BAZI SOFRALIK ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN TOKAT MERKEZ KOŞULLARINA ADAPTASYONU
Bu araştırma 13 sofralık üzüm çeşidinin (Italia, Mevlana, Alphonse Lavallee, Bilecik İrikarası, HorozKarası, M. Palieri, Royal, Tekirdağ Çekirdeksizi, Prima, Cardinal, Lival, Trakya İlkeren, Victoria) TokatMerkez ekolojik koşullarına adaptasyon yeteneklerini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma, OrtaKaradeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonunda 2011 yılında tesis edilmiş bağda iki yıl süreylegerçekleştirilmiştir. Asmalar çift kollu kordon terbiye sistemine sahiptir. Bu amaçla üzüm çeşitlerindefenolojik gözlemler, pazarlanabilir verim (kg/omca), salkım sayısı (adet/sürgün; adet/omca), tane ağırlığı(g), SÇKM (%), toplam asitlik (g/l), olgunluk indisi değerleri ile uyanma ve hasat tarihleri arasındakietkili sıcaklık toplamları (EST, gün.derece) belirlenmiştir. Üzüm çeşitlerinde gözlenen fenolojik safhalarçeşit ve yıllara göre değişiklik göstermiştir. En erken olgunlaşan çeşit Prima, en geç olgunlaşan çeşit iseMevlana olmuştur. Salkım özellikleri, tane ağırlığı, SÇKM, TA ve Oİ bakımından çeşitler arasındaistatistiki açıdan farklar ortaya çıkmıştır. Çeşitlerin uyanmadan hasada kadar en düşük EST isteği 1008.0gd ile Prima (2014) çeşidinde, en yüksek 1748.0 gd ile Mevlana çeşidinde (2014) saptanmıştır. Hasatdöneminde en yüksek değerler; pazarlanabilir verimde Bilecik İrikarası (8.1 kg/omca), salkım ağırlığındaHoroz Karası (645.2 g), SÇKM’de Bilecik İrikarası (%18.3), olgunluk indisinde M. Palieri (39.75) vetane ağırlığında M. Palieri (8.9 g) çeşidinde belirlenmiştir. İki yıllık sonuçlara göre, Tokat Merkezekolojik koşulları için, Prima, Trakya İlkeren ve Cardinal üzüm çeşitleri erkencilik açısından ümitvarbulunurken, İtalia, M. Palieri ve Tekirdağ Çekirdeksizi geçci çeşitler olarak ön plana çıkmıştır.
ADAPTATION OF SOME TABLE GRAPE CULTIVARS IN TOKAT CENTRAL ECOLOGICAL CONDITIONS
This study has been aimed to determine the adaptation capabilities of 13 grape cultivars (Italia, Mevlana, Alphonse Lavallee, Bilecik İrikarası, Horoz Karası, M. Palieri, Royal, Tekirdağ Çekirdeksizi, Prima, Cardinal, Lival, Trakya İlkeren, Victoria) in Tokat central ecological condition. The study was carried out in the vineyard established in 2011 of Middle Black Sea Transitional Zone Agricultural Research Institute for two years. The vines were trained as double high–cordon trellis systems. By this aim, phonological observations; marketable yield (kg/vine), bunch weight (g), bunch number (number/shoot; number/vine), berry weight (g), total soluble solid contents (TTSC, %), total acidity (TA, l/g), maturation index (MI) grades and effect heat summation (degree–days) were detected. The date of the phenology stages of grapes cultivars varied according to varieties and years. The earliest ripening time was Prima variety, whereas the latest ripening time was Mevlana cultivar. According to the results, significant differences were found among cultivars for bunch characteristics, berry weight, TSSC, TA and MI. Effect heat summation values (EHS, dd) for bud–break to maturity was determined minimum 1008.0 dd in Prima (2014) and maximum 1748.0 dd in Mevlana (2014). The highest values at harvest Bilecik İrikarası (8.1 kg/vine omca) for, marketable yield, Horoz Karası (645.2 g) for bunch weight, Bilecik İrikarası (18.3%) for TSSC, M. Palieri (39.75) for MI and M. Palieri (8.9 g) for berry weight. According to two year results, Prima, Trakya İlkeren and Cardinal cultivars for earliness, while İtalia, M. Palieri and Tekirdağ Çekirdeksizi for late–ripening were found to be promising for Tokat central condition.
___
- Uzun, İ., 2004. Bağcılık El Kitabı. Hasat
Yayıncılık Ltd. Şti. İstanbul. 156.
- Çelik H., Ağaoğlu Y.S., Fidan Y., Marasalı
B., Söylemezoğlu G., 1998. Genel
Bağcılık. Sun Fidan A.Ş. Mesleki Kitap.
Serisi:1, 253s.
- Akman, A. ve R. Topaloğlu, 1975.
Güneydoğu, Özellikle Gaziantep–Kilis
Çevresi Ekolojik Koşullarına Uygun Yerli
ve Yabancı Üzüm Çeşitlerinin Şaraplık
Değerleri Üzerinde Araştırmalar.
TÜBİTAK, Tarım ve Ormancılık Grubu
Yayın No:45, Ankara, 54s.
- Fidan, Y., 1985. Özel Bağcılık. A.Ü. Ziraat
Fak. Yayınları 930. Ders Kitabı. 4015.
- Ergenoğlu, F., 1988. Çukurova
Koşullarında Yetişen Yabancı Kökenli
Erkenci Üzüm Çeşitlerinin Adaptasyonu
Üzerinde Bir Araştırma. Doğa 12(1):11-18.
- Kara, Z., 1990. Tokat Yöresinde
Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin
Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi
Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi).
Ankara Üniversitesi Fen Bil. Enstitüsü.
