RUS DİPLOMATİK BELGELERİNDE GOEBEN VE BRESLAU KRİZİ

Öz SanayileĢmiĢ ülkelerin dünya hakimiyetini ele geçirmek için baĢlattıkları Birinci Dünya SavaĢı, Osmanlı Devleti'ni de içine alarak yeryüzünün büyük bir bölümünde tahribatı uzun yıllar giderilemeyecek acılara neden oldu. Büyük güçlerin ham madde ve pazar ihtiyacı sebebiyle baĢlattıkları bu büyük felaket, Osmanlı Devleti için sonun baĢlangıcı anlamına gelmekteydi. SavaĢın ayak seslerinin duyulduğu günlerde tarafsızlık politikasını benimseyen Türk Devleti, çeĢitli baskı ve çekiĢmeler sonunda savaĢa dahil olmak zorunda kaldı. Bu baskıların en baĢında Alman gemileri Goeben ve Breslau gelmektedir. Osmanlı Devleti'nin savaĢa dahil oluĢundaki en somut neden bu iki gemiden dolayı ortaya çıkmıĢtır. Goeben ve Breslau gemilerinin Boğazlardan geçiĢi, Osmanlı Devleti'nin savaĢa girmeden önce benimsediği tarafsızlık politikasından vazgeçtiği anlamına gelmekteydi. Türk Devleti'nin tarafsızlık kararını, savaĢtaki baĢarısı için en önemli unsurlardan biri olarak kabul eden Rusya, Goeben ve Breslau gemilerinin yarattığı krizden en az zararla çıkmak için gayret göstermiĢtir. Rusya'nın bu mücadelesi Rusya DıĢiĢleri Bakanlığı ile Rusya'nın Ġstanbul Büyükelçiliği arasındaki yazıĢmalara konu olmuĢtur. Bu çalıĢmada söz konusu krizin Rusya tarafından nasıl karĢılandığı ve krizin çözümü için Rusların hangi giriĢimlerde bulunduğu, Rusya DıĢiĢleri Bakanlığı'na ait bazı diplomatik yazıĢmalardan istifade edilerek ortaya konulmaya çalıĢılmıĢtır. Makalede sonuç olarak Osmanlı Devleti, Goeben ve Breslau gemilerinin Karadeniz'deki Rus limanlarını bombalaması sebebiyle Birinci Dünya SavaĢı'na dahil oldu. Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya SavaĢı'na girmesi, Almanların bu husustaki hedeflerinin gerçekleĢmiĢ olması anlamına geliyordu.

Anahtar Kelimeler:

Goeben, Breslau, Rusya, Almanya, Osmanlı Devleti, Birinci Dünya SavaĢı, Rus Diplomatik Belgeleri.

PDF

___

BRUSİLOVSKİY, İ. (1915), "Germaniya i Blijnıy Vostok", Severnıya Zapiski, Peterburg: 195-202.
DEMİR, Sertif, KESKİN, Alev ve İLHAN, Fatma (2011), "Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na Girişi: Karadeniz Baskını", Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi 17, Ankara: Genel Kurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları: 95-133.
ALKAN, Necmettin (2014), "Alman Kaynaklarına Göre Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na Girmesi", 1914'ten 2014'e 100'üncü Yılında Birinci Dünya Savaşı'nı Anlamak Uluslararası Sempozyumu ( 20-21 Kasım 2014), İstanbul: 161.
ÇOLAK, Mustafa (2006), Alman İmparatorluğu'nun Doğu Siyaseti Çerçevesinde Kafkasya Politikası 1914-1918, Ankara: TTK Yayınları.
KARACA, Taha Niyazi (2014), "Goeben ve Breslau'nun Kaçışı: Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na Giriş Öyküsü", Tarih Bilinci 28: 34.
McMEEKIN, Sean (2013), I. Dünya Savaşı'nda Rusya'nın Rolü (Çev: Nurettin Elhüseyni), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
ÖĞÜN, Tuncay ve SIBGATULLINA Alfina (2013), "Türklerin ve Rusların Gözüyle 100'üncü Yılına Girerken Karadeniz Baskını ve Osmanlı Devleti'nin 1. Dünya Savaşı'na Girişi", History Studies 5(6) Special Issue on Balkan Wars:100.
AYBARS, Ergün (1984), Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I, İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
SHAW, Stanford (2014), Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu Savaşa Giriş, Ankara: TTK Yayınları.
BAYUR, Yusuf Hikmet (1953), Türk İnkılabı Tarihi, cilt: III, Ankara: TTK Basımevi.
KAŞIYUĞUN, Ali (2015), Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na Girişi, İstanbul, Yeditepe Yayınları.
KAŞIYUĞUN, Ali. Tsarskaya Rossiya v Mirovoy Voyne,Tsentr Arhiv,Leningrad, 1923. nr. 648
(Türkiye Kısmında 19), 810 (Türkiye Kısmında 27), 674 (Türkiye Kısmında 30), 684
(Türkiye Kısmında 31), 187 (Türkiye Kısmında 33), 1912 (Türkiye Kısmında 38), 747
(Türkiye Kısmında 46), 1230 (Türkiye Kısmında 79), 1241 (Türkiye Kısmında 82), 1254
(Türkiye Kısmında 83), 1314 (Türkiye Kısmında 86),