Ergenlerde İnternette Oyun Bağımlılığı Düzeyi ve Algılanan Sosyal Destek Arasındaki İlişkide Oyun Süresinin ve İşlevsel Olmayan İnanışın Aracı Rolü

Amaç: Bu araştırmanın amacı, algılanan sosyal destek, işlevsel olmayan inanış ve haftalık oyun oynama süresinin internet oyun bağımlılığı üzerindeki doğrudan, dolaylı ve toplam etkilerini incelemektir. Yöntem: Çalışmada ilişkisel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını, İstanbul ili Ümraniye ilçesinde liselerde eğitim gören 15-17 yaşlarında 190’ı erkek 110’u kadın olmak üzere 300 gönüllü ergen oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemi uygun örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Araştırmada, “İnternet Oyun Oynama Bozukluğu Ölçeği Kısa Formu”, “Çocuk ve Ergenler için Sosyal Destek Değerlendirme Ölçeği”, “Çevrimiçi oyunlar için bilişler ölçeği” kullanılmıştır. Bulgular: Algılanan sosyal destek ile internette oyun bağımlılığı arasında işlevsel olmayan inanışın aracı rolü bulunmuştur (bootstrap =-,160, %95 GA =-,261,-,078). Algılanan sosyal destek ile internette oyun bağımlılığı arasında haftalık oyun oynama süresinin aracı rolü bulunmuştur (bootstrap =-,160, %95 GA =-,261,-,078). Son olarak, algılanan sosyal destek ile internette oyun bağımlılığı arasındaki ilişkide haftalık oyun oynama süresi ve işlevsel olmayan inanışların sıralı aracı rolü olduğu bulunmuştur (bootstrap =-,107, %95 GA =-,173,-,062). Sonuç: Algılanan sosyal destek düzeyinin düşmesinin haftalık oyun oynama süresini artırdığı, bununla birlikte işlevsel olmayan inanışların da arttığı ve dolayısıyla bu etkileşimlerin internette oyun bağımlılığını da arttırdığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

İnternette Oyun Bağımlılığı, Algılanan Sosyal Destek, Haftalık Oyun Oynama Süresi, İşlevsel Olmayan İnanış

The Mediator Role of Online Gaming Time and Dysfunctional Belief in the Relationship Between Level of Internet Gaming Addiction and Perceived Social Support in Adolescents

Objective: The aim of this research was to examine as the direct, indirect and total effects of perceived social support, dysfunctional belief and weekly hours of online gaming time on internet gaming addiction. Method: Correlational research design was used in the study. The participants of the research consist of 300 volunteer adolescents, 190 males and 110 females, aged 15-17, studying at high schools in Ümraniye district of Istanbul. The sample of the study was selected by convenient sampling method. In the study, "Internet Gaming Disorder Scale-Short Form", " Social Support Appraisals Scale To Be Used With Children And Adolescents", "Online Cognitions Scale" were used. Results: The mediating role of dysfunctional belief was found between perceived social support and internet gaming addiction(bootstrap = -.160, 95% CI = -.261, -.078). The mediating role of weekly hours of online gaming time was found between perceived social support and internet gaming addiction (bootstrap = -.160, %95 GA = -.261, -.078). Finally, it was found that weekly hours of online gaming time and dysfunctional beliefs had a sequential mediating role in the relationship between perceived social support and internet gaming addiction (bootstrap =-.107, 95% CI =-.173,-.062). Conclusion: The decrease in the level of perceived social support increases the weekly hours of online gaming time, along with the increase in dysfunctional beliefs, and therefore these interactions increase the game addiction on the internet.

Keywords:

: Internet Gaming addiction, Perceived Social Support, weekly hours of online gaming time, Dysfunctıonal Beliefs,

