate Pass-Through After The Interest Rate Liberalization: Evidence From A Nonlinear Autoregressive Distributed Lag Model, International Review Of Economics & Finance, 73(2021), S.257-274, Https://Doi.Org/10.1016 /J.Iref.2020.12.031.
Lin, X. , Wang, C., Wang, N. Ve Yang, J. (2018). Investment, Tobin’s Q, And Interest Rates. Journal Of Financial Economics, 130(3), S.620-640.
Mishra, P., Montiel, P. Pedroni, P. Ve Spilimbergo, A. (2014). Monetary Policy And Bank Lending Rates In Low-Income Countries: Heterogeneous Panel Estimates, Journal Of Development Economics, 111(2014), S.117-131, Https://Doi.Org/10.1016/J .Jdeveco .2014.08.005.
Oh, DY., Lee, H. Ve Boulware, K.D. (2019). A Comment On Interest Rate Pass-Through: A NonNormal Approach. Empir Econ 59, S.2017–2035. Https://Doi.Org/ 10.1007/ S00181-019-01696-3
Porter, N. Ve Xu, T. (2009). What Drives China’s Interbank Market? IMF Working Paper No. 189. Rousseas, S., 1985.A Markup Theory Of Bank Loan Rates. J. Post Keynesian Econ. 8 (1), 135–144.
Salihoğlu, E. (2020). Küresel Kriz Ertesinde Türkiye’de Ticari Bankaların Kârlılık Performanslarının Belirleyicileri, Maliye Ve Finans Yazıları - 2020 - (114), S.211 – 240.
Sander H. Ve Kleimeier S. (2004). Convergence In Euro-Zone Retail Banking? What Interest Rate Pass-Through Tells Us About Monetary Policy Transmission, Competition And Integration. Journal Of International Money And Finance 23, S.461-492.
TCMB (2011). 2011 Yılında Para ve Kur Politikası, “TCMB Para Ve Kur Politikası Metinleri”, 12 Ocak 2021 Tarihinde Www.Tcmb.Gov.Tr Adresinden Erişildi.
TCMB (2015). 2015 Yılında Para Ve Kur Politikası, “TCMB Para Ve Kur Politikası Metinleri”, 17 Ocak 2021 Tarihinde Www.Tcmb.Gov.Tr Adresinden Erişildi.
TCMB (2021). “Elektronik Veri Dağıtım Sistemi”, 2 Şubat 2021 Tarihinde Https://Evds2.Tcmb.Gov.Tr/ Adresinden Erişildi.
Uğur, A , Bı̇Ngöl, N . (2018). Türkiye’de Politika Faiz Oranı Ve Bankacılık Kredi Faiz Oranları Arasındaki Geçişkenliğin Nedensellik Analizleri İle Yorumlanması, Yönetim Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16 (1), 258-274, DOI: 10.11611/Yead.389715.
Uslu, Ç. N. Ve Karahan, P. (2016). Para Politikasının Kredi Faiz Oranlarına Geçişkenliği Üzerine Dinamik Bir Analiz: Türkiye Örneği’, Yönetim Ve Ekonomi, 23(3), S.671- 690.
Wang, K. Ve Lee, Y. (2009). Market Volatility And Retail Interest Rate Pass-Through, Economic Modelling, 26(6), S.1270-1282, Https://Doi.Org/10.1016/J. Econmod.2009 .06.002.
Winker, P. (1999).Sluggish Adjustment Of İnterest Rates And Credit Rationing: An Application Of Unit Root Testing And Errorcorrection Modelling. Appl. Econ. 31, 267–277.
Yu, B., Chun, S. E. Ve Kim, J. (2013). Some Evidence On The Asymmetry Of Interest Rate PassThrough In Asian Economies. Korea And The World Economy, 14(2), 207–233.
Yüksel, E. Ve K. Özcan (2013), “Interest Rate Pass-Through In Turkey And Impact Of Global Financial Crisis: Asymmetric Threshold Cointegration Analysis”, Journal Of Business Economics And Management, 14(01), 98-113.