RUH ADAM, MASUMİYET MÜZESİ VE ŞANZELİZE DÜĞÜN SALONU ADLI ROMANLARDA AŞKIN DELİLİK HÂLLERİ

Öz Bir varlığı tutku, bağlılık, teslimiyet ve adanmıĢlık düzeyinde aĢırı sevme biçimi olarak tanımlanan aĢk, varoluĢun önemli unsurlarından biridir. Ġnsanın iyilik ve güzellik gibi kavramlara duyduğu ihtiyaçtan ortaya çıkar ve bu ihtiyacın da insanı arama, kavuĢma, bulma, keĢfetme ve erginleĢme süreciyle karĢı karĢıya getirmesine katkı sağlar. AĢk, insana erdemli davranıĢlar kazandırdığı gibi onun fiziksel ve psikolojik bağlamda değiĢmesine ve farklı davranıĢ kalıpları sunmasına neden olur. AĢkın, akıl ve iradeyle çok da uzlaĢmadığı, bilinci etkisiz hâle getirdiği, denge ve ölçüyü sarstığı yönünde gerek batı gerekse doğu felsefesinde çeĢitli görüĢler ileri sürülür. DüĢünürler, aĢkın toplumsal normları bir kenara iterek insanı sıra dıĢı davranıĢlarda bulunmaya yol açmasını, saplantılı ve tutkulu birine dönüĢtürüp baĢka bir kimlik edinmesini delilik olarak yorumlar. Ġlkçağlardan günümüze kadar ortaya konan sözlü ve yazılı edebî metinlerde de aĢkın delilik hâllerini görmek mümkündür. ÂĢıklar, yaĢamın merkezine aĢkı koyup sevgiliye koĢulsuz bağlanır ve delice hareket ederek bireysel ve toplumsal düzeni temsil eden normların dıĢına çıkar. Bu çalıĢmada Nihal Atsız’ın Ruh Adam (1972), Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesi (2008) ve Tarık Tufan’ın Şanzelize Düğün Salonu (2015) adlı romanlarında farklı yaĢ, kültür ve yaĢam tarzına sahip kiĢiler arasında varlık bulan aĢkın; âĢığın yaĢamını değiĢtirmesine, normalden sapmasına ve delilik hâlleri göstermesine dikkat çekilecektir.

Anahtar Kelimeler:

AĢk, delilik, roman, Nihal Atsız, Orhan Pamuk

PDF

___

AKDEMİR, Ayşegül (2008), Klasik Türk Edebiyatında “Delilik” Kavramı (Fuzûlî, Nâ’ilî, Fehîm-i Kadîm, Şeyh Gâlib Dîvânları ve Fuzûlî’nin “Leylâ vü Mecnûn” Mesnevisi), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Fırat Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü-Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Elazığ.
ALPER, Yusuf (2003), Psikanaliz ve Aşk, İstanbul: Çizgi Yayınları.
ATSIZ, Nihal (1972), Ruh Adam, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
BRUCKNER, Pascal (2012), Aşk Paradoksu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
DOĞAN, Muhammet Nur (2004), “Divan İiirinde Aşk”, Doğu Batı Dergisi, Aşk ve Doğu (Özel Sayı), Yıl:7, S.26, İubat-Mart-Nisan, ss:31-53.
DOLS, Michael W. (2013), Mecnun: Ortaçağ İslam Toplumunda Deli, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
GASSET, José Ortega Y (2011), Sevgi Üstüne, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
HACKING, Ian (2005), Şansın Terbiye Edilişi, İstanbul: Metis Yayınları.
İBN HAZM (2011), Güvercin Gerdanlığı: Sevgiye ve Sevenlere Dair, İstanbul: İnsan Yayınları.
İBN’ÜL-KAYYİM EL-CEVZİYYE (2005), Sevenlerin Bahçesi: Aşka ve Âşıklara Dair, İstanbul: Ahsen Yayınları.
KORKMAZ, Ramazan (2008), “Aytmatov Anlatılarında Aşkın Eriştirici ve Dönüştürücü Gücü”, Bilig Dergisi, Yaz, S.46, ss:1-7.
KRICH, A. (2005), Aşkın Anatomisi, (Der: A. Krich, Çev: Mehmet Harmancı), İstanbul: Say Yayınları.
MAY, Rollo (2012), Aşk ve İrade, İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
PAMUK, Orhan (2018), Masumiyet Müzesi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
PLATON (2016), Phaidros ya da Güzellik Üzerine, Ankara: BilgeSu.
SCHOPENHAUER, Arthur (2005), Aşkın Metafiziği, İstanbul: Bordo Siyah Yayınları.
SÜSKİND, Patrick (2014), Aşk ve Ölüm Üzerine, İstanbul: Can Yayınları.
TİMUÇİN, Afşar (2010), Aşkın Diyalektiği, İstanbul: Bulut Yayınları.
TOSUN, Necip (2014), Doğu’nun Hikâye Kuramı, İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
TUFAN, Tarık (2015), Şanzelize Düğün Salonu, İstanbul: Profil Yayıncılık.
ULUDAĞ, Süleyman (1991), “Aşk” maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, C.4.
ULUDAĞ, Süleyman (2005), Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.