Nurgül KARLIOĞLU KILIÇ, Rüya YILMAZ DAĞDEVİREN, Hülya CANER, Ünal AKKEMİK

Türkiye’de Kullanılmakta Olan Palinoloji ve Polen Terimleri Üzerine Bir Değerlendirme ve Öneriler

Öz Ülkemizde polenle ilgili çalışmalar 1960’lı yılların sonlarında başlamış ve günümüze kadar artarak devam etmiştir. Bu çalışmalar incelendiğinde kullanılan polen terminolojisiyle ilgili pek çok farklılıklar olduğu görülmüştür. Bazı terim isimleri Latince bazıları İngilizce kullanılmış, terimlere Türkçe isimler verilmemiştir. Bu amaçla polen bilimi ve polen morfolojisine ilişkin 54 terim seçilmiş, bu terimlerin Türkçe karşılıklarına ilişkin öneriler sunularak şekillerle açıklanmıştır. Bu kapsamda yapılan değerlendirmelerle, diad, tetrad, spheroidal, prolate, oblate gibi terimlerin oldukça yalın ve tam olarak Türkçe karşılıkları verilebilmiştir. Buna karşın bazı terimlerin Türkçe karşılıklarının tartışılmasının gerekli olduğu sonucuna varılmıştır. Dış taraf (distal), polen yüzeyi olmayan (intectate) gibi terimlerde önerilen Türkçe karşılığın tartışılmasının yararlı olacağı düşünülmektedir. Bu çalışma ile bir adım atılmış olup yeni çalışma ve değerlendirmelerle ülkemizdeki Palinoloji bilim alanı ve polen morfolojisi ile ilgili terimlerin karşılıkları yerleşmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Terim, Palinoloji, Polen, Türkçe Terim

