Gülay MANAV, Sema KAYA, Gonca KARAYAĞIZ MUSLU

Türkiye’de Pediatri Kliniklerinde Yapılan ve Aile Merkezli Bakım Anlayışını Kapsayan Çalışmaların Gözden Geçirilmesi

Amaç: Sistematik derleme, Türkiye’deki kliniklerde aile merkezli bakım kapsamında verilen eğitimin ve bakıma ebeveynkatılımının 0-18 yaş çocuk, ebeveyn ve sağlık personeli üzerindeki etkilerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.Gereç ve Yöntem: Veriler, Science Direct, PubMed, Türk Medline, Türkiye Atıf Dizini, YÖK Ulusal Tez Merkezi ve GoogleScholar veri tabanlarında, “aile (family), bakım (care), aile merkezli bakım (family centered care), çocuk (child), anahtarkelimeleri kullanılarak taranmıştır. Çalışmaya, 2009-2019 yıllarında yapılan, Türkiye’deki pediatri kliniklerinde uygulananaile merkezli bakım kriterlerini karşılayan uygulamaları kapsayan, tam metnine ulaşılan, randomize kontrollü, deneysel, yarıdeneysel veya kontolsüz deneysel araştırma deseni ile yürütülmüş olan 9 araştırma dahil edilmiştir. Araştırmaların seçimindePrisma P ve PICOS sistemi kullanılmıştır.Bulgular: Aile merkezli bakımda ebeveyn katılımı ve eğitiminin aile için; anne-bebek bağlanmasını arttırması, ebeveyn kaygıve stres düzeyini azaltırken memnuniyetini arttırması gibi yararları bulunurken, çocuk için; hastanede yatan bebeğin tartısınıolumlu etkilemesi ve hastanede yatış süresini kısaltması, işlemlerden kaynaklanan ağrı düzeyini azaltması gibi yararlarınınolduğu görülmüştür. Hemşirelere verilen aile merkezli bakım içerikli eğitimler hemşirelerin aile merkezli bakım algı vetutumlarını geliştirmiştir.Sonuç: Aile merkezli bakım uygulanan gruplarda ve uygulayan sağlık profesyonellerinde olumlu gelişmelere ulaşılmıştır. Bunedenle hastanelerde çocuk ve ailesine aile merkezli bakımın uygulanması, aile merkezli bakımın uygulanabilirliğininarttırılması için ülkemizde var olan hastane politikalarının geliştirilmesi önerilir.

Review of Studies in Pediatric Clinics in Turkey Covering Family-Centered Care

The systematic review was conducted in order to examine the effects of family-centered care education in clinics in Turkey and parental involvement on children, parents and health personnel of 0-18 years of age. The data was scanned using the Keywords “family, care, family centered care, child, " in Science Direct, PubMed, TurkMedline, Turkey Citation Index, YÖK National thesis Center and Google Scholar databases. The study included 9 studies conducted in 2009-2019 with a randomized controlled, experimental, semi-experimental or non-controlled experimental research pattern, complete text of which covers applications that meet the criteria of Family-Centered Care applied in pediatric clinics in Turkey. Prisma P and PICOS system were used in the selection of their searches. Family-Centered Care and parental involvement in education for the family; mother-baby and enhance bonding, parental anxiety and has benefits such as increase satisfaction while reducing your stress level, while the scale for children in hospital and the baby have a positive influence on hospitalization time, reduced pain levels resulting from Daily operations such as the reduction of benefits. Family-centered care trainings provided to nurses have improved the perception and attitudes of nurses in family-centered care. Positive developments have been achieved in familycentered care groups and health professionals. Therefore, it is recommended that the implementation of family-centered care in hospitals and the development of existing hospital policies in our country in order to increase the applicability of familycentered care

