EMILE DURKHEIM’IN SOSYOLOJİK YAKLAŞIMINDA SAVAŞ VE SAVAŞIN TOPLUM ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Emile Durkheim, sosyolojinin gelişimine fikirleri, görüşleri, kuramları ile büyük katkı sağlamış, kendinden sonra gelen jenerasyonlara da büyük ilham kaynağı olmuştur. Tüm toplumsal olayların özünün toplumda aranması gerektiği görüşü, Durkheim’ı sosyolojizm akımının savunucusu yapmış ve bu tür bir düşünce Ekolü’nün de gelişmesine aracı olmuştur. Her şey toplumsaldır görüşünden yola çıkarak sosyolojik kuramını geliştiren Durkheim, savaşın da toplumsal bir olay olduğunu ve toplumda önemli etkiler bıraktığını savunmuştur. Yapılan derin bir literatür araştırmasından yola çıkarak gerçekleştirilen bu çalışmada, Emile Durkheim’ın bir toplumsal fenomen olarak tanımladığı savaşın sosyolojik analizi ve savaşın toplum üzerindeki dayanışma ve vatanseverlik gibi etkileri incelenmektedir. Çalışmanın temel amacı, Durkheim’ın sosyolojik düşüncesi ekseninde, savaşın sosyolojik etkilerini incelediği çalışmaları ortaya koyarak, günümüzde üzerinde derin incelemeler yapılan bu konuların araştırmalarının 19. yüzyılın sonlarından itibaren yapıldığını ve savaş, kolektif şiddet gibi konuların birer kuramsal perspektifinin bu dönemlerde ortaya konulduğunu açıklamaya çalışmaktır. Savaşın toplum üzerinde bıraktığı en önemli etkinin vatanseverlik ekseninde ortaya çıkan dayanışma olduğunu savunan Durkheim, savaşın da diğer tüm toplumsal olaylar gibi, hem olumsuz hem de olumlu işlevleri olduğunu kanıtlamaya çalışmıştır. Özellikle, hayatının son zamanlarında savaş ve vatanseverlik konularına daha detaylı bir şekilde değindiği, bir toplumun sürekliliğini ve varlığını koruyabilmesi için vatanına sahip çıkması, dünya barışını inşa etmek için, öncelikle ulusal barışın gerçekleşmesi gerektiğini savunduğu dikkat çekmektedir. Durkheim ve kendisiyle birlikte çalışan sosyal bilimcilerin o dönemde geliştirdikleri kuram ve fikirler, günümüzde bu konular ile ilgili yapılan çalışmalarda önemli birer kaynak oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Savaş, Dayanışma, Ulusal Dayanışma, Vatanseverlik, Toplumsal Değişim

