Didem ÖZ, Hatice Kübra UYGUR, Ayşegül KOYUNCUOKCA

BİR KÜLTÜRÜN SON TEMSİLCİSİ: MIKSİYE (MUQSİYE) NASRA ŞİMMES HİNDİ- ܝܕܢܼܝ ܺܗܣ ܶܡܡܼܝ ܺܫܐܰܪܨܰܢܐܶܝܼܝܣܩܘܡ VE ARDINDA BIRAKTIKLARI

Yazmacılık özel teknik ve ustalık gerektiren, kültürlerden gelen, düşünsel yaratıcılıkla gelişen, bu nedenle zanaatlardan ayrılan bir sanat alanıdır. Ancak yazmacılığın da teknik aşamaları zanaat yönünü geliştirmiştir. Halk sanatları içinde yer alan, topluma ait gelenek, görenek, zevk ve inançları en iyi şekilde yansıtan sanatlardan olan yazmacılığın üretimi yüzyıllardır devam etmektedir. Ancak gün geçtikçe gelişen bilimin ve üretim teknolojilerinin yanı sıra, iletişim konusundaki yeniliklere de bağlı olarak oluşan, bireylerin ihtiyaçlarındaki çeşitlilik ve değişim yüzünden gerilemeler yaşanmıştır. Korunması, saklanması güç olan bu tekstil ürünlerinin gündelik giyim, kuşam ve ev eşyası cinsleri arasında yer alması, büyük bir kısmının eskitilerek yok olmasına sebep olmuştur. Öte yandan gelişen teknoloji ve değişen estetik anlayışı doğrultusunda bu sanat dalına ilgi azalmıştır. Giderek bu dalda üretim yapan atölyeler kapanmış veya serigrafi yolu ile basma yolu tercih edilmiştir. Bu çalışmada Mardinli Süryani yazma ustası Mıksiye Nasra Şimmes Hindi'yi ve ait olduğu kültürü tanıtmak ve bu kültürün geleneksel sanatlar açısından kültürel miras olarak aktarılması için yapılması gerekenlere dikkat çekmek amaçlanmıştır. Geleneğin son temsilcisinin bu sanata katkıları ve Mıksiye Nasra Şimmes Hindi'nin ardından bu sanatın devam ettirilmesinin gerekliliğine dikkat çekmek de çalışmanın amaçları arasında yer almaktadır. Çalışmanın gerçekleşmesi için yöntem açısından gerekli araçlar olan alan araştırması, kaynak kişi görüşmesi ve literatür taraması teknikleri kullanılmıştır. Mıksiye Nasra Şimmes Hindi'yi kaybetmeden önce çekilmiş olan fotoğraflar ve vefatından sonra atölyesinde çekilen fotoğraflar ile Süryani yazmacılık sanatı ve son temsilcisi belgelenmiştir

THE LAST REPRESENTATIVE OF A CULTURE: MUQSIYE NASRA SIMMES HINDIܝܢܕܝܼ ܣܗܼܺܝܡܡܶܺܐܫܰܰܨܪܶܐܢܝܝܼܡܘܩܣ AND WHAT SHE HAS LEFT BEHIND

Block printing is a form of art which requires a special technique and competency, which is inherited from culture, developed though intellectual creativity and thus, deviates from forms of craft. However, technical processes of block printing have developed the craftsmanship aspect. Block printing, which is considered a folk art and best represents traditions, customs, tastes and beliefs of the people, has been manufactured for centuries. However, its development has been disrupted because of advancing science and production technologies as well as diversity and new trends in the needs of individuals based on innovations in communication. The fact that these textile products which are hard to preserve and maintain have taken their place in daily clothing and household furniture has caused most of them to be worn and discarded. On the other hand, people have lost their interest in this art form with advancing technology and changing aesthetic views. Block printing ateliers have been shut down gradually or screen printing has started to be preferred. This study intends to introduce Muqsiye Nasra Shimmes Hindi, Assyrian block printing master of Mardin, and her culture and to draw attention to what is needed to convey this culture as a cultural heritage with respect to traditional handcrafts. Providing information about the contributions of the last representative of the tradition to this art form and emphasizing the need for survival of this art form after Muqsiye Nasra Shimmes Hindi are also among the purposes of this study. Field study, source person interviews and literature screening techniques are used within the scope of our methodology in this study. The Assyrian art of block printing and its last representative have been documented with photographs of the late Muqsiye Nasra Shimmes Hindi and her studio, taken after her death