An assessment and recommendations on palynology and pollen terms used in Turkey

PDF

___

Aslan, M., Doğan, C., 2012. Türkiye’deki Hyoscyamus L. (Solanaceae) Türlerinin Polen Morfolojisi. KSÜ Doğa Bil. Derg., 15 (1): 20-29.
Avcı, S., Sancak, C., Can, A., Acar, A., Pınar, N.M., 2013. Pollen morphology of the genus Onobrychis (Fabaceae) in Turkey. Turk J Bot. 37: 669-681.
Aytuğ, B., 1967. Polen Morfolojisi ve Türkiye’nin Önemli Gymnospermleri Üzerinde Palinolojik Araştırmalar. İstanbul: Kutulmuş Matbaası.
Aytuğ, B., Aykut, S., Merev, N., Edis, G., 1971. İstanbul Çevresi Bitkilerinin Polen Atlası. İstanbul: İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları No: 174, Kurtulmuş Matbaası.
Aytuğ, B., Merev, N., 2002. Palinoloji Ders Notu. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi, Ders Notları No:67.
Baldemir, A., Alan, Ş., Acar Şahin, A., Paksoy, M.Y., Pınar, N.M., 2018. Pollen morphology of Scaligeria DC. (Apiaceae) in Turkey. Turk J. Bot. 42: 462-477.
Beug H.J., 2004. Leitfaden der Pollenbestimmungfür Mitteleuropa und angrenzendeGebiete. Dr Friedrich Pfeil, München.
Doğan Güner, E., Duman, H., Pınar, N.M., 2011. Pollen morphology of the genus Seseli L.(Umbelliferae) in Turkey. Turk J. Bot. 35: 175-182.
Erdtman, G., 1943. An Introduction to Pollen Analysis. Chronica Botanica Co., Waltham, Mass., 239.
Erdtman, G., 1945. Pollen morphology and plant taxonomy: III. Morina L. Sven. Bot. Tidskr. 39: 187– 191.
Erdtman, G., 1947. Suggestions for the classification of fossil and recent pollen grains and spores. Sven. Bot. Tidskr. 41: 104–114.
Erdtman, G., 1952. Pollen Morphology and Plant Taxonomy (An Introduction to Palynology, 1). Chronica Botanica Co., Waltham, Mass., 539.
Erdtman, G., 1954. An Introduction to Pollen Analysis. Chronica Botanica Co., Waltham, Mass., 239.
Erdtman, G., 1969. Handbook of Palynology—An Introduction to the Study of Pollen Grains and Spores. Munksgaard, Copenhagen. 486.
Faegri, K. Iversen, J., 1950. Textbook of Modern Pollen Analysis. Munksgaard, Copenhagen, 168.
Fægri, K., 1956. Recent trends in palynology. Bot. Rev. 22: 639–664.
Fernandez-Moran, H., Dahl, A. O., 1952. Electron microscopy of ultra-thin frozen sections of pollen grains. Science, 116:465.
Fritzsche, J., 1837. Über den Pollen. Mém. Sav. Étrang. Acad. Sci. Pétersbourg 3: 649–672.
Hyde, H.A., 1944. Pollen analysis and the museums. Mus. J. 44: 145–149.
Iversen, J., Troëls-Smith, J., 1950. Pollen morfologiskedefinitionerogtyper. Danmarks Geol. Undersogelse, IV, 3(8): 1-53.
Jackson, D.D., 1928. A Glossary of Botanic Terms. 4th ed. Duckworth.
Karlıoğlu Kılıç, N., Yilmaz Dağdeviren, R., Paksoy, M.Y., Tuncalı Yaman, T., 2020. Pollen morphology of eight endemic Inula L. (Asteraceae) species in Turkey. Palynology, https://doi.org/10.1080/01916122.2020.1784306.
Linnaeus, C., 1750. Philosophy of Botany. Stockholm. (‘1751’) 362.
Manten, A.A., 1966. Half a century of modern palynology. Earth-Sci. Rev. 2: 277–316
Maurizio, A., Louveaux, J., 1960. Pollens des plantesMellifèresd'Europe. Pollens Spores 2: 159– 182.
McAndrews J.H., Berti A.A., Norris, G., 1973. Key to the Quaternary Pollen and Spores of the Great Lakes Region. Life Science Miscellaneous Publication, Royal Ontario Museum, Toronto.
Mühlethaler, K., 1953. Untersuchungenüber die Struktur der Pollenmembran. Mikroskopie, 8: 103.
Moore P.D., Webb J.A., 1978. An Illustrated Guide to Pollen Analysis. Hodder & Stoughton, London.
Moore P.D., Webb J.A, Collinson M.E., 1991. Pollen Analysis. 2nd edn. Blackwell Scientific Publications, Oxford.
Özler, H., Pehlivan, S., Celep, F., Doğan, M., Kahraman, A., Yavru Fişne, A., Başer, B., Bagherpour, S., 2013. Pollen morphology of Hymenosphace and Aethiopis sections of the genus Salvia (Lamiaceae) in Turkey. Turk J. Bot. 37: 1070-1084.
Pınar, N.M., Coskuncelebi, K., Simsek, D., Okur, S., Makbul, S., Acar, A., 2016.Pollen morphology of Scorzonera (Asteraceae) in Turkey. Phytotaxa 252 (4): 233–262.
Potonié, R., 1934. I. ZurMorphologie der fossilen Pollen und Sporen. Arb. Inst. Paläobotanik PetrographieBrennsteine 4: 5–24.
Punt, W., Blackmore, S., Clarke G.C.S., 1976-2009. The North-West European Pollen. Flora volumes 1-9. Elsevier, Amsterdam.
Punt, W., Hoen, P.P., Blackmore, S., Nilsson, S., Thomas, A.L., 2007. Glossary of pollen and spore terminology. Rewiev of Palaeobotany& Palynology, 143: 1-81.
Selling, O., 1947. Studies in Hawaiian pollen statistics. Bernice P.Bishop Mus. Spec. Publ. 38: 1–430.
Walker, J.W., Doyle, J.A., 1975. The bases of angiosperm phylogeny: palynology. Ann. Mo. Bot. Gard. 62: 664–723.
Wodehouse, R.P., 1928. The phylogenetic value of pollen grain characters. Ann. Bot. 42: 891–934.
Wodehouse, R. P., 1935. Pollen Grains. Their Structure, Identification and Significancein Science and Medicine. McGraw-Hill, New York, N.Y., 574.
Yıldırımlı, Ş., 2015. Bitki Sözlüğü-Ansiklopedik ve Etimolojik, Çoğunluğu Latince, Yunanca, Almanca, Fransızca, İngilizce, Osmanlıca Karşılıklarıyla Türkçe Açıklamalı 13050 Sözcük ve Terim. Ankara: Ofset Fotomat Matbaacılık.