DOĞU MOĞOLİSTAN’IN DELGERHAN DAĞI BÖLGESİNDEKİ TUNÇ DEVRİ MEZARLARI

Öz Arkeolojik saha çalışmaları esnasında (2008-2009) arkeoloji ekibi Delgerhan Dağı bölgesinde, Tuvşinşire köyünde ve Sukbaatar ilinde daha önce bilinmeyen, 469 mezarlı eskiden kalma üç kabristan keşfetti. Ulaanzuuk Vadisinde 33 mezar, Adgiin, Gol ve Bulgiin Ek Vadilerinin her birinde (2008-2013) iki mezar kazdık. 3-8 mezarlı, 30-50 cm uzakta, her kabristanda ortak taş parmaklıkla gruplandırılmış şekilde, mezarların dış yapısı tamamen aynıydı. Her mezarın dışında üç ya da dört katmandan meydana gelen taş levhalardan oluşan biçimli kareler vardır. Merhumlar yüzüstü ve doğuya dönük bir şekilde gömülmüştür. İnsan kalıntıları üzerindeki radyo karbon 14 metodu, kabristanların Tunç Devrine (M.Ö. 1400-1300) dayandığını göstermektedir. Bu mezarlar bazı yönleriyle Doğu ve Güneydoğu Moğolistan’da Tunç Devrinin iyi bilinen levha mezarları ve resmedilmiş mezar anıtlarından yapısı, defnetme gelenekleri ve insan yapımı olması yönünden ayrılır ve Doğu Moğolistan’daki Tunç Devri mezarlarının yerel varyantları hakkında bilgi sağlar.

Anahtar Kelimeler:

Moğolistan, Tunç Devri, mezar

PDF

___

AMARTUVSHIN, Ch (2003), Archaeological Monuments in the EgiinGol River Basin, Ph.D. dissertation, National University of Mongolia.
AMARTUVSHIN, Ch and B. Jargalan (2008), “The Study of Bronze Age graves in Baga Gazaryn Chuluu), In Studia Archaeologica, Tom (VI) X XVI. fast. 5.
AMARTUVSHIN, Ch; HONEYCHURCH, W. (2010), “The archaeological study of Dundgobi province”, Baga Gazariin Chuluu, Ulaanbaatar.
AMARTUVSHIN, Ch., BATBOLD, N.; EREGZEN G.; BATDALAI B., (2015), “Archaeological monuments of Chandmani Khar uul I”, Ulaanbaatar.
BOROVKA, G. I. (1927). “Archaeological investigation in Tula river basin”, In Northern Mongolia II, pp. 43-88. Leningrad: Nauka.
DIKOV, N. N. (1958), Bronze age of Transbaikalia, Ulan-Ude: Buryat, Kn. p.108.
ERDENEBAATAR, D. (2002), Slab grave and Kheregsuur cultures of Mongolia, Ulaanbaatar.
ERDENEBAATAR, D.; KOVALEV, А. А., (2006), Tevsh Culture, In D. Erdenbaatar (editor), (Proceeding of School of Social Science, Ulaanbaatar University), Ulaanbaatar.
ERDENEBAATAR D.; BAYAR, D., MIJIDDORJ, E.; ORGILBAYAR, S., (2009), “Archaeological monuments in Vaarankhavtsal”, Journal of Social Science, Proceeding of School of Social Science, Ulaanbaatar University, № 5(4), Ulaanbaatar
ERDENEBAT. U; TURBAT, Ts., (2011), Heritage in Ongon, Ulaanbaatar.
ESTHER, Jacobson; CUBAREV, V.; TSEVEENDORJ, D., (2001), “Repertoire des Petroglyphes D’Asie Centrale.”In Memoires de la Mission Archaelogique Francaise en Asie Centrale, Tome V.6, Fascicule No.6. Paris: De Boccard.
GRISHIN, Yu. S, (1980). “On the figured graves and slab graves in Transbaikalia and Mongolia” Proceeding of Institute of Archaeology, Vol.162, pp. 12-14, Moscow: Nauka.
GUNCHINSUREN, B; GANTULGA, J.; BAZARGUR, D.; KHATANBAATAR, P., MARKOLONGO, B.; MARKOLONGO, P, “Preliminary Results of Archaeological Excavation in Orognuur”, SA. tom (IX)XXIX, Fasc.7, Ulaanbaatar
KISELEV, S. V. (1947), “Ancient Mongolia”, In Proceeding of Academy Science, USSR, T.IY. Vol.4, pp. 355-372. Moscow: Nauka.
NAVAAN, D.; ERDENE, M.; TUMEN, D. (2008), “Fieldwork in East Mongolia-2008” Mongolian Journal of Anthropology, Archaeology and Ethnology, Vol.4 (312): 1-37.
NOVGORODOVA, E. A., (1970), Central Asia and the problem of Karasuk, Moscow: Nauka.
NOVGORODOVA, E. A. (1989), Ancient Mongolia, Moskow: Nauka.
OKLADNIKOV, A. P.; KRILLOV, I. I. (1980), Stone and Bronze Age of southeast Trans-Baikal, Novosibirsk: Nauka, Sibir. Otdelenie.
SOSNOVSKII, G. P. (1928), “Figured grave Findings”, In Archives of the Institute for the History of Material Culture, Russian Academy of Sciences, Ф-42. №251, Leningrad.
TSBYCTAROV, A. D. (1998), “The Slab Grave Culture in Mongolia and Trans-baikal”, Buryatckogo Gocuniver-citeta, Ulaan-Ude: pp.126-128.
TSEBYKTAROV, A. D. (2006), Slab Grave Culture of Trans-Baikal, Novosibirsk: Nauka, Sibir. Otdelenie.
TSEVEENDORJ, D., (1999), History of Mongolian Ancient Art, Ulaanbaatar: Shinshlekhukhaany Akadem, Ulaanbaatar.
TSEVEENDORJ D.; AMARTUVSHIN, Ch.; GUNCHINSUREN, B.; TSOGTBAATAR, B.; Batbold, N.; YROOLERDENE Ch.; BAZARGUR, D.; BOLORBAT, Ts., GANTULGA, J. (2005a), “Report of Rescue Archaeology in Khanbogd”, Umnugobi aimag. Ivanhoy Mines Mongolia Ink. co. ltd. Institute of Archaeology, Science Academy of Mongolia.
TUMEN, D.; NAVAAN, D.; ERDENE, M.; KHATANBAATAR, D., (2008), “Report of Salvage Excavation in Tsagaantolgoi”, Nomgon, Umnugobi aimag, NUM.
TUMEN, D.; NAVAAN, D.; ERDENE, M.; KHATANBAATAR; ANKHSANAA, G. (2009), “Archaeological Fieldwork in East Mongolia-2009”, Mongolian Journal of Anthropology, Archaeology and Ethnology, Vol.4, No.1 (344): 1-54.Ulaanbaatar
TUMEN, D.; NAVAAN, D.; ERDENE, M.; KHATANBAATAR; ANKHSANAA, G.; VANCHIGDASH, Ch. (2010), “Archaeological Fieldwork in East Mongolia-2010”, Mongolian Journal of Anthropology, Archaeology and Ethnology, Vol.6, No:1 (365): 167-215, Ulaanbaatar.
TUMEN, D.; NAVAAN, D.; ERDENE, M.; KHATANBAATAR; ANKHSANAA, G., (2012), “Archaeological fieldwork in East Mongolia-2011”, Mongolian Journal of Anthropology, Archaeology and Ethnology, Vol.7, No.1 (378): 1-38, Ulaanbaatar.
TUMEN, D., (2012), “Delgerkhaanmountain in East Mongolia –one of unique archaeological site on Mongolian Bronze age”, In Abstracts of the 5th International Congress of Society of east Asian Archaeology, pp. 45-51, Japan: Fukuoko.
TUMEN, D., (2012), “Bronze Age cultural diversity and populations migration in Mongolia”, In Proceedings of Mongolia and Baikalian Siberia, pp. 321-324, Ulaanbaatar.
TUMEN, D.; KHATANBAATAR, D. (2012), “Report of archaeological survey in Erdentsagaan in Sukhbaatar”, МУИС-ийн Археологи-Антропологийн тэнхимийн ГБСХ. NUM.
TURBAT, Ts.; Pierre-Henri Giscard; BATSUKH, D., (2006), “Pazyryk culture of Mongolia”, Mongolian Journal of Anthropology, Archaeology and Ethnology, Vol.2, No.1 (254): 209-211.
VOLKOV, V.V., (1967), Early Iron Age of Northern Mongolia, Ulaanbaatar.
VOLKOV, V.V., (1981), Deer Stones of Mongolia, Ulaanbaatar, Uzdatelictvo, AN MIR.