PDF

___

BARIŞTA, H. Örcün, (1988), Erdem Atatürk Kültür Merkezi Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 10.
BİLGE, Yakup, (2001), Geçmişten Günümüze Süryaniler, Zvi-Geyik Yayınları, İstanbul.
BULUT, Aziz, (1995), Süryanice-Türkçe Türkçe-Süryanice Sözlük, Hengello.
BULUT, Aziz, (1997), Süryanice-Türkçe Türkçe-Süryanice Sözlük, Bar Hebraus Yayınları, Hollanda.
ÇAĞLAYAN, Murat (2016), Anadolu’da Bir Akkoyunlu Kültür Mirası: Mardin Kasimiye Medresesi, International Conference on Natural Science and Engineering ICNASE (19-20 Mart 2016 Kilis).
DAYAR, Zekiye, (2011), İşleyen Nasra Şimmes Hindi, http://www.suryaniler.com/suryani-tarihi.asp?id=839. Erişim Tarihi: 29.01.2017.
DEMİR, Hüseyin, (2011), Özgün Baskı Resim Sanatı ve Sanatta Demokratik Paylaşım, Sanat Dergisi, Sayı: 20.
DEMİRCİ, M. Sırrı, (2016), Elvan Yazmalar Diyarı Tokat, 2. Baskı, Tokat Belediyesi Kültür Yayınları No:1, Can Ofset Matbaacılık, Tokat.
DURUL, Yusuf, (1978), Kandilli Kalem İşi Yazmaları, Türkiyemiz, Yıl: 8, Sayı: 24, Apa Ofset Basımevi, İstanbul.
GİRGÖK, Lale, (1997), Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, 3. Cilt, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları.
İPŞİROĞLU, Mazhar Ş, (2005), İslâmda Resim Yasağı ve Sonuçları, Yapı Kredi Yayınları: 2204, İstanbul.
İRİS, Muzaffer, (2003), Bütün Yönleriyle Süryaniler, İstanbul.
KAYA, Reyhan, (1974), Türk Yazmacılık Sanatı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları:140, Sanat Dizisi:15, İstanbul.
KOLUMAN, Aziz, (2001), Ortodoğu’da Süryanilik, ASAMY, Ankara.
KOYUNCU Okca, Ayşegül, (2016), “Geleneksel Dokumalarda Kadın-Women in Tradition Weaving”, Akademik Bakış Dergisi-Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, Sayı: 54.
KARAMAN, Hayrettin-Özek, Ali-Dönmez, İbrahim Kâfi-Çağrıcı, Mustafa-Gümüş, Sadrettin ve Turgut, Ali, (2003), Kur’an-ı Kerim ve Açıklamalı Meâli, Türk Diyanet Vakfı Yayınları: 86/A, Ankara.
KÜÇÜK, Gül Zeynep (2008), Mardin ve Çevresinde Süryaniler, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
KYVİG, David E. ve Marty, Myron (2011), Yanı Başımızdaki Tarih, (Çeviren: Nalan Özsoy), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
OMUR, Ozanay, (2010), “Üsküdar’da Yazmacılık, Üsküdar, Kuzguncuk, Çengelköy, Beylerbeyi, Kandilli, Vaniköy Çizgi İşi ve Kalıp İşi Yazmaları”, 2. Üsküdar Sempozyumu, Cilt: 2.
ÖZ, Naime Didem, (2006), Türk Yazmacılık Sanatı ve Son Dönem İstanbul Yazmaları, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Geleneksel Türk Sanatları Anasanat Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
ÖZ, Naime Didem, (2015), Yazmacılık Sanatımız İçinde Hitit Eserlerinin Yorumu, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Geleneksel Türk Sanatları Anasanat Dalı Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi, İstanbul.