PDF

___

Arend, Hannah. 1970/2018. Şiddet Üzerine. İstanbul: İletişim.
Aron, Raymond. 1967. Les Etapes de la Pensée Sociologique. Paris: Editions Gallimard.
Audoin-Rouzeau, Frédérique. 2008. Combattre. Une anthropologie historique de la guerre moderne (XIXe-XXIe siècle). Paris: Seuil.
Bafoil, François. 2016. “Durkheim, Weber au miroir de la guerre de 1914-1918. Les avatars du nationalisme”. Raisons politiques (63) (3): 135-150.
Birnbaum, Pierre. 1998. Sociologie des nationalismes. Paris: PUF.
Besnard, Philippe. 1987. L’anomie. Ses usages et ses fonctions dans la discipline sociologique depuis Durkheim. Paris: PUF.
Boudon, Raymon. 1983. La Logique du Social. Introduction à l’analyse sociologique. Paris : Hachette Littérature.
Bouthoul, Gaston. 1991. Traité de Polémologie, Sociologie des guerres. Paris: Payot.
Chandler, Daniel, Munday, Rod. 2011. “Sociologism”. A Dictionary of Media and Communication, Oxford University Press.
Chernilo, Daniel. 2008. “Classical Sociology and the Nation State, A Re- Interpretation”. Journal of Classical Sociology (8) (1): 27-43. Erişim adresi: https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/1468795X07084693.
Clausewitz, Carl Von. 1832/1873. On War. London: N. Trübner & Company. Craig, John. E. 1979. “Maurice Halbwachs à Strasbourg”. Revue Française de Sociologie (20) (1): 273-293.
Davy, Georges. 1919. “Émile Durkheim”. Revue De Métaphysique Et De Morale (26) (2): 181–198. Erişim adresi: www.jstor.org/stable/40895568.
Durkheim, Emile. 1908. “Pacifisme et patriotisme”. Bulletin de la Société Française de Philosophie VIII: 44-67. Erişim adresi: http://dx.doi.org/doi:10.1522/cla.due.pac.
Durkheim, Emile, Denis, Ernest. 1915. Qui a voulu la guerre?: les origines de la guerre d'après les documents diplomatiques. Paris: Armand Colin.
Durkheim, Emile. 1959. Socialism and Saint-Simon. London: Routledge&Kegan Paul.
Durkheim, Emile. 1984/1967. Les règles de la méthode sociologique, Les classiques des sciences sociales, Québec: Chicoutimi.
Durkheim, Emile. 1975. "Note sur l'influence allemande dans la sociologie française". Textes (1). Paris: Minuit. (Orijinali 1902 yılında yayınlanmıştır).
Durkheim, Emile. 1893/1967. De la division du travail social. Paris: PUF.
Durkheim, Emile. 1975. Textes, 3. Fonctions sociales et institutions (Le sens commun). Paris: Minuit.
Durkheim, Emile. 1915/1991. L’Allemagne au dessus de tout, La mentalité allemande et la guerre. Paris: Armand Collin.
Durkheim, Emile, Lavisse, Ernest. 1916/1992. Lettres à tous les Français. Paris: Armand Collin.
Durkheim, Emile. 1950/1995. Leçons de sociologie. Paris: PUF.
Düzce, Mesut. 2017. “Emile Durkheim’da Bir Sivil Din Olarak Milliyetçilik ve Vatanseverlik”. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi (10) (52): 645-653.
Eulriet, Irène. 2010. “Durkheim and Approaches to the Study of War.” Durkheimian Studies / Études Durkheimiennes (16): 59–76. Erişim adresi: www.jstor.org/stable/23871070.
House, James.S. 1977. “The Three Faces of Social Psychology”. Sociometry (40) (2):161-177.
Jankowski, Barbara. 2001. “Émile Durkheim aux marges de l’institution militaire”. Les Champs de Mars (10) (2): 31-50.
Mac Cabe, Joseph. 1916. Treitschke et la Grande guerre. Paris: Giard et Brière.
Malesevic, Sinasa. 2018. Savaşın ve Şiddetin Sosyolojisi. Ankara: Hece Yayınları.
Mergy, Jennifer. 1999. “La Politique de Demain': Un texte inconnu d'Emile”. Durkheim. Durkheimian Studies / Études Durkheimiennes. (5): 1-7. Erişim adresi: http://www.jstor.org/stable/23866801.
Merllié, Dominique. 2017. “Correspondance d’Émile Durkheim avec Lucien Lévy- Bruhl”, Revue européenne des sciences sociales. (55) (2) Erişim adresi: http://journals.openedition.org/ress/3921 ; DOI : https://doi.org/10.4000/ress.392.
Mucchielli, Laurent. 1993. “La guerre n 'a pas eu lieu : les sociologues français et l'Allemagne (1870-1940)” in Espaces Temps: 53-54. Erişim adresi: https://www.persee.fr/doc/espat_0339-3267_1993_num_53_1_3866).
Mucchielli, Laurent, Renneville, Marc. 1998. “Les causes du suicide : pathologie individuelle ou sociale? Durkheim, Halbwachs et les psychiatres de leur temps (1830- 1930)”. Déviance & Société, Médecine et Hygiène (22) (1): 3-36.
Ramel, Frédéric. 2004a. “Les relations internationales selon Durkheim : un objet sociologique comme les autres”. Études internationales (35) (3): 495-514.
Ramel, Frédéric. 2004b. “Durkheim au-delà des circonstances : Retour sur l’Allemagne au-dessous de tout. La mentalité allemande et la guerre”. Revue française de sociologie. Presse de Sciences Po / Centre National de la Recherche Scientifique (45) (4): 739 – 751.
Raymon, Aron. 1967. Les Etapes de la Pensée Sociologique. Paris: Editions Gallimard.
Roxborough, Ian. 1994. “Clausewitz and the Sociology of War”. The British Journal of Sociology (45) (4): 619-236. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/591886.
San, Coşkun. 2010. “Toplumbilimsel Yöntem Açısından Durkheim ve Weber”, Sosyoloji Dergisi (3) (21): 17-39.
Schnapper, Dominique, Greaves Roger. 1994. “The Significance of the Ethnoreligious Field in Nation-Building”. International Journal of Sociology (24) (2/3): 61–80. Erişim adresi: www.jstor.org/stable/20628413.
Schnapper, Dominique. 2017. “Durkheim et la nation”. Revue internationale de philosophie (2) (2): 201-221. Erişim adresi: https://doi.org/10.3917/rip.280.0201.
Scruton, Roger. 1987. “Notes on the Sociology of War”. The British Journal of Sociology (38) (3): 295-309. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/590690.
Thiers, Eric. 2005. “Droit et culture de guerre 1914-1918. Le Comité d'études et documents sur la guerre”. Mil neuf cent. Revue d'histoire intellectuelle (23) (1): 23-48.