Fatma KOYUNCU, Özgür ÇAĞATAY, Akıncı Fatma YILDIRIM, A. Mehmet KOYUNCU, N. Adnan YILDIRIM

Yalvaç yöresi (Isparta) ceviz tiplerinin seleksiyon yolu ile ıslahı

Yalvaç yöresi (İsparta) cevizlerinin seleksiyon yolu ile ıslahı amacıyla yürütülen bu çalışmada; 2000 ve 2001 yıllarında, yaklaşık 5.000 adet doğal ceviz ağacı içerisinden toplam 150 tip, üstün meyve özellikleri ve verimlilik bakımından incelenmiştir. 2002 yılında, değerlendirmeler sonucunda 36 tipten yeniden meyve örnekleri alınmıştır. Ceviz tiplerinin seçilmesinde, hem kabuklu hem de iç ceviz için ayrı ayrı tartılı derecelendirme yöntemi kullanılmıştır. Tartılı derecelendirme puanına göre ümitvar seçilen 10 tipin meyve ağırlığı 7.82-11.04 g, iç ağırlığı 4.04-5.75 g, randımanı %46.98-55.61 ve kabuk kalınlığı 0.98-1.55 mm arasında değişmiştir. Meyvelerin hepsi irilik bakımından ekstra sınıfta yer almış olup, iç renkleri açık ve çok açık olarak saptanmıştır. Ümitvar tiplerin protein, yağ, nem ve kül oranları sırasıyla % 12.47-21.88, %63.09-70.01, %3.04-5.37 ve %1.11-2.73 arasında bulunmuştur. Yan dallarda dişi çiçeklenme oranları ise % 10-80 arasında değişmiştir.

Breeding of walnut (Juglans regia L.) types in Yalvaç region (Isparta) by selection

This study was carried out for breeding of walnut (Juglans regia L.) types in Yalvaç region (İsparta) by selection and preservation of them as genetic resources. For this purpose, 150 types were selected out of approximately 5000 wild walnut trees and evaluated for their superior fruit characteristics and productivity between the year 2000 and 2001. Based on the evaluation in 2001, fruit samples were taken again from 36 types in 2002. To select walnut types, different scores of weighted ranked were used for both nut (with shell) and kernel. 10 types were selected based on fruit weight, kernel weight, the percentage of kernel, and shell thickness and these characters were ranged between 7.82 and 11.04 g., 4.04 and 5.75 g., 46.98 and 55.61%, 0.98 and 1.55 mm, respectively. All fruits were found in extra class and their kernel colour was found as light and extra light. Based on results obtained from chemical analysis, the percentage of protein was between 12.47 and 21.88%, oil content was between 63.09 and 70.01%, the percentage of humidity was between 3.04 and 5.37%, and the percentage of ash was between 1.11 and 2.73% in selected types the percentage of female flowering in lateral branches was ranged between 10 and 80%.

