YÜKSEKOVA (HAKKÂRİ)’DE YETİŞTİRİLEN BAZI ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN GÖZ VERİMLİLİKLERİNİN BELİRLENMESİ
Bu araştırma, Yüksekova’ da kendi kökleri üzerinde yetiştirilen Öküzgözü, Daufi, Mercani, Mercegül,Besirane, Savdani, Tırşık ve Zerik üzüm çeşitleri üzerinde 2016 yılında yürütülmüştür. Araştırmada,üzüm çeşitlerinin göz verimliliklerinin saptanması ve optimum budama seviyelerinin belirlenmesiamaçlanmıştır. Çeşitlerin göz verimlilikleri (somak sayısı/göz) yıllık dallar üzerindeki 1. boğumdan 10.boğuma kadar alınan tek gözlü çeliklerin sürmeye zorlanmasıyla oluşan sürgünler üzerindeki salkımtaslaklarının sayılmasıyla belirlenmiştir. Çeşitlerin göz verimliliklerinin (somak sayısı/göz) Mercegül(1.84), Öküzgözü (1.76), Daufi (1.80) ve Savdani (1.22) çeşitlerinde 5. göz seviyesinde, Mercani (1.66),Besirane (1.61), Tırşık (1.41) ve Zerik (1.66) çeşitlerinde ise 4. göz seviyesinde en yüksek olduğu tespitedilmiştir. Sonuç olarak, Mercegül, Öküzgözü, Daufi ve Savdani çeşitlerinin 5. göz üzerinden, Mercani,Besirane Zerik ve Tırşık çeşitlerinin ise 4. göz üzerinden orta uzunlukta budanmaları gerektiği ortayakonulmuştur.
DETERMINATION OF THE BUD FERTILITY OF SOME GRAPE VARIETIES GROWN IN YÜKSEKOVA (HAKKÂRİ)
This study was carried out in Öküzgözü, Daufi, Mercani, Mercegül, Besirane, Savdani, Tırşık and Zerik grape varieties grown on their own roots in Yüksekova (Hakkâri) in 2016. Aim of this study was to determine the winter bud fertility and the optimum pruning level in grape varieties investigated. Bud fertility of grape varieties (number of bunches/bud) were determined by counting number of bunches on shoots obtained by forcing shooting one bud cuttings which taken from 1–10. Nodes of one year old shoots. It was determined that Highest bud fertility (number of bunches/bud) was 5rd node level in Mercegül (1.84), Öküzgözü (1.76), Daufi (1.80) and Savdani (1.22) grape varieties and was 4rd Node level in Mercani (1.66), Besirane (1.61), Tırşık (1.41) and Zerik (1.66) grape varieties. As a result of, Mercegül, Öküzgözü, Daufi and Savdani grape varieties have to be medium–long pruned from 5rd bud and Mercani, Besirane, Tırşık and Zerik grape varieties have to be medium–long pruned from 4rd bud.
___
- Ağaoğlu, Y.S., 1969. Şaraplık Üzüm
Çeşitlerinden Hasandede, Kalecik Karası,
Papaz Karası, Öküzgözü ve Furmint’in
Tomurcuk Yapıları, Floral Gelişme
Devrelerinin Tetkiki ve Bu Çeşitlere
Uygun Budama Metotları Üzerinde
Mukayeseli Araştırmalar (Doktora Tezi).
Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü, 297s.
- Ağaoğlu, Y.S., 1973. Sürgün Gelişme
İstikametleri İle Çeşitli Sentetik Kimyasal
Maddelerin Asma Tomurcuk Verimliliğine
Etkileri Üzerinde Bir Araştırma. Ankara
Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları,
No: 168.
- Ağaoğlu, Y.S., 1976. Asmalarda
Tomurcuk Verimliliğine Etki Eden
Faktörler ve Verim Potansiyelinin
Önceden Tahmini. Ziraat Mühendisliği
(120):4–10.
- Ağaoğlu, Y.S., 1977. Asmalarda Çiçek
Oluşumu ve Verimlilik Üzerine İklim
Faktörlerinin Etkileri. Ziraat Mühendisliği
131:4–10.
- Ağaoğlu, Y.S. ve Z. Kara, 1993. Tokat
Yöresinde Yetiştirilen Bazı Üzüm
Çeşitlerinin Göz Verimliliklerinin
Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar. Doğa
Tarım ve Ormancılık Dergisi 17(2):451–
458.
- Ağaoğlu, Y.S., 2002. Bilimsel ve
Uygulamalı Bağcılık (Asma Fizyolojisi 1).
Kavaklıdere Eğitim Yayınları, Ankara,
5:445.
- Akın, A., Çotur, E., Değirmenci, A., 2011.
Konya ve Kayseri’de Yetiştirilen Bazı
Üzüm Çeşitlerinin Göz Verimliliklerinin
Belirlenmesi. Y.Y.U. Tarım Bilimleri
Dergisi 21(3):220–224.
- Boz, Y., 1995. Melezleme İle Elde Edilen
Çekirdeksiz ve Sofralık Ümitvar Çeşit
Adaylarının Ampelografik Özelliklerinin
Belirlenmesi ve Kışlık Gözlerin
Bulundukları Yere Göre Verimliliklerinin
Saptanması (Doktora Tezi). T.Ü. Fen
Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
- Çelik, S., 1987. Yapıncak Üzüm Çeşidinde
Kışlık Gözlerin Verimliliği Üzerine
Sürgün Üzerindeki Pozisyonların Etkisi.
Doğa 11(3):550–557.
- Çelik, H., Marasalı, B., Demir, İ., 1988.