ÖZ, Didem, (2016), “Kişisel Koleksiyonlarda Bulunan Bitkisel Motifli Yazma BaşörtüleriPlant Motif Hand Printed Headscarves Existing in Personel Collections”, V. Uluslararası Türk Sanatı, Tarihi ve Folkloru Kongresi/ Sanat Etkinlikleri Prof. Dr. Yusuf Küçükdağ Armağanı (13-16 Nisan 2016 Komrat-Moldova)- V. International Turkic Art, History And Folklore Congress/Art Activities in Honour of Prof. Dr. Yusuf Küçükdağ (13-16 April 2016 Komrat-Moldova), Anka Basım Yayın Ltd. Şti. b.y.y.
ÖZ, Didem, (2017), “Üsküdar’da Yazmacı Turnayan Ailesi ve İlk Serigrafi Atölyesinin Kuruluşu-Block Printer Turnayan Family and Establishment of the First Screen Printing Atelier in Üsküdar” Uluslararası Geleneksel Sanatlar Sempozyumu, Yazmalardaki El İzleri (20-21 Nisan 2017 Akçaabat- Trabzon)-International Traditional Arts Symposium, Handprints İn Yazma (13-16 April 2016 Akçaabat-Trabzon), KTÜ Matbaası, Trabzon.
PORTELLİ, Alessandro, (2009), “Sözlü Tarihi Farklı Yapan Şey”, (Çeviren: Kürşat Korkmaz), Halkbiliminde Kuram ve Yaklaşımlar III, (Editörler: Öcal Oğuz, Selcan Gürçayır), Geleneksel Yayıncılık, Ankara.
SİPAHİOĞLU, Oya ve Kavcı Özdemir, Esra, (2012), “Ev-Atölye Sistemi İçerisinde Geleneksel Yazma Baskıcılığının Üretimine Mardin ve İzmir’den Birer Örnek”, Sanat Dergisi, Sayı: 21.
SOYSALDI Sınav, Aysen ve Özbel, Tangül, (2012), “İstanbul Yazmaları (Prof. Y. Kenan Özbel Koleksiyonundan ve Arşivinden Örneklerle)”, 7. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi, Türk ve Dünya Kültüründe İstanbul, (5-10 Ekim 2009 Ankara), AKM Yayınları, Ankara.
ŞİMŞEK, Mehmet, (2003), Süryaniler ve Diyarbakır, Çivi Yazıları Yayınevi, İstanbul.
TANSUĞ, Sezer, (1997), Gelenek Işığında Çağdaş Sanat, İz Yayıncılık: 189, Düşünce Dizisi. 39, İstanbul.
TAŞĞIN, Ahmet, (2005), “Süryani Puşiciler”, Süryaniler ve Süryanilik, Cilt: IV, Ankara.
TURAL, Evren, (2012), “Ağaç Baskı ve Serigrafi Yöntemlerinin Geleneksel Türk El Sanatlarında Kullanımı”, I. Uluslararası Ankara-Kazan ve Çevresi Halk Kültürü Sempozyumu, Kazan Belediyesi, Ankara.
TÜRKER, Kemal, (1996), Ağaç Baskı Tokat Yazmaları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Genel Yayın No: 347, Sanat Dizisi: 47.
UYGUR, Hatice Kübra, (2008), Midyat Halk Kültürü Monografisi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilgiler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır.
UYGUR, Hatice Kübra, (2015), Kutsal Mekân Bağlamında Mardin Süryanilerinin Anlatıları, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilgiler Enstitüsü Türk Halkbilimi Bölümü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
YODER, Don, (2005), “Halk Yaşamı”, (Çeviren: Ayça Yavuz), Halkbiliminde Kuram ve Yaklaşımlar II, (Editörler: Öcal Oğuz, Selcan Gürçayır), Geleneksel Yayıncılık, Ankara.
BAUMANN, Richard, (2005), “Halkbilimin Farklı Kimliği ve Sosyal Tabanı”, (Çeviren: Feridun Çotra), Halkbiliminde Kuram ve Yaklaşımlar II, (Editörler: Öcal Oğuz, Selcan Gürçayır), Geleneksel Yayıncılık, Ankara.