STRABON ve PLINIUS’UN PRUSA’NIN KURULUŞU HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİNE ELEŞTİREL BİR BAKIŞ

Güney Bithynia’da bir yerleşim olan Prusa ad Olympum, Antik Çağ boyunca dikkat çeken bir kent değildi. Adı Roma Cumhuriyeti’nin amansız düşmanı Kartacalı General Hannibal ile anılmasına karşın ilgi çekmemiştir. Kentin bir vatandaşı olan Dion Khrysostomos’un bazı söylevleri hariç tutulursa kentin nasıl göründüğü hakkındaki bilgimiz çok kısıtlıdır. Çok az yazar çok az cümleyle ondan bahseder. Bazı yazarlar onu benzer ad taşıyan diğer kentlerle karıştırır, bazıları da kendinden önceki yazarların yazdıklarını tekrarlar. İki yazar, Strabon ve Yaşlı Plinius kentin kuruluşu hakkında özgün fikirler ifade etmişler ancak farklı kurucular ve çağlar öngörmüşlerdir. Strabon’a göre Prusa, Lydia kralı Kroisos’a karşı savaşmış Prusias tarafından kurulmuştur. Plinius ise kentin Bithynia kralı I. Prusias’a sığınmış olan Kartacalı General Hannibal tarafından kurulduğunu söyler. Kroisos’un çağdaşı olan Prusias adında bir kurucu bilinmediği için Strabon’un cümlesini düzeltme denemeleri yapılmış ve Yaşlı Plinius Prusa’nın kuruluşu konusunda doğru kaynak sayılmıştır. Ancak adil bir saptama yapabilmek için iki yazarın hayatları, üslupları, kaynakları ve tarih yazımı anlayışları analiz edilmelidir. Böyle bir analiz Plinius’un Prusa hakkındaki açıklamalarına daha kuşkucu yaklaşma gerektiği sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Tarih ve coğrafya konularında güvenilir kaynak sayılmamış, eserinin doğa bilimleri bölümleri daha çok ilgi çekmiştir. Plinius’un güvenilirliği ciddi bir yara aldığı için Prusa'nın MÖ 6. asırda kurulmuş olma olasılığı yeni bulgular ışığında tekrar değerlendirilmelidir.

A CRITICAL VIEW ON THE ARGUMENTS OF STRABO AND PLINY ABOUT THE FOUNDATION OF PRUSA

Prusa ad Olympum, a settlement in south Bithynia was not a remarkable city throughout antiquity. It did not attract attention even its name is mentioned with the relentless enemy of Roman Republic, Hannibal of Carthage. Our knowledge about how the city looked like is very limited, if some orations of one of its citizens, Dion Chrysostomos are excluded. Very few authors mention it with very few sentences. Some authors confuse it with other cities carrying similar names, while others repeat what previous authors had written. Two authors, Strabo and Pliny the Elder express genuine views on the foundation of Prusa but they claim different founders and ages. According to Strabo it is founded by a Prusias who made war against Croesus, king of Lydia, while Pliny said it to be founded by Hannibal, who took refuge to king Prusias I of Bithynia. Since a founder named Prusias, contemporary of Croesus is unknown, attempts have been made to correct Strabo’s sentence and Pliny is regarded as the correct source for the foundation of Prusa. However to make a fair judgment it is necessary to analyse the lives, styles, sources and historiography of two authors. Such an analysis leads to the conclusion that Pliny's statements about Prusa should be approached more skeptically. He is not considered as a reliable source on history and geography, the natural sciences sections of his work attracted more attention. Since Plinius' credibility was seriously damaged, the possibility that Prusa was founded in the 6th century BC should be reevaluated in the light of new findings.

