İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNİN SÖZCÜK ÖĞRENME MOTİVASYON VE OKUDUĞUNU ANLAMA DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ
Öz Motivasyon, öğrenme ve dil geliŞiminde rol oynayan önemli bir unsur olarak kelime öğrenme sürecini de etkilemektedir. Kelime bilgisinin gelişiminde bireysel farklılıklar, güdülenme, istek ve gayelerin katkısı vardır. Kelime bilgisi ve okuma birbirini beslemekte, zengin kelime hazinesi anlama ve anlatma becerilerini geliştirmektedir. İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin sözcük öğrenme motivasyonu ve okuduğunu anlama düzeyleri arasında bir ilişki olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılan bu araştırma ilişkisel tarama modeline göre desenlenmiştir. Araştırmanın evrenini, Kırıkkale il merkezindeki 35 ilkokuldaki 2594 dördüncü sınıf öğrencisi; örneklemini ise, basit tesadüfi yöntemle seçilen 350 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan öğrencilerin sözcük öğrenmeye yönelik motivasyonlarını belirlemek için Sözcük Öğrenme Motivasyon Ölçeği; okuduğunu anlama düzeylerini tespit etmek için Okuduğunu Anlama Testi kullanılmıştır. Veriler, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Kasım ve Aralık ayında toplanmıştır. Araştırmanın amacı öğretmen ve öğrencilere açıklanmış, öğrenciler ders saatleri içinde sınıf ortamında veri toplama araçlarını cevaplamıĢlardır. Öğrenci cinsiyeti, sınıf öğretmeninin cinsiyeti ve sınıf mevcudu değiĢken olarak ele alınmıĢtır. AraĢtırmadan elde edilen bulgulara göre, kız öğrencilerin okuduğunu anlama puanları, erkek öğrencilere göre daha yüksektir. Öğrencilerin sözcük öğrenme motivasyonu ve okuduğunu anlama puanları arasında öğretmen cinsiyetine göre farklılık olduğu belirlenmiştir. Sınıf mevcudu 15’in altında olan sınıflardaki öğrencilerin sözcük öğrenme motivasyonları orta; bulunduğu sınıfın mevcudu 30’un üzerinde olan öğrencilerin sözcük öğrenme motivasyonları ise yüksektir. Sınıf öğretmeni erkek olan öğrencilerin sözcük öğrenme motivasyonu puanları, öğretmeni kadın olan öğrencilere göre daha yüksektir. İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve sözcük öğrenme motivasyonu puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır.
___
- AKBABA, Sırrı, (2006).”Eğitimde Motivasyon”, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi
Dergisi. S.13, s.343-361.
- AKPINAR DELLAL, Nevide ve Günak, Duygu, (2009).“Çanakkale Onsekiz Mart
Üniversitesi’nde İkinci Yabancı Dil Olarak Almanca Öğrenen Öğrencilerin Öğrenme
Motivasyonları.” Dil Dergisi, S.143, s.20-41.
- AKYOL, H.(2018).Türkçe ilk okuma yazma öğretimi.(16. Baskı). Ankara: Pegem
Akademik Yayıncılık.
- AYAN, Selin ve BAİ, Bayram, (2015). “Çizgi Filmler ile İkokul Öğrencilerinin Söz
Varlığı Üzerine Bir Araştırma”, Ana Dili Eğitimi Dergisi, C.III,S.4, s.84-99.
- AYKAÇ, Nurullah,(2016). “Kelime Hazinesi, Önemi ve 2015 Türkçe Dersi Programında
Kelime Hazinesinin Yeri”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.IV, S.34, s.519-
527
- BAİKAN, Ahmet, (2018). “Türkçe Öğretmeni Adaylarının Kelime Bilgisi Kavramına
İişkin Algıları.” Electronic Turkish Studies, XII, S.11, s.297-316.
