TÜRKİYE’DE YEREL YÖNETİM REFORMLARI BAĞLAMINDA YENİ KENT YÖNETİM YAPISI

Öz Küreselleşme ile ortaya çıkan değişimler, kentleri de içine almış; kent ölçeğinin gelişmesi, artan kentsel nüfus ve güçlü yerel dinamikler metropoliten kent olgusunu ortaya çıkarmıştır. Metropoliten kentler ile birlikte küçük kent ölçeklerinin yönetimi için tasarlanmış sistemler yerini yeni arayışlara bırakmıştır. Bu bağlamda, kentlerin örgütsel ve yönetsel özelliklerinin yeniden tanımlanmasına duyulan gereksinim, yerel yönetim reformlarının farklı uygulama ve pratiklerle ülkelerin gündeminde yer bulmasına yol açmıştır. Dünyadaki gelişmelerle birlikte, Türkiye’de de yerel yönetimlerle ilgili reformlar yapılmıştır. Reform hareketleri, özellikle 1980 ve sonrası yıllarda yaşanan gelişmelerle beraber artan bir ivme kazanmıştır. 1984 tarihli 3030 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu ile Türkiye’de ilk defa büyükşehir yönetim modeline geçilmiştir. 2000’li yıllar Türkiye’de kamu yönetimi alanında “idari yapıda reform” tartıĢmalarının yeniden baĢladığı yıllardır. Türkiye’deki mevcut yerel yönetim sisteminin ekseriyetle küçük ölçekli belediyelere göre yapılandırıldığı; tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de kentlerin gerek nüfus gerekse yerleşim alanlarının büyümesi sonucunda kent yönetimleri için yeni ölçütler geliştirilmesi gerekliliği gündeme gelmiştir. 2002 yılından itibaren, bu kapsamda yeni arayışlara yönelik çalışmalar gerçekleştirilmiş tir. En son, 12 Kasım 2012’de kabul edilen 6360 Sayılı Yasa, yeni bir yönetim yapılanması getirmektedir. Bu çalışmada, Türkiye yerel yönetim sisteminin yapılan reformlar çerçevesinde geldiği nokta incelenecek, özellikle 2000’li yıllardan itibaren gerçekleşen reformlar yasal ve yönetsel düzlemde ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Yerel Yönetim Reformları, Avrupa Birliği, 6360 Sayılı Yasa, Kent Yönetimi, BüyükĢehir, İl Özel Ġdaresi

