Fikri BALTA, Kenan YILDIZ, Ferhat MURADOĞLU

Cevizlerde terminal ve lateral sürüngenler üzerinde oluşan meyvelerin pomolojik olarak karşılaştırılması

Bu araştırmada, Bitlis (Ahlat) yöresinden selekte edilen dokuz ve Hakkari yöresinden selekte edilen dokuz ceviz genotipi olmak üzere toplam onsekiz genotipte, terminal (tepe) ve lateral (yan) dallarda oluşan meyveler, bazı özellikleri yönünden karşılaştırılmıştır. Her bir genotipin tepe ve yan dallarından ayrı ayrı hasat edilen ceviz örneklerinde, iki yıl süreyle meyve boyutları, meyve ağırlıkları, iç ağırlıkları ve kabuk kalınlıkları istatistiksel olarak mukayese edilmiştir. Ahlat yöresi ceviz seleksiyonlarında tepe ve yan sürgünlerde ortalama olarak sırasıyla 36.29-35.91 mm meyve uzunluğu, 31.04-31.84 mm meyve eni, 31.98-31.63 mm meyve boyu, 10.86-10.65 g meyve ağırlığı, 5.02-4.76 g iç ağırlığı ve 1.52-1.53 mm kabuk kalınlığı belirlenirken, Hakkari yöresi ceviz seleksiyonlarında tepe ve yan sürgünlerde ortalama olarak sırasıyla 35.56-35.43 mm meyve uzunluğu, 31.02-31.20 mm meyve eni, 30.62-30.38 mm meyve boyu, 10.15-10.34 g meyve ağırlığı, 4.66-4.84 g iç ağırlığı ve 1.32-1.34 mm kabuk kalınlığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, her iki yörenin ceviz genotiplerinde de tepe ve yan sürgünlerde oluşan meyvelerde, incelenen meyve özellikleri arasında istatistiki önemli farklar kaydedilmemiştir. Bulgulara göre, cevizlerde meyve iriliği tepe ve yan sürgünler üzerinde farklılık göstermemiştir.

Pomological comparison of fruits obtained from annual terminal and lateral shoots of walnut

In this study, some nut characteristics of fruits obtained from annual lateral and terminal shoots have been compared for 18 walnut genotypes selected from Bitlis (Ahlat) and Hakkari districts. Fruits harvested separately from lateral and terminal shoots of each genotypes for two years have been statistically compared for nut characteristics such as fruit dimensions, fruit weight, kernel weight and shell thickness. In the terminal and lateral fruits, 36.29-35.91 mm fruit length, 31.04-31.84 mm fruit width, 31.98-31.63 mm fruit height, 10.86-10.65 g fruit weight, 5.02-4.76 g kernel weight and 1,52-1.53 mm shell thickness for walnut selections from Ahlat, and 35.56-35.43 mm fruit length, 31.02-31.20 mm fruit width, 30.62-30.38 mm fruit height, 10.15-10.34 g fruit weight, 4.66-4.84 g kernel weight and 1.32-1.34 mm shell thickness for walnut selections from Hakkari were determined respectively. Consequently, none of nut characteristics studied statistically differed for fruits of terminal and lateral shoots, therefore fruit size was not statistically influenced by terminal and lateral bearing shoots.