- BRUNING, Roger H., SCHRAW, Gregory J. ve NORBY, Monica, (2014).Bilişsel
Psikoloji ve Öğretim. (Çeviri Editörü: Z.N. Ersözlü ve R. Ülker), Ankara: Nobel Yayın
Dağıtım.
- BÜYÜKAHISKA, Dilek, ÇEBİ KOZALLIK Rüveyda,(2018). “Yabancı Dil Öğrencilerinin
Kelime Öğrenme Stratejileri Kullanım Sıklıkları”, Electronic Turkish Studies, C.XII,
S.19, s. 307-326.
- BÜYÜKÖZTÜRK, İener, ÇOKLUK, Ömay ve Köklü, Nilgün,(2010). Sosyal Bilimler
İçin İstatistik (6. baskı). Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık
- CALP, Mihrali,(2012).“Sınıf Öğretmenleri, Öğretmen Adayları ve Ailelere Göre
İköğretim 2, 3, 4 ve 5. Sınıflardaki Okuma Yazma Problemlerinin Sebepleri, Çözüm
Önerileri”, Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, C.II, S.2, s.148-168.
- CARLISLE, Joanne F., FLEMING, Jane, (2003).“Lexical Processing Of Morphologically
Complex Words In The Elementary Years”, Scientific Studies of Reading, S.7,
s.239–253.
- CERAN, Esra., OĞUZGİRAY YILDIZ, Miray ve ÖZDEMİR, İke.(2015).“İkokul 2. sınıf
öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin cinsiyet ve yaşa göre incelenmesi”,
Sakarya University Journal of Education, C.5, S.3, s.151-166.
- CHRISTENSEN, Larry, B., JOHNSON, R. Burke ve TURNER, Lisa A. (2015).
Araştırma Yöntemleri Desen ve Analiz. (Çeviri Editörü: A. Aypay). Ankara: Anı
Yayıncılık.
- COHEN, Louis, MANION, Lawrence ve MORRİSON, Keith. (2007). Research
Methods In Education (6.Baskı). New York: Routledge
- CSIZÉR, Kata ve DÖRNYEİ, Zoltán.(2005).“The Internal Structure Of Language
Learning Motivation And Its Relationship With Language Choice And Learning Effort”,
The Modern Language Journal, C. LXXXIX, S.1, s.19-36.
- ÇELİKTÜRK SEZGİN, Zuhal.(2015).Kavram odaklı okuma öğretiminin okuma
motivasyonu ve anlamaya etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi,
Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- ÇELİKTÜRK SEZGİN, Zuhal ve AKYOL, Hayati.(2018). Kavram odaklı okuma
öğretiminin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin okuma motivasyonu ve anlamaya
etkisi. İköğretim Online Dergisi, C.XVII, S.2, s.546-561.
- ÇETİN, Esra.(2017).İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin metinlerin içerdiği duyguya
göre okuduğunu anlamalarının sınanması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla
Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
- ÇETİNKAYA, Fatih. Çetin., ÖKSÜZ, Halil İbrahim ve ÖZTÜRK, Mustafa(2018).
“Etkileşimli Okuma Ve Kelime Hazinesi”, Journal of International Social Research,
C.11, S.60, s.705-715.
- ÇEVİK, Kerim Kürşat ve KOÇER, Hasan Erdinç.(2012).“Mobil Cihaz Tabanlı Yabancı
Dilde Kelime Öğrenme Uygulaması”, Journal of Technical-Online, C.XI, S.2-2012,
s.60-70.
- DAĞ, Murat ve METE, Filiz.(2017). “İköğretim 5 ve 8. sınıf öğrencilerinin yazma ve
konuşma becerilerinde söz varlığı kullanımının başarı puanlarıyla ilişkisinin
incelenmesi”. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, C.V, S.1, s.126-137.
- ELLEMAN, Amy M., LINDO, Endia J., MORPHY, Paul ve COMPTON, Donald L.