PDF

___

1. TÜİK (2021, 6 Haziran). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması: İstatistiklerle Gençlik. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/ Index?p=Istatistiklerle-Genclik-2020-37242
2. King DL, Delfabbro PH. Internet Gaming Disorder: Theory, Assessment, Treatment, and Prevention. 1. Edition, UK: Academic Press, 2019: 1-17.
3. Kuss DJ, Griffiths MD. Internet Addiction İn Psychotherapy. 1. Edition, UK: Palgrave Macmillan., 2015: 1-5.
4. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual Of Mental Disorders: DSM-5. Washington DC: American Psychiatric Association, 2013.
5. Griffiths MD. A “components” model of addiction within a biopsychosocial framework. J Subst Use 2005; 10(4): 191-197.
6. Griffiths MD. The role of context in online gaming excess and addiction: Some case study evidence. Int J Ment Health Addict. 2010; 8(1) : 119-125.
7. World Health Organization [WHO]. (2021, 6 Haziran). ICD-11 for mortality and morbidity statistics. Erişim adresi: ICD-11 - Mortalite ve Morbidite İstatistikleri için ICD-11 (who.int)
8. Caplan SE. Theory and measurement of generalized problematic Internet use: a two-step approach. Comput Human Behav. 2010; 26(5): 1089-1097.
9. Davis RA. A cognitive-behavioral model of pathological internet use. Comput Human Behav. 2001; 17(2): 187-195.
10. Dong G, Potenza MN. A cognitive-behavioral model of Internet gaming disorder: theoretical underpinnings and clinical implications. J Psychiatr Res. 2014; 58: 7-11.
11. Delfabbro PH, King DL. On finding the C in CBT: the challenges of applying gambling-related cognitive approaches to video-gaming. J Gambl Stud. 2015; 31(1): 315-329.
12. King DL, Delfabbro PH. The cognitive psychology of internet gaming disorder. Clin Psychol Rev. 2014; 34(4): 298-308.
13. King DL, Delfabbro PH. The cognitive psychopathology of Internet gaming disorder in adolescence. J Abnorm Child Psychol. 2016; 44(8): 1635-1645.
14. Young K. Understanding online gaming addiction and treatment issues for adolescents. Am J Fam Ther. 2009; 37(5): 355-372.
15. Brand M, Young KS, Laier C. Prefrontal control and Internet addiction: a theoretical model and review of neuropsychological and neuroimaging findings. Front Hum Neurosci 2014; 8: 375.
16. Barut B. Ergenlerde dijital oyun bağımlılık düzeyiyle algılanan sosyal destek ve duygu düzenleme arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji ABD, 2019.
17. Woong JA. Study on the mediating effect of self-discouragement on the relationship between social support and game addiction among adolescents. Master Thesis, South Korea: Soongsil University,2018.
18. Yavuz O. Özel yetenekli öğrencilerde internet ve oyun bağımlılığı ile algılanan sosyal destek düzeylerinin incelenmesi. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi 2018; 2(4): 281-296.
19. Hussain Z, Griffiths MD, Baguley T. Online gaming addiction: Classification, prediction and associated risk factors. Addict Res Theory. 2012; 20(5): 359- 371.
20. Kim NR, Hwang SS, Choi JS, et al. Characteristics and psychiatric symptoms of ınternet gaming disorder among adults using self-reported DSM-5 criteria. Psychiatry Investig. 2016; 13(1): 58-66.
21. Ng BD, Wiemer-Hastings P. Addiction to the ınternet and online gaming. Cyberpsychol Behav Soc Netw. 2005; 8(2): 110-113.
22. Petry NM, Rehbein F, Gentile DA, et al. An international consensus for assessing internet gaming disorder using the new DSM-5 approach. Addiction 2014; 109 (9): 1399- 1406.
23. Fumero A, Marrero RJ, Bethencourt JM, Penate W. Risk factors of internet gaming disorder symptoms in Spanish adolescents. Comput Human Behav. 2020; 111: 106416 .
24. Liao Z, Huang Q, Huang S, et al. Prevalence of internet gaming disorder and its association with personality traits and gaming characteristics among Chinese adolescent gamers. Front. Psychiatry 2020; 11: 598585.
25. Triberti S, Milani L, Villani D, et al. What matters is when you play: investigating the relationship between online video games addiction and time spent playing over specific day phases. Addict Behav Rep 2018; 8: 185- 188.
26. Yavuz O. Ergenlik döneminde internet bağımlılığının okul başarısı üzerinde etkileri. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 2018; 8(15):1056- 1080.
27. Komnenić D, Filipović S, Vukosavljević-Gvozden T. Assessing maladaptive cognitions related to online gaming: Proposing an adaptation of online cognitions scale. Comput Human Behav. 2015; 51 (Part A): 131-139.
28. Brand M, Young KS, Laier C, Wölfling K, Potenza MN. Integrating psychological and neurobiological considerations regarding the development and maintenance of specific Internet-use disorders: an Interaction of PersonAffectCognition-Execution (I-PACE) model. Neurosci Biobehav Rev. 2016; 71: 252-266.
