Balıkesir İl Merkezindeki Gebe Kadınların Prenatal Bakım Alma Durumu ve Etkileyen Faktörler

Amaç: Ana ve çocuk sağlığının korunması ve geliştirilmesinde temel koruyucu sağlık hizmeti olan prenatal bakım, anne vefetüsün tüm gebelik boyunca düzenli aralıklarla, gerekli muayene ve önerilerde bulunularak, eğitimli sağlık personelitarafından izlenmesidir. Bu araştırma, gebe kadınların düzenli prenatal bakım alma düzeyinin ve prenatal bakımınyeterliliğini etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte olan araştırmanın örneklemini bir üniversite hastanesinin ve devlethastanesinin doğum ve kadın hastalıkları polikliniğine muayene olmak üzere başvuran 28. gebelik haftasını doldurmuş vearaştırmaya katılmayı kabul eden 375 gebe kadın alınmıştır. Araştırma 15 Şubat 2020- 15 Mart 2020 tarihleri arasındayapılmıştır. Veriler, araştırmacılar tarafından Doğum Öncesi Bakım Yönetim Rehberi ve 2018 Türkiye Nüfus ve SağlıkAraştırması esas alınarak hazırlanmış anket formu ile toplanmıştır.Bulgular: Araştırma kapsamındaki gebe kadınların yaş ortalaması 30.25±5.89, gebelik haftası ortalaması %58.4’ününşimdiki gebeliğinin planlı, %59.5’inin şimdiki gebeliğini belirlenmiştir. Kadınların prenatal bakım alma oranı %74.7 vebakım alma ortalaması 8.75±3.19’dur. Bu bakımın %75.5’inin kadın-doğum doktoru, %29.3’ünün ebe ve %14.7’sininhemşireler tarafından verildiği belirlenmiştir. Gebe kadınların prenatal bakım hizmetleri sırasında; %96’sınınultrasonografisi, %90.4’ünün kan basıncı, tetanos aşısı, demir desteği, %63.5’inin kilo takibi, %90.7’sinin kan tetkikiyapılmıştır. Tüm değişkenler kontrol edildiğinde, gebenin eğitimi, eşinin eğitimi, gelir durumu, gebeliğin istenme durumu,gebelik aralığı ve prenatal bakım alınan yer prenatal bakım almada belirleyici faktör olarak saptanmıştır.Sonuç: Bu sonuçlar doğrultusunda prenatal bakım veren sağlık personeline, doğum öncesi bakım yönetim rehberindebelirtilen ilkeler doğrultusunda bilgilendirme eğitimlerinin verilmesi ve takip edilmesi önerilmektedir.

Prenatal Care Status and Factors of Pregnant Women in Balıkesir Province Center

Aim: Prenatal care, which is the main preventive health service in the protection and development of mother and child health, is the monitoring of the mother and fetus by trained health personnel at regular intervals, by making necessary examinations and recommendations. This research was carried out to determine the level of regular prenatal care of pregnant women and the adequacy of prenatal care. Materials and Methods: The sample of the study, which is descriptive and cross-sectional, completed the 28th gestational week that applied to a university hospital obstetrics and gynecology outpatient clinic and 375 pregnant women who agreed to participate in the study were taken. The research was carried out between February 15, 2020 and March 15, 2020. Prenatal Care Data Management Guide and collected by researchers form the 2018 Turkey Demographic and Health Survey prepared on the basis of a questionnaire. Results: The average age of pregnant women within the scope of the study was 30.25 ± 5.89, the average of gestational week was 58.4% of the planned pregnancy and 59.5% of the pregnant. The rate of women receiving prenatal care is 74.7% and the average of getting care is 8.75 ± 3.19. It was determined that 75.5% of this care was given by obstetrician, 29.3% by midwife and 14.7% by nurses. During the prenatal care services of pregnant women; Ultrasonography of 96%, blood pressure of 90.4%, tetanus vaccine, iron supplement, weight follow-up of 63.5%, blood analysis of 90.7% were performed. When all the variables were checked, education of the pregnant woman, the education of the spouse, income status, the condition of the pregnancy, the pregnancy interval and the place where prenatal care was taken were determined as the determining factor in receiving prenatal care. Conclusion: In line with these results, it is recommended that healthcare providers providing prenatal care are provided with information training and follow-up in line with the principles set out in the prenatal care management guide.