- Cangi, R., Şen, A., Kılıç, D., 2008. Bazı
Üzüm Çeşitlerinin Kazova (Tokat–Turhal)
Koşullarındaki Fenolojik Özellikleri İle
Etkili Sıcaklık Toplamı (Est) İsteklerinin
Saptanması. TABAD 1(2):45–4821.
- Sağlam, M., Y. Boz, M.A. Kiracı ve S.
Aydın, 2009. Sofralık Üzüm Çeşitlerinin
Trakya Bölgesindeki Değişik Ekolojik
Koşullara Uyumu. 7. Türkiye Bağcılık ve
Teknolojileri Sempozyumu, Manisa, 05–
09.10.2009, 2:129–137.
- Söğüt, A.T. ve G. Özdemir, 2015. Bazı
Şaraplık Üzüm Çeşitlerinin Diyarbakır
Ekolojisindeki Fenolojik Özellikleri İle
Etkili Sıcaklık Toplamı İsteklerinin
Belirlenmesi. 8. Bağcılık ve Teknolojileri
Sempozyumu, 25–28.09.2013, Konya,
403–412s.
- Kaya, M. ve G. Özdemir, 2015. Bazı
Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Diyarbakır
Koşullarındaki Kalite Özellikleri ile Etkili
Sıcaklık Toplamı İsteklerinin Belirlenmesi.
Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi,
A–27:199–208.
- Gargın, S., 2016. Bazı Şaraplık Üzüm
Çeşitlerinin Eğirdir/Isparta Koşullarındaki
Fenolojilerinin Bazı İklimsel
Parametrelerle İlişkileri. Selçuk Tarım
Bilimleri Dergisi, A–27. 54–260.
- Taylan, T., 1972. İlmi Şarapçılık. Cilt: 1,
Tekel Enst. Yay., Sen: C, No:5, İstanbul,
467s.
- Winkler, A.J., Cook, J.A., Kliewer, W.M.,
Lider, L.A., 1974. General Viticulture.
Univ. of California. Pres, Berkeley. 633
- Fidan, Y., Eriş, A., 1974. Farklı Anaçlar
Üzerine Asılı Hafızali ve Karagevrek
Üzüm Çeşitlerinin Olgunluk Zamanlarının
Tespiti Üzerine Bir Araştırma. A.Ü. Ziraat
Fak. Yıllığı, 24(3–4):324–339.
- Uzun, H.I., 1996. Heat Summation
Requirements of Grape Cultivars.
Proceedings of the 5. International
Symposium on Temperate Zone Fruits in
Tropics and Subtropics (May 29–June 1,
Adana/Turkey) Acta Horticul. 441:383–
386.
- Çelik, H., G. Söylemezoğlu, H. Çetiner, B.
Kunter ve A. Çakır, 2005. Bazı Üzüm
Çeşitlerinin Kalecik (Ankara)
Koşullarındaki Fenolojik Özellikleri İle
Etkili Sıcaklık Toplamı (EST) İsteklerinin
Belirlenmesi. Türkiye 6. Bağcılık Semp.
19–23 Eylül, Tekirdağ, 7s.
- Kamiloğlu, Ö., Atak, A., Kiraz, E., 2014.
Bazı Üzüm Çeşitlerinin Hatay/Amik Ovası
Koşullarındaki Performanslarının
Belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa
Bilimleri Dergisi 1(3):413–420.
- Leeuwen, V., Friant P., Chone X., Treqoat
O., Koundouras S., Doburdiev D., 2004.
Influence of Climate, Soil, and Cultivar on
Terroir. Am. J. of Enol. and Vitic.
55(3):207–217.
- Çelik, H., 2006. Üzüm Çeşit Kataloğu.
Ankara Üniv. Ziraat Fak. Bahçe Bitkileri
Böl. Ankara Sunfidan A.Ş. Mesleki
Kitaplar Serisi 3, 165s.
- Sağlam, M., Y. Boz, M.A. Kiracı, S.
Aydın, 2011. Bazı Sofralık Üzüm
Çeşitlerinin Pamukova’da (Sakarya) Verim
ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi.
Türkiye 6. Ulusal Bahçe Bitkileri
Kongresi. 04–08 Ekim Şanlıurfa, 2:193–
197.
- Kamiloğlu, Ö., Çandar E., Özdemir E.,
2011. Hassa (Hatay) Koşullarında
Yetiştirilen Sofralık Üzüm Çeşitleri ve
Kalite Özellikleri. Türkiye 6. Ulusal Bahçe
Bitkileri Kongresi 04–08 Ekim, Şanlıurfa,
2:146–158.
- Kamiloğlu, Ö. ve A.A. Polat, 2009. Bazı
Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Dörtyol–Erzin
Yöresi Koşullarında Verim ve Kalite
Performanslarının Belirlenmesi. MKÜ Zir.
Fak. Dergisi 14(1):9–16.
- Cangi, R. ve M.A. Altun, 2015. Bazı
Önemli Sofralık Üzüm Çeşitlerinin
Sakarya/Taraklı Ekolojisine Adaptasyonu.
Research Journal of Agricultural Sciences
(TABAD), 8(1):1–6.
- Kamiloğlu, Ö., 2013. Bazı Erkenci
Sofralık Üzüm Çeşitlerinde Tane Kalite
Özellikleri. Tarım Bilimleri Araştırma
Dergisi 6(2):65–70.
- Özdemir, G., Tangolar, S., 2005.
Diyarbakır ve Adana Koşullarında
Yetiştirilen Bazı Sofralık Üzüm
Çeşitlerinde Fenolojik Devreler ile Etkili
Sıcaklık Toplamı Değerleri ve Bazı Kalite
Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 6.
Bağcılık Semp., Tekirdağ. 2:446–453s.