ARAP HARFLİ MOĞOLCA SÖZLÜKLERDE MEYVE ADLARI

Öz Bu makalede 13.-14. Yüzyıl Batı Orta Moğolca dönemine ait Memluk-Ġlhanlı sahasında yazılan Arap harfli Moğolca Kitāb-ı Mecmū-ı Tercümān-ı Türkî ve Acemî ve Muγalî, Kitāb Hilyetü‟l-insān ve Helbetü‟l-lisān, Mukaddimetü‟l-Edeb, Şāmilü‟l-Luγa ve Rasūlid Hexaglot adlı sözlüklerde Moğolca kaydı ile verilen meyve adları incelenmiĢtir. Moğolistan coğrafyası ve iklimi nedeni ile meyve yetiĢtiriciliği konusunda çok fazla bilgiye sahip olmayan Moğolların dilinde, coğrafyalarına uygun meyve adları bulunmaktadır. Moğolların Ġlhanlı-Memluk sahalarına gelmeleri ile bu dönemde yazılan Moğolca sözlüklerde bir kısmı Türkçe, bir kısmı da Farsça olan meyve adları Moğolca kaydı ile verilmiĢtir. Bu çalıĢmada bu meyve adlarının Moğolcadaki varlıkları ve özellikle tarihi Türk dili alanındaki kullanımları da gösterilmiĢtir.

Anahtar Kelimeler:

Moğolca, Orta Moğolca, Arap harfli Moğolca Sözlükler, Türkçe

PDF

___

ARAT, ReĢid Rahmeti (1992). Edib Ahmed b. Mahmud Yükneki Atebetü’lHakayık,Ankara: TTK Yay.
ATALAY, Besim (1940-1943). Divanü Lügat-it-Türk, I-II-III-IV, Ankara, TDK Yay.
ATALAY, Besim (1945). Ettuhfet-üz-zekiyye fil-lûgat-it-Türkiyye, Ġstanbul.
BATTAL, Aptullah (1938). İbni-Mühenna Lûgati (İstanbul nüshasının Türkçe bölüğünün endeksidir), Ankara: TDK Yayınları.
BOROVKOV, A. K. (2002). Orta Asya’da Bulunmuş Kur’an Tefsirinin Söz Varlığı (XII-XIII. Yüzyıllar), (Çev. H. Ġ. USTA, E. AMANOĞLU), Ankara: TDK Yay.
CAFEROĞLU, Ahmet (1931). Abû Hayyan, Kitâb al-İdrâk li-lisân al-Atrâk, Ġstanbul.
CLAUSON, Sir G. (1962). Turkish and Mongolian Studies, London.
CLAUSON, Sir G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-thirteenthCenturyTurkish, Oxford.
ÇOĠMAA, ġ. ve diğerleri. (2006). Mongol Helnii Helzüin Toli, 1-2 Cilt. Ulaanbaatar.
DANKOFF, Robert, and James KELLY (1982-1985). Maḥmūd al-Kāşġarī. Compendium of the Turkic dialects (Diwān luġāt at-turk), Ed. and transl. with introduction and indices.P. 1-3. Harvard University.
DOERFER, G. (1963-1975). Türkische und Mongolische Elemente im Neupersischen I-IV. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag GMBH.
EREN, Hasan (1999). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Ankara: Bizim Büro.
GRØNBECH, K. (1942). Komanisches Wörterbuch, Türkischer Wortindex zu Codex Cumanicus, Kopenhagen: E. Munksgaard.
GÜL, Bülent (2016). Moğolca İbni Mühennâ Lügati, Ankara: TKAE Yay.
KĠLĠSLĠ RIFAT (1340) [1922]. Kitâb Hilyetü‟l-insân ve Helbetü‟l-lisân. Ġstanbul.
LESSING, Ferdinand D. (1960). Mongolian-English Dictionary. Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
LESSING, Ferdinand D. (2003). Moğolca - Türkçe Sözlük. (Çev. Günay KARAAĞAÇ), 2 Cilt, Ankara: TDK Yayınları.
POPPE, N. N. (2009). Zemahşeri Mukaddimetü'l-Edeb (Moğolca Çağatayca Çevirinin Sözlüğü). (Çev. Mustafa S. KAÇALĠN), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
POPPE, N.N. (1938). Mongols’skii Slovar’ Muqaddimat al-Adab. Çast I-II, Moskva Leningrad.
RAMSTEDT, G. J. (1935). Kalmückisches Wörterbuch, Helsinki.
RÄSÄNEN, M. (1969). Versuch eines etymologischen Wörterbuchs der Türksprachen, Helsinki.
SAITÔ, Y. (2006). Kitâb Majmû’ Turjumân Turkî wa-‘ajamî wa-Muğalî: Text and Index. Kyôto.
The King’s Dictionary: The Rasulid Hexaglot: Fourteenth Century Vocabularies in Arabic, Persian, Turkic, Greek, Armenian and Mongol. (2000). Translated by: T.
Halasi Kun, Peter B. Golden, L. Ligeti and E. Schütz with essays by Peter B. Golden and Thomas A. Allsen, Brill: Leiden-Boston-Köln.
TOPARLI, R., M. S. ÇÖĞENLĠ, N. YANIK (1999). El-Kavânînü’l-Külliye Li-Zabti’l Lügati’t-Türkiyye, Ankara: TDK Yay.
TOPARLI, R., M. S. ÇÖĞENLĠ, N. YANIK (2000). Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî, Ankara: TDK Yay.
TOPARLI, Recep (2003). Ed-Dürretü’l-Mudiyye Fi’l-Lügati’t-Türkiyye, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
TSEVEL, Ya. (1966). Mongol Helnii Tovç Tailbar Toli. Ulaanbaatar.
TURAN, Fikret (2001). Eski Oğuzca Sözlük Bahşayiş Lügati, Ġstanbul: Bay Yayınları.
YÜCE, Nuri (1993). Mukaddimetü’l-Edeb, ḫvârizm Türkçesi ile Tercümeli Şuşter Nüshası, Giriş, Dil Özellikleri, Metin, İndeks, Ankara: TDK Yay.