PDF

___

Ajayi, I. O., & Osakinle, D. C. (2013). Socio-demographic factors determining the adequacy of antenatal care among pregnant women visiting Ekiti State Primary Health Centers. Online J Health Allied Scs., 12(2), 1-6.
Akdemir, A. (2019). Iğdır ilinde yaşayan 15-49 yaş grubundaki kadınların doğum öncesi bakım alma sıklığı ve etkileyen faktörler. (Yüksek lisans tezi). Kafkas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kars.
Aksu, S., Varol, F., & Şahin, N. H. (2017). Long-term postpartum health problems in Turkish women: prevalence and associations with self-rated health. Contemporary Nurse, 53:2, 167-181.
Anya, S. E., Hydar, A., & Jaiteh, L. E. (2008). Antenatal care in The Gambia: missed opportunity for information, education and communication. BMC Pregnancy and Childbirth, 8(1), 9.
Başar, F., & Çiçek, S. (2018). Annelerin yeterli prenatal bakım alma durumları ve etkileyen faktörler, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(9), 2574-2596.
Bbaale, E. (2011). Factors influencing the utilisation of antenatal care content in Uganda. Australasian Medical Journal, 4(9), 516-526.
Beşer, E., Ergin, F., & Sönmez, A. (2007). Aydın il merkezinde doğum öncesi bakım hizmetleri. Koruyucu Hekim Dergisi, 6(2),137-141.
Bulut, A. (1994). Doğum Öncesi Bakım. İn: Neyzi O (Ed). Anne ve Çocuk Sağlığında Öncelikler. (2.Baskı). Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul, 7-36.
Çatak, B., Sütlü, S., & Kılınç, S. (2011). Burdur ilinde 2. basamak sağlık kuruluşlarında verilen doğum öncesi bakımın nicelik ve niteliği. Sağlık ve Toplum, 21(2), 15-23.
Çatak, B., Aksan, A. D., & Zincir, M. (2012a). Karabük toplum sağlığı merkezi bölgesinde doğum öncesi bakım hizmetlerinin nicelik ve niteliği. TAF Prev Med Bull, 11(2), 153-162.
Çatak, B., İkiışık, H., Kartal, S. B., Öner, C., & Uluç, H. H. (2012b). Seğmen Ö. İstanbul’da doğum öncesi bakım hizmetlerinin değerlendirilmesi: toplum tabanlı bir araştırma. Perinatoloji Dergisi, 20(3),126-134.
Çatak, B., Öner, C., Gülay, M., Baştürk, S., Oğuz, İ., & Özbek, R. (2014). Doğum öncesi bakım hizmetlerinin sahada izlemi ve değerlendirilmesi: Bursa örneği. Türk Aile Hek Derg, 18(2), 63-69.
Çiçeklioğlu, M., & Türk, M. (2002). Bornova sağlık grup başkanlığı bölgesinde gebelere verilen doğum öncesi bakım yeterliliği ve sürekliliğinin değerlendirilmesi. 8. Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitabı, Diyarbakır, 484.
Drazancic, A. (2001). Antenatal care in developing countries. What should be done?. J Perinat Med, 29(3), 188-198.
Erbaş, G. (2016). İstanbul İli Gaziosmanpaşa İlçesinde Doğum Öncesi Bakım Hizmetlerinin Değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, İstanbul..
Erdoğan, A., & Çetinkaya, F. (2019). Kayseri il merkezinde doğum yapan kadınların doğum öncesi bakım alma durumu ve etkileyen faktörler. Kahramanmaraş Sütçü İmam Tıp Fak Der, 14(3),135-141.
Ergin, F., Aksu, H., & Demiröz, H. (2010). Doğum öncesi ve doğum sonrası bakım hizmetlerinin nicelik ve niteliği. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(4), 1-9.