29. Christensen LB, Johnson RB, Turner LA. Research Methods, Design, And Analysis (12. edition). England: Pearson, 2014: 61-64.
30. Pontes HM, Griffiths MD. Measuring DSM-5 Internet gaming disorder: Development and validation of a short psychometric scale. Comput Human Behav. 2015; 45: 137-143.
31. Arıcak OT, Dinç M, Yay M, Griffiths MD. Internet Oyun Oynama Bozukluğu Ölçeği Kısa Formu’nun (IOOBÖ9-KF) Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 2018; 5(4): 615-636.
32. Dubow EF, Ullman DG. Assessing social support in elementary school children: The survey of children’s social support. J Clin Child Psychol 1989; 18(1): 52-64.
33. Gökler I. Çocuk ve ergenler için sosyal destek değerlendirme ölçeği türkçe formunun uyarlama çalışması: Faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2007; 14(2): 90-99.
34. Davis RA, Flett GL, Besser A. Validation of a new scale for measuring problematic internet use: implications for pre-employment screening. Cyberpsychol Behav. 2002; 5(4): 331-345.
35. Seçilmiş HH. İşlevsel olmayan inançlar, dürtüsellik ve duygu düzenlemenin internette oyun oynama bozukluğundaki rolü. Yüksek lisans tezi, Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji ABD, 2017.
36. Hayes AF. Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: a regression-based approach. The Guilford Press, 2018: 9-10.
37. Gürbüz, S. Aracı, Düzenleyici ve Durumsal Etki Analizleri. 1. Baskı, Ankara: Seçkin yayıncılık, 2019: 47-74.
38. Şen S. Mplus İle Yapısal Eşitlik Modellemesi Uygulamaları. 1.Baskı, Nobel Akademik Yayıncılık, 2020: 121-132.
39. Büyüköztürk Ş, Şekercioğlu G, Çokluk Ö. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: Spss ve Lisrel Uygulamaları. 3.Baskı, Pegem Akademi Yayıncılık, 2018:1-48.
40. Karagöz Y. SPSS-AMOS-META Uygulamalı İstatistiksel Analizler. 2. Baskı, Nobel Akademik Yayıncılık, 2019:121-134.
41. Tabachnick BG, Fidell LS. Çok Değişkenli İstatistiklerin Kullanımı. (Çev. Ed. Prof. Dr. Mustafa Baloğlu). 1. Baskı, Akademik Yayıncılık, 2020: 88-90. (Orijinal Yayın Tarihi, 6.basım,2013)
42. Küçüksille E. Çoklu doğrusal regresyon modeli, Kalaycı Ş. (editör). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayıncılık, 2014: 259-266.
43. Kline RB. Yapısal Eşitlik Modellemesinin İlkeleri Ve Uygulaması. (Çev. Ed. Sedat ŞEN). 1. Baskı, Nobel Akademik Yayıncılık, 2019:265-277.
44. Brown TA. Confirmatory Factor Analysis For Applied Research. 1. Edition, New York: The Guilford Press. 2006: 81-87.
45. Hu LT, Bentler PM. Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Struct Equ Modeling. 1999; 6 (1): 1-55.
46. Preacher KJ, Hayes AF. Contemporary approaches to assessing mediation in communication research. In Hayes AF, Slater MD, Snyder LB. (Eds). The Sage Sourcebook Of Advanced Data Analysis Methods For Communication Research. Sage Publications, 2008:13-54.
47. Beck AT, Rush AJ, Shaw BF, Emery G. Cognitive Therapy of Depression. The Guilford Press, 1987.
48. Köroğlu E. Bilişsel-Davranışçı Psikoterapiler: Temel Kavramlar, Temel Yaklaşımlar. 2. Baskı, Ankara: HYB Yayıncılık, 2011:49-120.
49. Türkçapar MH, Sungur MZ, Sargın E. Bilişsel davranışçı terapiler. Köroğlu E, Türkçapar MH (Editörler). Psikoterapi Yöntemleri: Kuramlar ve Uygulama Yöntemleri. 2. Baskı, Ankara: HYB Yayıncılık,2011:77-144.
50. Türkçapar MH. Bilişsel Davranışçı Terapi: Temel İlkeler ve Uygulama. 5. Baskı, İstanbul: Epsilon Yayınevi, 2020:108-126.
51. Çakılcı EF. Çok oyunculu çevrimiçi video oyunu oynayan bireylerde video oyunu bağımlılığı ve saldırganlık. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Halkla İlişkiler ve Tanıtım ABD, 2013.
52. Ögel K. İnternet Bağımlılığı. (2.Basım), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları,2014: 89-92.
53. Şenormancı Ö, Konkan R, Sungur MZ. İnternet bağımlılığı ve bilişsel davranışçı terapisi. Anadolu Psikiyatri Derg 2010; 11(4): 261-268.
54. Kaval A. Lise öğrencilerinde internet bağımlılığının yordayıcıları: bir yapısal eşitlik modellemesi. Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, , 2018.
55. Jing Z, Weiping W, Yong X. Effects of cognitive behavioral training on college students with Internet addiction disorder. Chin J Health Psychol 2010; 7: 855-857.
56. Li H, Wang S. The role of cognitive distortion in online game addiction among Chinese adolescents. Child Youth Serv Rev 2013; 35(9): 1468-1475.
57. Lu X, Yeo KJ. Pathological internet use among Malaysia university students: risk factors and the role of cognitive distortion. Comput Human Behav 2015; 45: 235-242.