PDF

___

Aile Merkezli Bakım Enstitüsü. Erişim Adresi: https://www.ipfcc.org/about/pfcc.html
Albayrak, S. (2018) Aile Merkezli Bakım Modeline Temellendirilmiş Hemşirelik Girişimlerinin Preterm Bebek ve Aile Üzerine Etkisi. Koç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Alptekin, D. (2015) Pansuman İşlemi Sırasında Ebeveynin Çocuğun Yanında Bulunma Durumunun Ağrı Şiddetine Etkisi. Acıbadem Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Antunes, D., Diogo, P. (2017). Perioperative Family Centered Care: Nursing Interventions That Support Child and Family's Emotional Management. Rev Port CirCardiotorac Vasc, 24(3-4), 196.
Atay, G., Eras, Z., Ertem, İ. (2011). Çocuk Hastaların Hastane Yatışları Sırasında Gelişimlerinin Desteklenmesi. Çocuk Dergisi. 11(1), 1-4.
Beck, A. T., Weıssman, A., Lester, D., Teexler, L. (1974). The Measurement of Pessimism: The Hopelessness Scale. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 42(6), 861-865.
Bowlby, J. (1969). AttachmentAndLoss. New York: Basic Books
Boztepe, H. (2012). Pediatri Hemşirelerinin Ağrılı İşlemler Sırasında Ebeveynlerin Bulunması Hakkında Görüşleri. Ağrı 24(4), 171-79
Campbell, L., DiLorenzo, M., Atkinson, N., Riddel Pillai, R. (2017). Systematic Review: A Systematic Review of the Interrelationships Among Children's Coping Responses, Children's Coping Outcomes, and Parent Cognitive-Affective, Behavioral, and Contextual Variables in the Needle-Related Procedures Context. J Pediatr Psychol, 1;42(6), 611-621.
Çamur, Z. (2017). Hastanede Yatan Çocuğun Bakımına Ebeveyn Katılımının Ebeveyn Memnuniyetine, Ebeveyn ve Çocuk Anksiyetesine Etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
Çatalbaş, M., Manav, G., Ocakçı, A. F. (2015). Kalp Hastalığı Olan Down Sendromlu Çocukların Ebeveynlerinin Umutsuzluk Düzeylerine Aile Merkezli Hemşirelik Yaklaşımı. MÜSBED, 5(3), 154-161.
Çavuşoğlu H. (2013). Çocuk Sağlığı Hemşireliği. Cilt 1. Ankara: Sistem Ofset.
Çelebioğlu, A. (2004). Yenidoğanın Hastaneye Kabulünde Ebeveynlerin Duyguları ve Hemşirelik Yaklaşımı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 1(1), 3-7.
Ding, X., Zhu, L., Zhang, R., Wang, L., R. N., Wang, T. T., Latour, J. M. (2018). Effects of Family-Centred Care İnterventions on Preterm İnfants And Parents İn Neonatal İntensive Care Units: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Australian Critical Care. 1-13.
Etemadifar, S., Heidari, M., Jivad, N., Masoudi, R. (2018). Effects of Family-Centered Empowerment İntervention On Stress, Anxiety, And Depression Among Family Caregivers of Patients With Epilepsy. Epilepsy&Behavior, 88, 106–112.
Günay, U. (2014) Aile Merkezli Bakımın Kanserli Çocuk ve Ebeveynlerinin Kaygı Düzeyine Etkisi. Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
Günay, U., Polat, S. (2017). Pediatrik Onkoloji Kliniğinde Verilen Aile Merkezli Bakım Eğitiminin Değerlendirilmesi: Hekim ve Hemşire Görüşleri. Bozok Tıp Dergisi, 7(1), 12-21.
Günay, U., Polat, S., Arıcıoğlu, A. (2019). Pediatrik Onkoloji Kliniğinde Aile Merkezli Bakım. Geçkil, E., editör. Pediatri Hemşireliğinde Aile Merkezli Bakım. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri.
İşler, A. (2007). Prematüre Bebeklerde Anne-Bebek İlişkisinin Başlatılmasında Yenidoğan Hemşirelerinin Rolü, Perinatoloji Dergisi, 15(1), 28-35.
Jabari, A. A., Zamani, F., Nadimi, A. E., Bonabi, T. N. (2020). Effect of family presence during teaching rounds on patient's anxiety and satisfaction in cardiac intensive care unit: a double-blind randomized controlled trial. J Educ Health Promot, 9, 22.
Jolley, J., Shields, L. (2009). The evolution of familycentered care. J Pediatr Nurs. 24, 164-170.
Kain, Z. N., Caldwell Andrews, A. A., Mayes, L. C., et al. (2007). Family-centered preparation for surgery improves perioperative outcomes in children: a randomized controlled trial. Anesthesiology. 106, 65–74.