Ghaffar, A., Pongponich, S., Ghaffar, N., & Mehmood, T. (2015). Factors associated with utilization of antenatal care services in balochistan province of Pakistan: An analysis of the multiple indicator cluster survey (MICS). Pak J Med Sci, 31(6), 1447-1451.
Gill, K. P., & Devgun. P. (2013). Socio-demographic factors influencing antenatal care practices in urban slums of Amritsar City, Punjab, India. National Journal of Community Medicin, 4(4), 574-578.
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, (2018). 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye. Erişim= http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/s onuclar_sunum.pdf. Erişim Tarihi: 20.03.2020.
Joshi, C., Torvaldsen, S., Hodgson, R., & Hayen, A. (2014). Factors associated with the use and quality of antenatal care in Nepal: a population-based study using the demographic and health survey data. BMC Pregnancy and Childbirth, 14(1), 94.
Kardağ, C. (2019). Gebelerin doğum öncesi bakıma ilişkin beklenti ve memnuniyetlerini etkileyen faktörler. (Yüksek lisans tezi). Erzincan binali yıldırım üniversitesi sağlık bilimleri enstitüsü, Erzincan, 2019
Kaya, F., & Serin, Ö. (2018). Doğum öncesi bakımın niteliği. TJOD Dergisi, 5(1), 28-35.
Khanal, V., Cruz, J. L., Mishra, S. R., Karkee, R., & Lee, A. H. (2015). Underutilization of antenatal care services in Timor-Leste: Results from demographic and health survey 2009-2010. BMC Pregnancy and Childbirth, 15(211), 1-7.
Kılıç, M. (2014). Doğum öncesi bakım almayı etkileyen faktörlerin çoklu analizi. J Clin Anal Med, 5(6), 498-502.
Kıssal, A., Kartal, B. (2019). Bir Üniversite Hastanesinde Doğum Yapan Kadınların Doğum Öncesi Bakım İçeriğinin Değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1),35-41.
Kochenour, N. K. (1997). Normal Gebelik ve Prenatal Bakım. In: Scott JR, Disaia PJ, Hammond CB, Spellacy WN (Eds). Danforth Obstetrik ve Jinekoloji (7. Baskı). (Çev Ed: Erez SE). J.B. Lippncott Company & Yüce Yayım A.Ş. İstanbul, 67-104.
Liang, Y. W., Chang, H. P., Lin, Y. H., Lin, L. Y., & Chen, W. Y. (2014). Factors affecting adequate prenatal care and the prenatal care visits of immigrant women to Taiwan. J. Immigrant Minority Health, 16, 44-52.
Mirkovic, K. R., Lathrop, E., & Hulland, E. N. (2017). Quality and uptake of antenatal and postnatal care in Haiti. BMC Pregnancy and Childbirth, 17(1):52.
Neyaz, A., Sahu, P. C., & Ahmed, M. S. (2015). Utilization of antenatal services in slum areas of Aligarh. International Journal of Reproduction, Contraception, Obstetrics and Gynecology, 4(3), 678-82.
Omaç, M., Güneş, G., Karaoğlu, L., & Pehlivan, E. (2009). Arapgir Devlet Hastanesine başvuran gebelerin doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanma durumları ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi (Haziran 2004-2005). Fırat Tıp Dergisi, 14(2), 115-119.
Parineeta, M., Bedre, R., & Solanki, H. (2014). A study of antenatal care service utilization&factors affecting them in rural Bidar, Karnataka. NJIRM, 5(1), 31- 36.
Pirinçci, E., Polat, A., Köroğlu, A., & Kumru, S. (2010). Bir üniversite hastanesinde doğum yapan kadınların doğum öncesi bakım alma durumu ve etkileyen faktörler. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 11(2), 1-7.
Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı (2014). Doğum öncesi bakım yönetim rehberi. Ankara. Erişim= https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/dogu monubakim.pdf Erişim Tarihi: 25.03.2020.