(2009). “The impact of vocabulary instruction on passage-level comprehension of
school-age children: A meta-analysis.” Journal of Research on Educational
Effectiveness, C.II, S.1, s.1-44.
- GENÇ ERSOY, Berrin. ve BELET BOYACI, İerife Dilek. (2018). “Sözcük Öğrenme
Motivasyonu Ölçeği (SÖMÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması.” İköğretim Online
Dergisi, C.17, S.1, s.255-267.
- NAİ GÜNEY, Nail ve AYTAN, Talat(2014). “Aktif Kelime Hazinesini Geliştirmeye
Yönelik Bir Etkinlik Önerisi: Tabu.” Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.2, S.5,
s.617-628.
- HOLAHAN, John M., Ferrer, Emilio, Shaywitz, Bennett., Rock, Donald A., Kirsch, Irwin
S., Yamamoto, Kentaro ve Shaywitz, Sally. E.(2018).“Growth İn Reading
Comprehension And Verbal Ability From Grades 1 Through 9.” Journal of
Psychoeducational Assessment, C.XXXVI, S.4, s.307-321.
- İNCE, Halide Gamze (2006).Türkçede kelime öğretimi. Yayımlanmamış yüksek lisans
tezi, Bolu İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
- İPEK, Nigar ve BİGİN, Asude. (2007).“İköğretim Çağı Çocuklarında Kelime Dağarcığı
Gelişimi.” İköğretim Online Dergisi, C.VI, S.3, s.344-365.
- KAÇAR, Işıl Günseli ve ZENGİN, Buğra. (2009).“İngilizceyi Yabancı Dil Olarak
Öğrenenlerin Dil Öğrenme İe İgili İnançları, Öğrenme Yöntemleri, Dil Öğrenme
Amaçları ve Öncelikleri Arasındaki İişki: Öğrenci Boyutu.” Journal of Language and
Linguistic Studies, C.V, S.1, s.55-89.
- KAMIL, Michael L. ve HIEBERT, Elfrieda H.(2005). “Teaching and Learning Vocabulary
Perspectives And Persistent Issues”, E. H. Hiebert, M.L. Kamil (Ed.) Teaching And
Learning Vocabulary: Bringing Research To Practice içinde (s.1-23). New Jersey:
Earlbaum.
- KANSIZOĞLU, Hasan Basri.(2017).“Kelime Öğretim Yöntemlerinin Kelime Hazinesinin
Gelişimindeki Etkisinin Karşılaştırılması: Meta Analitik Bir Değerlendirme.”
International Online Journal of Educational Sciences, C.IX, S.3, s.821-841.
- KARAARSLAN, Yeşim.(2015).İlkokul öğrencilerinin okuma, okuduğunu anlama
düzeyleri ve sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları güçlükler ile ilgili görüşleri.
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Trabzon.
- KARASAR, Niyazi. (2005).Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
- KARATAY, Halit. (2007). “Kelime öğretimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi
Dergisi, C. XXVII, S.1, s.141-153.
- KUMCAĞIZ, H.(2016).Motivasyon. C. İahin,(Ed.) Eğitim psikolojisi içinde (s.353-
377) Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
- KUİDEMİR, Yasemin ve BULUT, Pınar. (2018).”The Relationship Between Elementary
School Students’ Reading Comprehension And Reading Motivation”, Journal of
Education and Training Studies, C.VI, S.12, s.97-110.
- MEB.(2018).Türkçe Dersi Öğretim Programı, (İkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
ve 8.Sınıflar) http://mufredat.meb.gov.tr
- MEMİİ, Muhammet Raşit.(2018). “Kelime Hazinesi ve Yabancı Dilde Kelime Öğretimi
Üzerine”, Electronic Turkish Studies, C.XIII, S.19, s.1273-1289.
