Gölyaka İlçesinde (Düzce) Yerel Halk Tarafından Kullanılan Bitkilerin Yöresel İsimleri

Öz İnsanoğlu ilkçağlardan günümüze kadar yaşadığı bölgede çevresindeki bitkilerden değişik amaçlarla yararlanmış, bu bitkileri çeşitli isimlerle adlandırarak bu adların kuşaklar boyunca nesilden nesile aktarılmasını sağlamıştır. Ülkemiz sahip olduğu bitki çeşitliliği, farklı coğrafik ve iklimsel özellikleri bakımından dünyanın en zengin bitki örtüsüne sahip ülkelerin başında gelmektedir. Çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapan Anadolu bu bitkilerden yararlanma bakımından oldukça zengin bir kültüre de ev sahipliği yapmaktadır. Ülkemizde var olan bu bitkilerin farklı yörelerde çeşitli isimler ile adlandırılması kültürel bir zenginlik olup, bu zenginliğin yapılan bilimsel çalışmalarla kayıt altına alınması büyük önem arz etmektedir. Bu çalışma Düzce’nin Gölyaka ilçesinde yerel halk tarafından çeşitli amaçlarla kullanılan bitkilerinin yöresel ve bilimsel adlarının belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Arazi çalışmaları 2019-2020 tarihleri arasındaki farklı vejetasyon tarihlerini kapsayan bu çalışmada Gölyaka ilçesine bağlı 10 köy araştırma bölgesi olarak seçilmiştir. Bu kapsamda yörede yaşayan halkın gıda, tıbbi, süs, hayvan yemi, yakacak ve boyama amaçlı olarak kullandığı bitkilerin yöresel ve bilimsel isimlerinin kayıt altına alınması hedeflenmiştir. Yapılan araştırma sonucunda 45 familyaya ait 112 takson belirlenmiştir. Gölyaka’da teşhisi yapılan bitkiler için 187 farklı yöresel ismin kullanıldığı, bu bitkilerin geleneksel adlandırılmasında en yaygın kullanılan yaklaşımın renk özelliklerinden yararlanılarak olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Düzce, Gölyaka, doğal bitkiler, yöresel isim

Local names of plants which have folk usage in Gölyaka district (Düzce)

PDF

___

Aksoy N., Özkan N. G., Aslan S., Koçer N., 2015. Düzce ili bitki biyolojik çeşitliliği, endemik, nadir bitkiler taksonları ve koruma statüleri. II. Uluslararası Düzce Tarih, Kültür ve Sanat Sempozyumu, Aralık, 409-421.
Alkayış, M. F., 2019. Türkiye Türkçesinde bitki adları. Hiperlink Yayınları, İstanbul.
Altundağ E. , Özhatay N., 2009. Local names of some useful plants from Igdır province (East Anatolia). İstanbul Journal of Pharmacy, 40:101 –115.
Batı C., 2018. Abbaslık Köyü (Bilecik) florası ve etnobotanik özellikleri. Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 137 sayfa.
Baytop A., 2007. Türkçe bitki adları sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları, Üçüncü Baskı, Ankara.
Davis P. H., 1965-1985. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. 1-9, Edinburgh: Edinburgh University Press.
Dikilitaş B., Güler B., Uğurlu E., Altan Y., 2016. Ovacık (Karabük) ve çevresinin floristik özellikleri. Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 12(2):253-264.
Doğru Koca A., Yıldırımlı Ş., 2010. Ethnobotanical properties of Akçakoca district in Düzce (Turkey). Hacettepe Journal of Biology and Chemistry, 38(1):63-69.
Ertuğ F., 2004. Etnobotanik çalışmaları ve Türkiye’de yeni açılımlar. Kebikeç Dergisi, 18:181-187.
Gürbüz İ., Gençler Özkan A. M., Akaydın G., Salihoğlu E., Günbatan T., Demirci F., Yeşilada E., 2019.
Folk medicine in Düzce province (Turkey). Turkish Journal of Botany, 43(6).
Kızılarslan Ç., Özhatay N., 2009. Local names of some plants from the south part of Izmit (Northwest Turkey), İstanbul Journal of Pharmacy, 40:37-46.
Koçyiğit M., 2005. Yalova ilinde etnobotanik bir araştırma, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Farmasötik Botanik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 176 sayfa.
Koyuncu O., Yaylacı Ö. K., Tokur S., 2009. A study on Geyve (Sakarya) and its environs in terms of ethnobotanical aspects, OT Sistematik Botanik Dergisi, 16(1):123-142.
Sevgi E. , Kızılarslan Hançer Ç., Akkaya M, Altundağ Çakır E., 2018. Biga’da (Çanakkale) geleneksel kullanımı olan bitkilerin yöresel adları ve adlandırma yaklaşımları. Avrasya Terim Dergisi, 6(1):35–47.
The Plantlist, 2020. http://www.theplantlist.org (Ziyaret tarihi: 10 /03/ 2020)
Yeşil Y., Akalın E., 2010. The use of wild edible plants in kürecik (Akcadag/Malatya). İstanbul Journal of Pharmacy, 41: 90-103.
Yıldırımlı S., 2004. Etnobotanik ve Türk Etnobotaniği. Kebikeç Dergisi, 17: 175-193.