Ankara Koşullarında Yetiştirilen Bazı
Şaraplık Üzüm Çeşitlerinin Farklı
Boğumlarındaki Kışlık Gözlerinin
Verimlilik Düzeyinin Belirlenmesi
Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye 3.
Bağcılık Sempozyumu, 31 Mayıs–3
Haziran, Bursa, 15s.
- Çelik, S., Kök, D., 1998. Tekirdağ
Ekolojisinde Yetiştirilen Bazı Sofralık
Üzüm Çeşitlerinde Kışlık Gözlerin
Sürmeye Zorlanmasıyla Verim
Potansiyelinin Önceden Saptanması. 4.
Bağcılık Sempozyumu Bildirileri, 20–
23.10.1998, Yalova, 40–45.
- Çelik, H., 1999. Amasya’da Yetiştirilen
Bazı Üzüm Çeşitlerinin Göz
Verimliliklerinin Belirlenmesi Üzerine
Araştırmalar. Tr. J. of Agriculture and
Forestry 23: Ek Sayı: 3, 685–690.
- Çelik, H., Köse, B., Ateş, S., Karabulut,
B., 2015. Rize İlinden Selekte Edilen
Kokulu Üzüm (Vitis labrusca L.)
Tiplerinin Göz Verimliliklerinin
Saptanması. Selçuk Tarım ve Gıda
Bilimleri Dergisi A27 (Türkiye 8. Bağcılık
ve Teknolojileri Sempozyumu Özel
Sayısı): 238–245.
- Dardeniz, A., Kısmalı, İ., 2005. Bazı
Sofralık Üzüm Çeşitlerinde Kış Gözü
Verimliliğinin Saptanması İle Optimum
Budama Seviyelerinin Tespiti Üzerine
Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat
Fakültesi Dergisi 42(2):1–10.
- Ecevit, F.M., Akın, A., 1995. Konya İli
Akören, Güneysınır ve Hadim Yörelerinde
Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinin Göz
Verimlilikleri Üzerinde Araştırmalar.
Türkiye 2. Ulusal Bahçe Bitkileri
Kongresi, 2:567–572.
- Fidan, Y., 1966. Sofralık Üzüm
Çeşitlerinden Hafızali, Hamburg Misketi,
Çavuş, Balbal ve Razakı’nın Tomurcuk
Yapıları İle Mahsuldardık Durumları
Üzerinde Araştırmalar. Tarım Bak. Ziraat
İşl. Gen. Müd. Yay.: D: 112, Ankara, 89s.
- Fidan, Y., 1985. Özel Bağcılık. Ankara
Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayını: 930,
Ders Kitabı: 265, 401s.
- İlter, E., 1974. Yapraklara Uygulanan Bazı
Kimyasal Maddelerin Asmalarda Kış Gözü
Verimliliğine Etkisi Üzerinde Araştırmalar
Doçentlik Tezi). Ege Üniversitesi Ziraat
Fakültesi, İzmir.
- İlter, E., 1968. Untersuchungen über die
Beziehungen zwischen der Infloreszenz
Bildung und dem Vegetativen Wachstum
bei Reben. Giessen. (PhD Thesis).
- Kara, Z., Beyoğlu, N., 1995. Konya İli
Beyşehir Yöresinde Yetiştirilen Üzüm
Çeşitlerinin Göz Verimliliklerinin
Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma.
Türkiye 2. Ulusal Bahçe Bitkileri
Kongresi, 2:524–528.
- Kıraç, A., 1990. Kalecik Karası Üzüm
Çeşidi Klonlarının Verim Potansiyelinin
Önceden Tahmini ve Tomurcuk
Verimliliklerinin Önceden Tespiti
Üzerinde Araştırmalar (Yüksek Lisans
Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü, Ankara, 56s.
- Kırdar, T., Odabaş, F., 1992. Amasya’da
Yetiştirilen Bazı Önemli Üzüm
Çeşitlerinde Göz Pozisyonlarına Göre
Verimlilik Durumlarının Tespiti ve Verim
Potansiyeli Tahmini Üzerine Bir
Araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi
Ziraat Fakültesi Dergisi 7(1):19–28.
- Kısmalı, İ., 1984. Bazı Sofralık Üzüm
Çeşitlerinin Kış Gözü Verimliliği Üzerinde
Araştırmalar. Türkiye 2. Bağcılık ve
Şarapçılık Sempozyumu. Manisa Bağcılık
Araştırma Enst. Müd., 35–48.
- Mullins, M.G., Bouquet, A., Williams,
L.E., 1992. Biology of the Grapevine.
Cambridge Univ. Press.
- Odabaş, F., 1976. Erzincan’da Yetiştirilen
Bazı Önemli Üzüm Çeşitlerinin Floral
Gelişme Devrelerinin Tetkiki İle Gözlerin
Bulundukları Yere Göre Verimliliğinin
Saptanması ve Bu Çeşitlerin Döllenme
Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar. Atatürk
Üniversitesi Yayını: 46, Ziraat Fakültesi
Yayını: 141, 130s.
- Öner, M., 1995. Bağlarda Doğuşun
Önceden Saptanması İçin Çiftçi Düzeyinde
Uygulanabilecek Yöntem Araştırması
(Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Smith, J., Quirk, L., Holzapfel, B., 2007.
Bud–Fruitfulness Assessments in
Grapevines. In: Grapevine Management
Quide 2007–08. (Edts.: T. Somers and L.
Quirk). NSW, department of Primary
Industries Publ., 107p.
- Winkler, A.J., Cook, J.A., Kliewer, W.M.,
Lider, L.A., 1974. General Viticulture.
University of Calif. Press., Berkeley and
Los Angles, California, USA.