- NAGY, William E. (2007).“Metalinguistic awareness and the vocabulary comprehension
connection.” R.K. Wagner, A. E. Muse, K.R. Tannenbaum (Ed.) Vocabulary
Acquisition Implications For Reading Comprehension içinde (s.52-77). New York,
USA: The Guilford Press.
- NAGY, William E.(2005).Why vocabulary instruction needs to be long-term and
comprehensive. E. H. Hiebert, M.L. Kamil (Ed.) Teaching and learning vocabulary:
Bringing research to practice içinde (s.2-44) New Jersey: Earlbaum.
- NAGY, William E. ve HERMAN, Patricia A.(1984). “Limitations Of Vocabulary
İnstruction”, Center for the Study of Reading Technical Report, No. 326.
- NELSON, Ron ve STAGE, Scott A.(2007). “Fostering the development of vocabulary
knowledge and reading comprehension though contextually-based multiple meaning
vocabulary instruction.” Education and Treatment Of Children, C. XXX, S.1, s.1-22.
- OFLAZ, Adnan.(2017).“Duygusal uyartı kullanımının öğrencilerin kelime hazinesi
geliştirme sürecine ve kelime kalıcılık düzeyine etkileri”, Electronic Turkish Studies,
C.XII, S.17, s.245-274.
- PARDO, Laura S.(2004). “What every teacher needs to know about comprehension.
The Reading Teacher, C. LVIII, S.3, s.272-280.
- PERFETTI, C.A., Landi, N., Oakhill J.(2005).“The acquisition of reading comprehension
skill.” M. J. Snowling, C. Hulme (Ed.) The Science Of Reading: A Handbook içinde
(s.227-247). Malden, USA - Blackwell Publishing.
- RUPLEY, William.(2005).“Introduction: Vocabulary knowledge: Its contribution to
reading growth and development”. Reading & Writing Quarterly, C.XXI, S.3, s.203-
207.
- RÜZGAR, Emin.(2014). “Beşinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeylerinin
öğrenme stilleri bağlamında incelenmesi.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara
Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- SNOW, Catherine ve KIM, Young-Suk (2007). “Large Problem Spaces The Challenge
Of Vocabulary For English Language Learners”, Vocabulary Acquisition
İmplications For Reading Comprehension (Edt. R. K. Wagner- A. E. Muse - K. R.
Tannenbaum), New York: The Guilford Press, 123-139.
- SNOW, Catherine.(2002).Reading For Understanding: Toward A Research And
Development Program In Reading Comprehension. Santa Monica, USA: RAND
- SULAK, Süleyman ve Behriz, Abdullah,(2018).“Sınıf Öğretmenlerinin Türkçe
Derslerinde Öğrencilerine Üstbilişsel Okuma Stratejilerini Kullandırma Düzeylerinin
İncelenmesi”. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), C.VIII, S.2,
s.393-407.
- ŞAPCI, Dilek ve KUİDEMİR, Yasemin, (2018).“İkokul öğrencilerinin bilgilendirici
metinleri anlama ve özetleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi”. Türk & İslam
Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.17, s.235-253.
- TORGESEN, Joseph K., WAGNER, Richard K., RASHOTTE, Carol A., BURGESS,
Stephen ve HECHT, Stephen, (1997). “Contributions of phonological awareness and
rapid automatic naming ability to the growth of word-reading skills in second-to fifthgrade
children”. Scientific Studies of Reading, C.I, S.2, s.161-185.
- VARAN, Seda, (2017).İkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Zihinsel Sözlüğünü Geliştirmede
Eğitsel Oyunların Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi,
Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
- WILLIS, Judy, (2008).Teaching The Brain To Read: Strategies For Improving
Fluency, Vocabulary And Comprehension. Alexandria, USA: Association for
Supervision and Curriculum Development
- YILDIZ, Deniz.(2015).Ortaokul Yedinci Sınıf İngilizce Dersinde Okuma Öncesi
Etkinliklerde Sözcük Bulutu Kullanımının Kelime Öğrenmeye Etkisi. Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.