PDF

___

Amm. Marc. 1963. (Ammianus Marcellinus, Rerum Gestarum Libri). Ed. J. C. Rolfe. London: Loeb Classical Library.
Apoll. Rhod. 1912. (Apollonius Rhodius, Argonautika). Ed. Page & Rousse. New York: William Heinemann.
App. Mith. 1955. (Appianus, Romaika Historia, Mithridatus). Ed. H. White. London: Loeb Classical Library.
App. Syr. 1955. (Appianus, Romaika Historia, Syriaca). Ed. H. White. London: Loeb Classical Library.
Ath. Deip. 1854. (Athenaios, Deipnosophisticarum Epitome). Trans. Charles Duke Yonge. London: Henry Bohn.
Aug. Civ. 1871. (Augustinus, De Civitate Dei). Trans. M. Dods. Murray and Gibb.
Baldwin, Barry. 1995. “Pliny the Elder and Mucianus”. Emerita, Vol 63, No 2: 291-301.
Brodersen, Kai. 2011. “Mapping Pliny’s World”. Bulletin of the Institute of Classical Studies, Vol 54, No 1: 63-88.
Cic. Att. 1999. (Cicero, Epistulae ad Atticum). Trans. D. R. S. Bailey. London: Loeb Classical Library.
Cic. Div. 1923. (Cicero, De Divinatione). Trans. W. A. Falconer. London: Loeb Classical Library.
Dion Chrys. 1962. (Dion Chrysostomus, Orationes) Trans. J. W. Cohon & H. L. Crosby. London: Loeb Classical Library.
Dion. Hal. Ant. 1937. (Dionysius Halicarnassus, Antiquitates Romanae). Trans. E. Cary. London: Loeb Classical Library.
Doğancı, Kamil. 2013. “Antik Kaynaklara Göre Bithynia’daki Civitas’lar”. UÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 14 (24): 167-186.
Doody, Aude. 2010. Pliny’s Encyclopedia: The Reception of Natural History. Cambridge: Cambridge University Press.
Dueck, Daniela. 2000. Strabo of Amasia- A Greek Man of Letters in Augustan Rome. London: Routledge.
Eastwood, Bruce. 2007. Ordering Heavens- Roman Astronomy and Cosmology in the Carolingian Renaissance. Brill.
Falconer, William. 1857. The Geography of Strabo. John Childs and Sons.
Gabelko, Oleg. 2013. “Two New Conjectures in Strabo’s Geography and Certain Historical References”. Anabasis 4: 117-132.
Griffin Mariam T. 2003. “Gnaeus Domitius Corbulo” pp. 492-493 in The Oxford Classical Dictionary. Oxford: Oxford University Press.
Healy, John. F. 1996. Pliny the Elder on Science and Technology. Oxford: Oxford University Press.
Isid. Orig. 2006. (Isidorus, Origines). Trans. S. Barney, W. Lewis, J. A. Beach, O. Berghof. Cambridge: Cambridge University Press.
Just. Epit. 1935. (Justinus, Justini Epitoma Historiae Philippicae Pompei Trogi). Trans. O. Seel. Teubner.
Kirk, G. S. 1985. The Iliad: A Commentary. Vol I: Books 1-4. Cambridge: Cambridge University Press.
Körte A. 1899. “Kleinasiatische Studien V (Hierzu Tafel I-IV; XI-XII)”, Athenische Mitteilungen 24: 397-450.
Laehn, T. R. 2010. “Pliny’s Defense of Empire”. PhD dissertation, Louisiana State University, Lousiana.
Leaf, Walter. 1916. “Strabo and Demetrios of Skepsis”. The Annual of the British School at Athens Vol 22: 23-47.
Liv. 1957. (Titus Livius, Ab urbe condita). Ed. E. T. Page. London: Loeb Classical Library.
MacDonald, Eve. 2015. Hannibal: A Hellenistic Life. Yale University Press.
Mem. 2007. (Memnon, Peri Herakleias). Trans. Murat Arslan. İstanbul: Odin Yayıncılık.