Kara, A. (2018) Aile Merkezli Bakım Eğitiminin Çocuk Hemşirelerinin Tutumlarına Etkisi. Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Karel, O., Robson, K., Bracht, M., Cruz, M., Lui, K., Alvaro, R., N. G. E. (2018). Effectiveness of family ıntegrated care in neonatal intensive care units on infant and parent outcomes: A multicenter, multinational, cluster-randomised controlled trial. The Lancet Child &Adolescent Health, 2(4), 245–254.
Kaya, A., İşler Dalgıç, A. (2019). Pediatride Aile Merkezli Bakıma İlişkin Kanıt Temelli Uygulamalar. Geçkil E, Editör. Pediatri Hemşireliğinde Aile Merkezli Bakım. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri. 49-54
Kitchen, B. (2005). Family-centered care: A case study, Japan. 10(2), 93- 97.
Lawoko, S., Soares, J. J. F. (2002). Distress and Hopelessness Among Parents of Children with Congenital Heart Disease, Parents of Children with Other Diseases and Parents of Healthy Children. Journal of Psychosomatic Research. 52, 193-208.
McCubbin, M., Balling, K., Possin, P., Frierdich, S., Bryne, B. (2002). Family resiliency in childhood cancer. Family Relations. 51, 103-111.
Medina F. I. M., Praenomina, J., Fernández Sola, C., Hernández Padilla, J. M., Camacho Ávila, M., López Rodríguez, MDM. (2018). Bonding İn Neonatal İntensive Care Units: Experiences of Extremely Preterm İnfants’ Mothers. Women and Birth, 31(4), 325–333.
Montgomery, L., Benzies, K., Barnard, C. (2016). Effects of an educational workshop on pediatric nurses’ attitudes and beliefs about family-centered bedside rounds. Journal of Pediatric Nursing, 31(2), 73-82.
Ocakçı A. F. (2006). Çocuğun aile merkezli bakımı. Zonguldak: Dökel
Sagers, H., Ockhuijsen, H., Baarendse, P., Van Eerden, I., Van Den Hoogen A. (2019). The impact of family centred care interventions in a neonatal or paediatric intensive care unit on parents’ satisfaction and length of stay: A systematic review. Intensive& Critical Care Nursing. 50, 63– 70.
Sağlık Sönmez, D., Çağlar S. (2018). The effect of parental presence on pain and anxiety levels during invasive prosedures in the pediatric emergeny department. Journal of Emergeny Nursing. 1-8.
Sloper, P., (2000). Experiences and support needs of siblings of children with cancer. Health and Social Care in the Community, 8(5), 298–306.
Spitz, R. A. (1946). Hospitalism, The Psychoanalytic Study of the Child. 2(1), 113-117.
Spitz, R. A. (1951) The psychogenic diseases in infancy. The Psychoanalytic Study of the Child. 6(1), 255- 275.
Spitz, R. A., Wolf, K.M. (1947) Autoerotism. The Psychoanalytic Study of the Child.3(1), 85-120.
Tabak, R. S. (2005). Sağlık hizmetlerinde sürekli eğitim ve sürekli mesleki gelişim. Türk Hij Den Biyol Dergisi, 1;62, 59-66.
Talipoğlu, Y. (2012) Aile Merkezli Bakımın Maternal Bağlanma Düzeyi ile İlişkisinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
Tural Büyük, E., Bolışık, B. (2017). An analysis of the anxiety levels of mothers who participate in education and therapeutic games about their children’s surgeries. Journal of Peri Anesthesia Nursing, 1-6.
Umberger, E., Canvasser, J., Hall, S. L. (2018). Enhancing NICU Parent Engagement and Empowerment Seminars in Pediatric Surgery, 27(1), 19–24.
Üğücü, G. (2018) Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde Verilen Standart Hemşirelik Bakımının Ebeveyn Stres Düzeyi ve Aile Merkezli Bakım Algısına Etkisi. Mersin Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
World Health Organisation. (2015) Noncommunicable diseases. Factsheet. Erişim adresi: https://www.who.int/topics/noncommunicable_dis eases/factsheets/en/
Yıldırım, S. (2008) Ebeveyn Katılımlı Tutum Ölçeğinin Türkiye’deki Geçerlik Güvenirlik Çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.