POZANTI GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARININ İŞLEVLERİ ÜZERİNE

Nesiller arası kültürel aktarımın sağlanmasında etkin rolü olan geleneksel çocuk oyunları, çocuklarla iletişim kurmanın doğal ve kolay yoludur. Oyun aracılığıyla çocuklar; sosyal iletişim kurmayı, paylaşmayı, yardımlaşmayı, işbirliği yapmayı, sorumluluk almayı, kurallara uymayı, başkalarının hakkına saygı duymayı ve kendi hakkını gözetmeyi öğrenir. Büyük kentlerde nüfusun hızla artması, çarpık ve düzensiz kentleşme ve buna paralel olarak da kent içindeki açık ve yeşil alanların gittikçe azalması nedeniyle çocuklar dış mekânlarda kendilerine oyun ortamı bulamamaktadır. Bunun yanı sıra kent hayatında çocukların temiz havada oyun oynayabilecekleri güvenli bir ortamın bulunması pek mümkün olmamaktadır. Yazıda, Adana ili Pozantı ilçesinde oynanan geleneksel çocuk oyunları üzerinde durulmuştur. Alan araştırmasına dayanan çalışmanın verileri katılımlı gözlem ve derinlemesine görüşme yöntemleriyle elde edilmiştir. Tespit edilmiş oyunlardan on beş tanesi seçilerek kendi içinde sınıflandırılmıştır. Söz konusu oyunların adları, içeriği, oynanış biçimi, nerede, ne zaman ve kaç kişiyle oynandığına dair bilgiler verilerek çocuk gelişimi üzerindeki etkisinden bahsedilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, Pozantı’da, geçmişe kıyasla daha az olmakla birlikte, çocukların hâlâ sokakta geleneksel çocuk oyunları oynadıkları belirlenmiştir. Çocuklara kendini ifade edebilme ve yeteneklerini geliştirebilme imkânı sağlayan oyunların, fiziksel, zihinsel, dil, motor, sosyal, duygusal gelişim alanlarını destekleyici rolü olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Pozantı, Çocuk, Geleneksel Çocuk Oyunları, İşlev.

PDF

___

Aça, Mustafa. 2018. “Trabzon Yöresi Geleneksel Çocuk Oyunlarından Bazılarının Halk Bilimsel İncelenmesi”. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 11(22): 49-68.
And, Metin. 2012. Oyun ve Bügü Türk Kültüründe Oyun Kavramı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Bateson, Patrick, Paul Martin. 2020. Oyun, Oyunseverlik, Yaratıcılık ve Buluş. (çev.: M. Pekdemir), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Boratav, Pertev Naili. 2015. 100 Soruda Türk Folkloru. İstanbul: Bilge Su Yayınları.
Demir, Necati. 2019. Anadolu’ dan Türk Çocuk Oyunları. İstanbul: H Yayınları.
Huizinga, Johan. 2018. Homo Ludens Oyunun Toplumsal İşlevi Üzerine Bir İnceleme. (çev.: M. A. Kılıçbay), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Özdemir, Nebi. 2006. Türk Çocuk Oyunları. 1. Cilt. Ankara: Akçağ Yayınları.
Özhan, Mevlüt. 1997. Türkiye’ de Çocuk Oyunları Kültürü. Ankara: Feryal Matbaası.
Sezgin, Sezan, Volkan Yüzer. 2020. Oyun ve Oyunlaştırma. Ankara: Gece Kitaplığı. Türkçe Sözlük. (2011). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Vanfleet, Risë, Andrea E. Sywulak ve Cythia Caparosa Sniscak. 2018. Çocuk-Merkezli Oyun Terapisi. (çev.: H. U. Kural), İstanbul: Apamer Psikoloji Yayınları.
Winnicott, D.W. 2019. Oyun ve Gerçeklik. (çev.: T. Birkan), İstanbul: Metis Yayınları.
KK-1: Gönül Erten, Alpu, 47 Yaşında, Ev Hanımı, 24 Mart 2021.
KK-2: Enes Erten, Pozantı, 25 Yaşında, İcra Memuru, 24 Mart 2021.
KK-3: Elife Erten, Pozantı, 20 Yaşında, Öğrenci, 24 Mart 2021.
KK-4: Arzu Demir, Alpu, 56 Yaşında, Ev Hanımı, 12 Nisan 2021.
KK-5: Mustafa Özdemir, Pozantı, 22 Yaşında, Üniversite Mezunu, 13 Nisan 2021.
KK-6: Gönül Fatma Tosun, Akçatekir, 69 Yaşında, Ev Hanımı, 20 Ağustos 2021.
KK-7: Semanur Dinç, Akçatekir, 16 Yaşında, Öğrenci, 20 Ağustos 2021.
KK-8: Muhammet Emin Dinç, Akçatekir, 12 Yaşında, Öğrenci, 20 Ağustos 2021.
KK-9: Büşra Yumru, Akçatekir, 16 Yaşında, Öğrenci, 20 Ağustos 2021.