Sarfraz, M., Tariq, S., Hamid, S., & Iqbal, N. (2015). Social and societal barriers in utilization of maternal health care services in Rural Punjab, Pakistan. J Ayub Med Coll Abbottabad, 27(4), 843-49.
Shahram, M, S., Hamajina, N., & A. Reyer, J. (2015). Factors affecting maternal healthcare utilization in Afghanistan: Secondary analysis of Afghanistan health survey 2012. Nagoya J. Med. Sci., 77, 595- 607.
Shrivastava, S. R., & Bobhate, P. S. (2013). Study to assess utilization of antenatal and intranatal services amongst women in an Urban Slum of Mumbai. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12(2), 157-64.
Sütlü, S., Çatak, B., Kılınç, A. S., Taşdemir, A. B, Dinç, M., & Ayaş, H. (2012). Doğum öncesi bakımın neresindeyiz? Toplum tabanlı bir araştırma. Sted, 21(5), 264-270.
Taştekin, Ö. (2017). Bir eğitim-araştırma hastanesi gebe ve doğum servisine başvuran gebelerin doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanmasına etki eden faktörlerin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Kırklareli Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kırklareli. Erişim= https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorgu SonucYeni.jsp erişim tarihi=26.03.2020.
Taylor, C. M., & Pernoll, M. L. (1991). Normal Pregnancy & Prenatal Care. In: Pernoll ML (Ed). Current Obstetric & Gynecologic Diagnosis & Treatment (7th. ed). Appleton & Lange, California, 179-197.
T.C. Sağlık Bakanlığı. (2004). Türkiye Üreme Sağlığı Programı Hizmet Çerçevesi Raporu. Erişim=https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/Yayi n/427 Erişim tarihi=26.03.2020.
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. (2013). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye, 2013. Erişim= http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013/rapor/T NSA_2013_ana_rapor.pdf Erişim tarihi=10.04.2020.
Özvarış, Ş. B., & Akın, A. (2002). Türkiye’de Doğum Öncesi Bakım Hizmetlerinden Yararlanma Erişim Adresi: http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/Sayfa Dosya/turkiyede_dogum_oncesi.pdf Erişim Tarihi: 23.03.2020.
UNICEF. (2015). United Nations International Children's Emergency Fund. Antenatal care coverage: At least four visits, global databases. Erişim= http://data.unicef.org/maternal-health/antenatalcare.html Erişim Tarihi: 05.04.2020.
WHO. (2002). World Health Organization. Antenatal care randomized trial: Manual for the implementation of the new model, Geneva. Erişim=http://whqlibdoc.who.int/hq/2001/WHO_ RHR_01.30.pdf?ua=1 Erişim Tarihi: 20.03.2020.
WHO. (2003). Antenatal Care in Developing Countries: Promises, Achievements and Missed Oppurtunities. An Analyzes of Trend, Levels and Differentials, 1990-2001. Geneva: 2003 rişim= https://www.who.int/reproductivehealth/publicatio ns/maternal_perinatal_health/9241590947/en/. Erişim tarihi= 08.04.2020.
WHO. (2016). Recommendations on Antenatal Care for a Positive Pregnancy Experience. Geneva, Switzerland: World Health Organization. Erişim= https://www.who.int/reproductivehealth/publicatio ns/maternal_perinatal_health/anc-positivepregnancy-experience/en/. Erişim tarihi=0.03.2020.
Yanıkkerem, E., & Mutlu, S. (2012). Maternal obezitenin sonuçları ve önleme stratejileri. TAF Prev Med Bull, 11(3):353-364.
Yılmaz, L., Koruk, F., & Koruk, İ. (2018). Şanlıurfa’da bir devlet hastanesinde doğum yapmış kadınların doğum öncesi bakım hizmetlerini alma durumu, bu hizmetlerin niteliği ve etkileyen faktörler. Mersin Üniv Sağlık Bilim Derg,11(2),209-218.
Yücel, U., Çiçeklioğlu, M., Öcek, Z. A., &Taner, Ş. (2015). İzmir’in Bornova ilçesinin üç semtinde yaşayan gebelerin doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanma düzeyi. TAF Prev Med Bull, 14(5), 370-377.