TÜRKİYE’DE VERGİ-TÜKETİM İLİŞKİSİ: ALKOL VE TÜTÜN ÜRÜNLERİNE YÖNELİK BİR SAHA ARAŞTIRMASI

Günümüzde ülkeler sosyal ve ekonomik etkileri nedeniyle alkol ve tütün ürünleri üzerinde önemli mali politikalar uygulamaktadırlar. Temel bir maliye politikası aracı olarak vergiler, toplum sağlığını tehdit eden bu tür ürünlerin tüketimini azaltmaya yönelik kullanılmaktadır. Ancak, burada önemli olan uygulanan vergi politikalarının etkin olup olmadığıdır. Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’de alkollü içecekler ve tütün ürünlerinde uygulanan vergi politikalarının etkinliğini değerlendirmektir. Bu çerçevede, alkollü içecekler ve tütün ürünlerinin tüketimine yönelik bir saha araştırması gerçekleştirilmiştir. Araştırmada t-testi, ANOVA ve korelasyon analizi uygulanmıştır. Sonuçlar, eğitim ve sağlığın tüketim üzerinde belirleyici rol oynadığını ortaya koymakta ve Türkiye ekonomisi ile ilgili bazı önemli politika önerilerini de sunabilmektedir.

Tax-Consumption Relationship in Turkey: A Survey on Alcohol and Tobacco Products

In recent years, countries have implemented important fiscal policies on alcohol and tobacco products owing to their social and economic effects. Taxes as a main instrument can be used to reduce consumption of these products which threaten community health. But here, it is very important whether or not tax policies are efficient. The main aim of this study is to evaluate the effectiveness of tax policies applied for alcohol and tobacco products in Turkey. In this context, a survey on consumption of alcohol and tobacco products is carried out. In ths survey, t-test, ANOVA and correlation analysis are applied. The results reveal that education and health factors are the main determinants of consumption and also can provide some important policy implications for Turkish economy.

Keywords:

Excise Tax, Alcoholic Drinks Tobacco Products, Consumption,

PDF

___

Avcı O. ve Demirci Z. (2017). “Türkiye’de Günah Vergisi Olarak ÖTV III Sayılı Listenin İncelenmesi”, Maliye Araştırmaları – 1, Ekin Yayınları, Bursa 2017, S.47-60.
Buyrukoğlu S., Bozdoğan D. ve Köktaş A. M. (2016). “Paternalist Devlet Anlayışının Bir Gereği Olarak Günah Vergileri: Türkiye Örneği” Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Temmuz, 2016; 9(3) S.15-31.
Bader, P., Boisclair, D., & Ferrence, R. (2011). “Effect of tobacco taxation and pricing on smoking behavior in high risk populations: a knowledge synthesis”, International journal of environmental research and public health, 8(11), 4118-4139.
Cengiz Bilgin D. (06.12.2008). Gfk Araştırdı, Türklerin Yüzde 83’ü ’Hiç Alkol Kullanmaz Çıktı. 01.06.2017 tarihinde wwww.hurriyet.com.tr/Gfk- Arastirdi-Turklerin-Yuzde-83-U-Hic-Alkol-Kullanmaz-Cikti-10518988. Adresinden erişildi.
Chaloupka, F. J., Yurekli, A., & Fong, G. T. (2012). “Tobacco taxes as a tobacco control strategy”, Tobacco control, 21(2), 172-180.
Chaloupka IV, F. J., Peck, R., Tauras, J. A., Xu, X., & Yurekli, A. (2010). “Cigarette excise taxation: the impact of tax structure on prices, revenues, and cigarette smoking”, (No. w16287). National Bureau of Economic Research.
Chaloupka, F. J., Grossman, M., & Saffer, H. (2002). “The effects of price on alcohol consumption and alcohol-related problems”, Alcohol research and health, 26(1), 22-34.
Curti, D., Shang, C., Chaloupka, F. J., & Fong, G. T. (2017). “Tobacco taxation, illegal cigarette supply and geography”, Tobacco control, tobaccocontrol-2017.
Gergerlioğlu U. (2015). “Bireysel Psikolojik Unsurlar Bağlamında Özel Tüketim Vergilerinin Değerlendirilmesi”, Yeditepe Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi, International Anatolia Academic Online Journal Social Science Journal, Vol 3 No.1 Yıl: 2015 S.19-28.
Gergerlioğlu U. (2014). “Tütünlü Ürün ve Alkollü İçecek Vergilerinin Tutumlar Üzerindeki Etkilerinin Eğitim Faktörü Perspektifinde Ampirik Analizi (İstanbul İli Örneği)” İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi Sayı:21 2014 47-68.
Hayrullahoğlu B. (2015). “Türkiye’de Tütün Mamuller ve Alkollü İçeceklerde Özel Tüketim Vergisinin Başarısı”, Journal Of Life Economics 2015 S. 89- 111.
Kargı V. ve Yüksel C. (2010), “Çevresel Dışsallıklarda Kamu Ekonomisi Çözümleri”, Maliye Dergisi, Sayı:159 S:(183-202).
Organization for Economic Development and Cooperation (Oecd). (2015). “Health At A Glance 2015”, 10.09.2016 tarihinde www.health.gov.il/ Publicationsfiles/Healthataglance2015.Pdf adresinden erişildi
Oğuztürk B. S. Gülcü Y. (2012). “Türkiye’de Sigara Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Analizi”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, Yıl:2012, C:4, S:2, S. 99-105.
Önder Z. “Türkiye’de Sigara Fiyatları ve Tüketim İlişkisi” Toraks Derneği, Tütün Kontrol Uzmanlığı Kursu, 01.12.2017 tarihinde www.toraks.org. tr/Userfiles/File/Tr%20sigar_Fiyatlari-Zeynep_Onder.Pdf, adresinden erişildi.
Pamuk S. (2017). “Arşivsel Örnekleme Yöntemlerinin Arşiv Serileri/Sınıfları Üzerinde Uygulanması”, Bilgi ve Belge Araştırmaları Dergisi The Journal Of Information And Documentation Studies Sayı/Number: 8, Sayfa/Pages: 1-41, İstanbul, Kış/Winter 2017.
Pınılla, J., Gonzales, B., Barber, P. And Santana, Y., (2002), “Smoking İn Young Adolescents: An Approach With Multilevel Discrete Choice Models”, Journal Of Epidemiol Community Health, 2002, March, 56(3): 227-232.
Tauras, J. A., Xu, X., Huang, J., King, B., Lavinghouze, S. R., Sneegas, K. S., & Chaloupka, F. J. (2018). State tobacco control expenditures and tax paid cigarette sales. PloS one, 13(4), e0194914.
Türkiye İstatistik Kurumu (Tuik), (2017), “Nüfus Bilgileri”, 25.03.2017 tarihinde tuik.gov.tr/Prehaberbultenleri.Do?İd=27594 adresinden erişildi
Uğur A. ve Kömürcüler E. (2015). “Türkiye’de Sigaranın Vergilendirilmesinin Etkinliği” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2015, C.20, S.4, S.327-346.
Uğur A. A., Akdemir E., Gürsel E. (2010). “Sigara Ve Alkol Üzerindeki Dolaylı Vergilerin Sağlık Harcamaları Üzerindeki Etkisi” Ekonomi Bilimleri Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, 2010 Issn: 1309-8020 (Online).
Varol M. (2011), “Alkol Raporu”, Türkiye Yeşilay Cemiyeti, Mayıs.2011, İstanbul.