PDF

___

1. Akça, Y, 1993. Gürün Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu İle Islahı Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi, Basılmamış). Y.Y.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
2. Akça, Y., 2001. Ceviz Yetiştiriciliği. Arı Ofset Matbaası. 356s. Tokat.
3. Aşkın, M.A., ve A. Gün, 1995. Çameli ve Bozkurt Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu İle Islahı. Türkiye 2. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. Adana, Cilt 1:461-463.
4. Balcı, İ., F. Balta, A. Kazankaya and S. M. Şen, 2001. Promising Native Walnut Genotypes (Juglans regia L.) of The East Black Sea Region of Turkey. J. Amer. Pomol. Soc. 55 (4):204-208.
5. Beyhan, O., 1993. Darende Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu İle Islahı Üzerine Araştırmalar (doktora Tezi, Basılmamış). Y. Y. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
6. Forde, H.I., 1975. (Editors:Janick, J,, Moore, J. N.). Advances in Fruit Breeding. Purdue University Press, pp.622. West Lafayette, Indiana,
7. Germain, E., 1997. Genetic Improvement of The Persian Walnut (Juglans regia L.). ActaHort. 442:21-32.
8. Karadeniz, T., ve T. Şahinbaş, 1996. Çatak'ta Yetişen Cevizleri (Juglans regia L.) Meyve Özellikleri ve Ümitvar Tiplerin Seçimi. Fındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Semp,. 1996., O.M.Ü. Ziraat Fak, s. 317-323. Samsun.
9. Koyuncu, M.A., A. Aşkın, 1995. Bitlis İli Adilcevaz Yöresinde Seçilen Ümitvar Ceviz Tiplerinin Bazı Besin Maddelerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi Cilt 1. 425-438 Adana.
10. Küden, A., N. Kaşka, N. Türemiş, 1997. Walnut Selection m Middle Taurus Mountain Proceedings of The Third international Walnut. Congress Ada Horticulturae :442, 117-119 pp.
11. McGranahan, G., C. Leslie, 1991. Walnuts. (Ed:James N.Moore&James R.Ballington Jr, Genetic Resources of Temparete Fruit and Nut Crops). Ada Horticulturae 290: 905-953.
12. Muradoğlu, F., 2005. Hakkari Merkez İlçe ve Ahlat (Bitlis) Yöresinde Tohumdan Yetişmiş Ceviz (Juglans regia L.)populasyonunda Genetik Değişkenlik ve Ümitvar Genotiplerin Seleksiyonu (Doktora Tezi, Basılmamış). Y.Y.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, 120 s, Van.
13. Oğuz, H.İ., 1998. Ermenek Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu ile ıslahı Üzerinde Araştırmalar (doktora tezi, basılmamış), Y.Y.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, 120 s, Van.
14. Oğuz, H.İ., F. Muradoğlu, K. Yıldız, 2003. Bitlis İli Hizan İlçesi Cevizlerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı. IV. Ulusal bahçe Bitkileri Sempozyomu s: 232-233 Antalya.
15. Osmanoğlu, A., 1998. Posof (Ardahan) Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu ile Islahı Üzerine Araştırmalar (Y. Lisans Tezi, Basılmamış). Y. Y. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, 58 s, Van.
16. Ölez, H., 1971. Marmara Bölgesi Cevizlerinin (Juglans Regia L.) Seleksiyon Yolu İle Ishahı Üzerinde Araştırmalar (Basılmamış, Doktora Tezi). Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Merkezi Yalova.
17. Özkan, Y., 1993. Tokat Merkez İlçe cevizlerinin Seleksiyon Yolu ile ıslahı Üzerine Araştırmalar (doktora tezi, basılmamış), Y. Y. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü,Van.
18. Özkan, Y., S.M. Şen, 1995 Tokat Merkez İlçe Cevizlerinin Meyve Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Türkiye 2. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. 3-6 Ekim 1995, Adana. 464-469.
19. Serdar, Ü., T. Demir, N. Beyhan, 2001. Camili Yöresinde (Artvin-Borçka) Ceviz Seleksiyonu. Türkiye I. Ulusal Ceviz Sempozyumu 39-45 s, 5-8 Eylül Tokat.
20. Sütyemez, M., S. Eti, 2001. Kahramanmaraş Bölgesinde Selekte Edilen Ümitvar Ceviz Tiplerinin Genel Pomolojik Özellikleri. Türkiye I. Ulusal Ceviz Sempozyumu 77-93 s, 5-8 Eylül Tokat.
21. Şahinbaş, T., 2001. Çatak ve Yöresi Cevizlerinin Selerksiyon Yolu ile Islahı Üzerine Araştırmalar (Y. Lisans Tezi, Basılmamış). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü., 57 s-Van.
22. Şen, S.M., 1980. Kuzey Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesi cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu İle Islahı Üzerinde Araştırmalar (Doçentlik Tezi, Basılmamış). A.Ü.Z.F., Erzurum.
23. Şen, S. M., 1986. Ceviz Yetiştiriciliği. Eser Matbaası 232 s. Samsun.
24. Şen, S. M., T. Yarılgaç, F. Balta, A.Kazankaya, 1998. An Evaluation of Yield Potential in Walnut. Ada Horticulturae 522:175-180.
25. Yarılgaç, T,. 1997. Gevaş Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar Doktora Tezi, Basılmamış). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. (152 s-Van.