PDF

___

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ, (2012), Sorularla ve Cevaplarla Yeni Büyükşehir Belediye Yasası, AK Part Genel erkez Yerel Yönet mler Başkanlığı, Ankara: www.akparti.org.tr (Erişim Tarihi: 05.07.2018).
AKSU, İsmail Faruk, (2012), On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Türk Akademisi Siyasi Sosyal Stratejik Araştırmalar fı, www.turkakademisi.org.tr. (Erişim Tarihi: 12.06.2018).
ARIKBOĞA, Erbay, (2009), “Ölçek Reformlarının Büyükşehir Belediye Meclislerindeki Temsil Adaletine Olumlu Etkileri. Ulusal Kalkınma ve Yerel Yönetimler”, 4. Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu Bildirileri, Ankara: TODAİE Yayınları, II, : 737–754.
BİNGÖ , Yılmaz, YAZICI Ersin ve BÜYÜKAKIN Tahir, (2013), İl Sınırında Büyükşehir Belediye Modeli Kocaeli Deneyimi, Kocaeli: Kocaeli Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı Yayınları.
CANPOLAT Hasan (2010), Türk Yerel Yönetim Sisteminde Ölçek Reformları ve 5747 Saylı Kanunla İlgili Yargı Kararlarının Değerlendirilmesi. Türk İdare Dergisi, LXXIX, 467: 93-95.
ÇELİKYAY, Hicran Hamza, (2014), Değişen Kent Yönetimi ve 6360 Sayılı Büyükşehir Yasası, SETA Analiz.
ÇINAR, Tayfun, ÇİNER Can Umut ve ZENGİN Ozan, (2009), Büyükşehir Yönetimi Bütünleştirme Süreci. Ankara: TODAİE.
DİNÇER, Ömer ve YILMAZ, Cevdet, (2003), Kamu Yönet m nde Yeniden Yapılanma Değişimin Yönetim İçin Yönetimde Değişim, T.C. Başbakanlık, Ankara: http://www.sp.gov.tr/upload/xSpKutuphane/files/ewRtI+Degisimin_Yonetimi_icin_Yonet imde_Degisim_2003_.pdf (Erişim Tarihi: 10.07.2018).
ERYILMAZ Bilal, (2011), Kamu Yönetimi, Ankara: Okutman Yayıncılık.
EMİNİ, Filiz. Tufan, (2009), “Türkiye’de Yerel Yönet mler Reformunun İç ve Dış D namikleri”, Yönetim ve Ekonomi, XVI, 2: 32-48.
EUR Lex, (2001), A White Paper. Brüksel: http://eur-lex.europa.eu /LexUriServ /site/en /com/2001/com2001_0428en01.pdf.
GÜVEN, Sami, (1976), Değişen Yerel Hizmet Kavramı ve Yerel Yönetimlerde Ölçek Sorunu. Amme İdaresi Dergisi. IX, 2.
IVANOV, S., G. Tchavdarova, E. Savov, ve H. Stanev (2002), Does Larger Mean More Effec- tive? Size and the Functioning of Local Governments in Bulgaria, (Ed. P. Swianiewicz), Consolidation or Fragmentation? The Size of Local Governments in Central and Eastern Europe: Local Government and Public Service Reform Initiative içinde. Hungary: Open Society Instıtute. ISBN: 963 94 9 45 1.
İZCİ, Ferit ve TURAN enaf, (20 3), “Türkiye’de Büyükşehir Belediyesi Sistemi ve 6360 SayılıYasa ile Büyükşehir Belediyesi Sisteminde eydana Gelen Değişimler: Van Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XVIII, 1: 117-152.
MAHALLİ İDARE ER GENEL ÜDÜR ÜĞÜ İG , (2013), 2012 Yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu, Ankara.
MOURITZEN, Poul Erik, ROSE Lawrence and DENTERS Bas (12-16 Haziran 2009). Size and Local Democracy: A Summary of Findings from Switzerland, Norway, Denmark and the Netherlands. 21th IPSA World Congress, Santiago, Chile.
ÖKMEN, Mustafa ve PARLAK Bekir, (2008), Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler ilkeler Yaklaşımlar ve Mevzuat. İstanbul: Aktüel Yayınları.
ÖKMEN, Mustafa ve ARSLAN Recep, (2014), Türkiye’de 6360 Sayılı Yasa ile Yeni Kurulan Büyükşehir Belediyeleri: Manisa Büyükşehir Belediyesi Örneği. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 1. Özel Sayı, 88-101.
ÖZDEMİR, Serkan ve MEŞHUR Çağlar, (2011), “52 6 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Yasası’nın Belde Belediyelerinin Planlama Süreçleri Üzerinde Yarattığı Etkiler”, Megaron Journal, VI, 3:171- 183.
RESMİ GAZETE, (2005), “5390 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, Resmi Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr), (Erişim Tarihi: 10.07.2018).
SEZER, Yasin ve S. Evinç TORLAK, (2005), “Beled ye ve Büyükşehir Belediyesi Kuruluş Kriterleri”, Hukuk Dergisi, IX, 4: 515- 531.
TBMM BAŞKANLIĞI (2012), “İçişleri Komisyonu Raporu” Yasama Dönemi:24 Yasama Yılı:3 Sıra Sayısı: 338, https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem24/yil01/ss338.pdf (Erişim Tarihi: 03.08.2018).
TCCB Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, (2003), 5019 Sayılı Kanun, https://www.tccb.gov.tr/basin-aciklamalari-ahmet-necdet-sezer/1720/6072/5019-sayilikanun
TEKEL, Ayşe, (2002), Metropoliten Planlamanın Önemi ve Gerekliliği. ağdaş Yerel Yönetimler, XI, 11.
TOPAL, Kadir, (20 ), “Kırsal Beled yelerde Opt mal Büyüklüğü Bel rlemeye Yönelik Bir Model Denemesi: Trabzon Örneği”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, XXXII, 2: 367-380.
TORTOP, Nuri, AYKAÇ Burhan, YAYMAN Hüseyin ve ÖZER Akif (2006). Mahalli İdareler, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
URHAN, Vahide Feyza, (2008), “Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Yeniden Yapılandırılması”, Sayıştay Dergisi, 70:85-102.