Most, G. W., Tim J. Cornell, Barbara M. Levick. 2003. “Marcus Vipsanius Agrippa”. pp. 1601-1602 in The Oxford Classical Dictionary. Oxford: Oxford University Press.
Naas, Valerie. 2011. “Imperialism, Mirabilia and Knowledge: Some Paradoxes in the Naturalis Historia”. pp. 57-70 in Pliny the Elder: Themes and Contexts. Ed. R. K. Gibson & R. Morello. Leiden: Brill.
Okumuş, Murat. 2020. “Ionia Bölgesi Kurucu (Oikistes/Ktistes) Mitosları”. MSc dissertation, Süleyman Demirel University, Institute of Social Sciences, Isparta.
Özür, Nazan Karakaş. 2015. “Strabo’nun Coğrafyası”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi No 30: 79-90.
Pekman, Adnan. (trans.) 1993. Antik Anadolu Coğrafyası. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Pelling, C. B. R. 2003. “Lucius Cassius Hemmina” p. 300 in The Oxford Classical Dictionary. Oxford: Oxford University Press.
Plin. Ep. 1963. (Pliny the Younger, Epistulae). Trans. R. Mynors. Oxford Clarendon Press.
Plin. HN. 1947. (Pliny the Elder, Naturalis Historia). Trans. R. H. Rackham & W. H. Jones. London: Loeb Classical Library.
Plut. Flam. 1959. (Plutarchus, Bioi Paralleloi, Flaminius). Ed. B. Perin. London: Loeb Classical Library.
Plut. Luc. 1959. (Plutarchus, Bioi Paralleloi, Lucullus). Ed. B. Perin. London: Loeb Classical Library.
Pol. 1960. (Polybius, Historiai). Ed. W. R. Paton. Harvard University Press.
Pothecary, Sarah. 2016. “A Road Trip with Strabo- Memory and Composition in the Geography”. Mnemosyne (69): 202-225.
Procop. Aed. 1940. (Procopius, De Aedificiis). Trans. H. B. Dewing. London: Loeb Classical Library.
Ptol. Geog. 2012. (Ptolemaius, Geographike Hyphegesis). Trans. C. Müller. Saraswati Press.
Purcell, N. 2003. “Isidorus(1)”. p. 768 in The Oxford Classical Dictionary. Oxford: Oxford University Press.
Quint. Inst. 1922. (Quintilianus, Institutio Oratoria). Trans. H. E. Butler. London: Loeb Classical Library.
Ramsay, W. 1890. Historical Geography of Asia Minor. London: Papers of the Royal Geographic Society.
Richards, G. C. 1941. “The Anatolian Who Failed of Roman Recognition”. Greece& Rome Vol 10 No 29: 79-90.
Shipley G., J. Vanderspoel, D. Mattingly, L. Foxhall (ed.) 2006. Cambridge Dictionary of Classical Civilisation. Cambridge: Cambridge University Press.
Sil. Pun. 1961. (Silius Italicus, Punica). Trans. J. D. Duff. London: Loeb Classical Library.
Solin. 2011. (Solinus, Collectanea Rerum Mirabilium). Trans. A. Apps. in “Gaius Iulius Solinus and his Polyhistor”. PhD dissertation, Macquarie University, Sydney, Australia.
Spawforth, Anthony J. S. 2003. “Cornelius Nepos”. p. 396 in The Oxford Classical Dictionary. Oxford: Oxford University Press.
Str. 1957. (Strabo, Geographica). Trans. H. L. Jones. London: Loeb Classical Library.
Syme, R. 1969. “Pliny the Curator”. Harvard Studies in Classical Philology Vol 73: 201- 236.
Tac. Hist. 1962. (Tacitus, Historiae). Ed. C. H. Moore & J. Jackson. London: Loeb Classical Library.
Vell. 1924. (Velleius Paterculus, Historiae Romanae). Trans. F. W. Shipley. London: Loeb Classical Library.
Zos. 1982. (Zosimus, Nea Historia). Trans. Ronald T. Ridley, Canberra: Australian Association for Byzantine Studies.