KIRGIZ MASALLARINDA FAKİRLİK

Öz Kırgız Türkleri çok zengin halk bilimi malzemesine sahip Türk boylarından biridir. Özellikle dünyanın en uzun destanı özelliğini taşıyan Manas Destanı dikkate alındığında bu zenginlik daha iyi anlaşılacaktır. Kırgız Türklerinde destan anlatma geleneğinden sonra en çok sevilen ve anlatılan tür, masallardır. Masallar içerisinde anlatılan ortamın kültürüne ve masalı anlatanın hayatına dair pek çok unsuru bulmak mümkündür. Bu unsurlardan biri de fakirliktir. Masal anlatma geleneği daha çok şehir dışındaki yerleşimlerde canlı olarak varlığını devam ettirdiği için masalı anlatan ve dinleyenlerin ekonomik durumlarının çok da iyi olduğu düşünülemez. Dolayısıyla anlatıcı, bu fakirliğini masallara yansıtacak ve masallarda fakir kahramanın zengin olması arzulanacaktır. Türk dünyası masallarında pek çok konu işlenmiştir. Bunlardan birisi de fakirliktir. Bu fakirlik kavramı, daha çok zenginlik ve fakirlik zıtlığı üzerine kuruludur. Bu çalışmada Kırgız masallarından yola çıkarak fakirlik konusunun nasıl işlendiği ele alınıp değerlendirilecektir. Değerlendirmeye esas olan masallarda; fakirlerle zenginlerin mücadelesi, şımarık zenginin fakir bir kızla evlendirilip adam edilmesi, fakir bir adamın söz verdiği için asılmaya razı olacak kadar sözüne sadık olması, fakir bir adamın olağanüstü objelerle rahata kavuşması, fakir bir insanın aklını kullanarak zengin olması, çok yoksul olan bir babanın oğlunu pazarda satması ve oğlunun bir sihirbazın oyunlarını öğrenip anne ve babasını rahata kavuşturması, fakir insanlara zenginlerin zulmetmesi şeklinde fakirlik konusu işlenmiştir

___

  • AKSAN, Gamze (2012), “Yoksulluk ve Yoksulluk Kültürünün Toplumsal Görünümleri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Konya, s. 9-19.
  • BAKIRCI, Nedim (2015), “Türk Masalları Üzerine”, Türk Dünyası Araştırmalar, Sayı 218, Eylül-Ekim, s. 143-154.
  • BUZ, Sema (2003), “Yoksulluk ve Göç”, Yoksulluk Sempozyumu, C.2, İstanbul: Bilge Yayınları, s. 150-161.
  • DEMİRCİ, Emin Yaşar (2003), “Yoksulluğun Tüketilmesi”, Yoksulluk Sempozyumu, C. 1, İstanbul: Bilge Yayınları, s. 14-20.
  • KALE, Nesrin (2003), “İnsan Hakları Bağlamında Yoksulluk”, Yoksulluk Sempozyumu, C.1, İstanbul: Bilge Yayınları, s. 70-79.
  • KARADAVUT, Zekeriya (2006), Kırgız Masalları, Konya: Kömen Yayınları.
  • KAYGALAK, Sevilay (2001), “Yeni Kentsel Yoksulluk, Göç ve Yoksulluğun Mekânsal Yoğunlaşması: Mersin Demirtaş Mahallesi Örneği”, Praksis, Sayı 2, Bahar, s. 124-172.
  • SEYYAR, Ali (2003), “Sosyal Siyaset Açısından Yoksulluğa Karşı Mücadele”, Yoksulluk Sempozyumu, C.1, İstanbul: Bilge Yayınları, s. 38-69.
  • SUBAŞI, Necdet (2003), “Yoksulluğun Muğlak Dinselliği”, Yoksulluk Sempozyumu, C.2, İstanbul: Bilge Yayınları, s.262-279.
  • TAŞ, H. Yunus-Özcan, Selami (2012), “Türkiye’de ve Dünyada Yoksulluk Üzerine Bir Araştırma”, International Conference on Eurasian Economies, 11-13 Ekim, Kazakistan: Turan Üniversitesi Yayınları, s. 423-430.
  • TOPAL, Şevket (2003), “Kadına Olumsuz Etkileri Açısından Yoksulluk Problemine İslam Perspektifinden Genel Bir Bakış”, Yoksulluk Sempozyumu, C.2, İstanbul: Bilge Yayınları, s.378-388.
  • Türkçe Sözlük (2011), Ankara: TDK Yayınları.