PDF

___

1. Akça, Y., 1993. Gürün Cevizlerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Araştırmalar (Doktora Tezi). YYÜ Fen Bil. Enst., Van.
2. Akça, Y., 2001. Türkiye Ceviz Yetiştiriciliğine Genel Bakış. Türkiye I. Ulusal Ceviz Sempozyumu, 5-8 Eylül, Tokat, s:298-307.
3. Akça, Y., S. Keskin and C. Celep. 2001. A Study on The Selection of Superior Walnut Types with Lateral Bud Fruitfulness and Maximum of Nuts Per Cluster Proc. Iv Int. Walnut Symp. Ada. Hort. No: 544 pp: 125-128.
4. Anonymous, 1983. Dry Fruit (Nuts), Un-Ece Standartds. Economic Commission For Europe, Agri, WP. 35, United Nations.
5. Anonim, 1991. T.S.E. Kabuklu Ceviz Standardı. TS 1275, Ankara.
6. Anonim, 2004a. Statical Database. FAO, www.fao.org.
7. Anonim, 2004b. İsparta Tarım İl Müdürlüğü İstatistik Kayıtları.
8. Aşkın, M.A. ve A. Gün, 1995. Çameli ve Bozkurt Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu ile Islahı Üzerinde Araştırmalar. Türkiyeli. Ulusal Bahçe Bitkileri Kong: I. Cilt, Adana, s: 461-463.
9. Beyhan, Ö., 1993. Darende Cevizlerinin (j.regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi). YYÜ, Fen Bil. Enst., Van.
10. Güven, M.F. ve M, Güleryüz, 2001. Niğde İli ve İlçeleri Ceviz (J. regia L.) Populasyonun Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye I. Ulusal Ceviz Sempozyumu, 5-8 Eylül, Tokat, s: 37.
11. Çelebioğlu, G., 1985. Ceviz Yetiştiriciliği. Bursa Teknik Ziraat Müdürlüğü Yayınları Yayın No: 1.
12. Kaşka N., 2001. Türkiye'de Ceviz ile İlgili Araştırmaların Değerlendirilmesi ve Geleceğe Bakış. Türkiye I. Ulusal Ceviz Sempozyumu, Tokat, s: 1-11.
13. Koyuncu, M.A. ve M.A. Aşkın, 1995. Bitlis İli Adilcevaz Yöresinde Seçilmiş Ümitvar Ceviz Tiplerinin Bazı Bileşim Maddelerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Adana, s:475 -478.
14. Koyuncu, M.A.,ve O. Görgün, 2003. Ağlasun (Burdur) Yöresi Cevizlerinin Ön Seleksiyonu. Türkiye IV. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 8-12 Eylül, Antalya s:298-300.
15. Kurtaslan, T. ve K. Esengül, 2001. Dünyada ve Türkiye'de Cevizin Ekonomik Önemi. Türkiye I. Ulusal Ceviz Sempozyumu, Tokat, s:274-281.
16. Oğuz, H.İ., 1998. Ermenek Yöresi Cevizlerinin (J. regia L.) Seleksiyon Yolu İle Islahı Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi). YYÜ. Fen Bil. Enst., Van.
17. Ölez, H., 1971. Marmara Bölgesi Cevizlerinin (J. regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar. Yalova Bahçe Kült. Araş. ve Eğ. Merkezi Dergisi 4:1-4.
18. Özbek, S., 1978. Genel Meyvecilik. Çukurova Ün i. Ziraat Fakültesi Yayınları, Adana.
19. Özkan, Y., 1993. Tokat Merkez İlçe Cevizlerinin (J regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi). YYÜ. Fen Bil. Enst., Van.
20. Özkan, G., 2002. Yenişarbademli (İsparta)Yöresindeki Ceviz Tiplerinin (J. regia L.) Seleksiyonu (Yüksek Lisans Tezi). SDÜFen Bil. Enst., İsparta.
21. Pandele, J.G., 1968. Biochemical Characterization of the Principal Varieties and Types of The Walnut. Almond, and Hazel in Rumania and Determination of the General Metabolic Correlations Specific to Nuts Plant Breeding Abst.38(49:871).
22. Serdar, Ü., T. Demir ve N. Beyhan, 2001.Camili Yöresinde (Artvin-Borkça) Ceviz Seleksiyonu. Türkiye I. Ulusal Ceviz Sempozyumu 5-8 Eylül Tokat, s:39-45.
23. Sharma O.C., and S.D. Sharma 2001. Correlation Between Nut and Kernel Characters of Persian Walnut Seedling Trees of Garsa Valley in Kullu District of Hi-machal Pradesh Proc. Iv Int. Walnut Symp. Ada. Hort. No: 544 pp: 129-132.
24. Şahin, İ. ve H. Akbaş, 2001. Farklı Yöre ve Çeşitlerden Derlenen Cevizlerin Teknolojik Özelliklerinin Araştırılması. Türkiye I. Ulusal Ceviz Kongresi, Tokat, s: 104-114.
25. Serr, E.F., 1962. Selecting Suitable Walnut Varieties. California Agricultural Experiment Station, 144 p, Davis, California.
26. Sütyemez, M., S. Eti, 2001. Kahramanmaraş Bölgesinde Selekte Edilen Ümitvar Ceviz Tiplerinin Genel Pomolojik Özellikleri. Türkiye I. Ulusal Ceviz Sempozyumu, Tokat, s : 77-89.
27. Şen, S.M., 1980. Kuzey Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesi Cevizlerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar (Doçentlik Tezi). A. Ü. Z.F. Erzurum.
28. Şen, S.M., 1986. Ceviz Yetiştiriciliği. Eser Matbaası, Samsun.
29. Şen, S.M., A. Yaviç, ve A. Kazankaya. 2001. Bahçesaray Yöresinden Ümitvar Ceviz Seleksiyonlan. Türkiye I. Ulusal Ceviz Sempozyumu 5-8 Eylül, Tokat, s:32-36.
30. Yarılgaç, T., 1997. Gevaş Yöresi Cevizlerinin (J. regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi). YYÜ Fen Bil. Ens., Van.