2023

TÜRK-AMERİKAN İLİŞKİLERİNİN SON BAHARI: JOHN F. KENNEDY’NİN BAŞKANLIĞI ve TÜRK BASINI (1960-1963)

Dış politikanın ve Türk-Amerikan ittifakının kamuoyunda algılanış biçiminde Türk basını önemli bir unsur olarak ortaya çıkmaktadır. 1950’lerde pozitif yönde gelişen Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD) arasındaki ilişkilerde, 1960 yılı kritik bir öneme sahiptir. Şöyle ki, Türkiye’de siyasi iktidar bir darbe ile değişirken, ABD’de ise 35. başkanın belirleneceği bir sürece girilmişti. ABD’nin başkanlık seçimi sonucunda dış politikasında meydana gelecek muhtemel değişiklikler, TürkAmerikan ilişkilerinin geleceği açısından da ciddi bir önem taşımaktaydı. Bu nedenle Türk basını, ABD’de 8 Kasım 1960 tarihinde yapılacak olan başkanlık seçimlerine ciddi bir önem atfetti. Yine, Türk basınında, Kennedy’nin Amerikan başkanlığı sürecinde (1961-1963), dış politikaya ve Türk-Amerikan ittifakına yönelik söylemleri öne çıkarıldı. Bu nedenle, ABD’deki başkanlık seçim sürecinin ve sonuçlarının Türk kamuoyundaki akislerini anlamak için dönemin basınında yayınlanan haber ve makaleleri analiz etmek yerinde olacaktır. Bu çalışmada, John F. Kennedy'nin başkanlığı dönemindeki Türk-Amerikan ilişkileri, Türk basını üzerinden değerlendirilmeye çalışılacaktır. Bununla birlikte, Kennedy’nin diğer Amerikan başkanlarından farklı olarak renkli kişiliğinin ve söylemlerinin Türk basını üzerindeki etkisi ve basının Kennedy’ye bu derece anlam atfetmesinin, TürkAmerikan ilişkilerinin seyrine herhangi bir etkisi olup olmadığı da makalede ele alınacak konular arasındadır.

LAST SPRING IN TURKISH-AMERICAN RELATIONS: JOHN F. KENNEDY'S PRESIDENCY AND TURKISH PRESS (1960-1963)

Turkish press is an important element for perceiving foreign politics and the Turkish-American alliance in public opinion. In accordance with Turkey-United States (US) relations in 1950s, which developed positively, 1960s has a critical role. That is, while the power in Turkey was changing with a coup, United States entered a process of eleceting 35th president of US. Possible changes in the foreign policy of US as a result of the presidential election were also of great importance in terms of the future of Turkish-American relations. For this reason, the Turkish press closely followed the presidential election process to be held on November 8, 1960 in the United States, attaching great importance to these elections. As a matter of fact, in the Turkish press, Kennedy was frequently mentioned during his presidency (1961-1963) especially with his rhetoric about foreign policy, and evaluations about the issue. For this reason, it would be appropriate to analyze the news and articles published in the periodicals to understand the process of the presidential election in the US and its consequences in the Turkish public opinion. In this study, Turkish-American relations in Kennedy’s presidency will be tried to be evaluated through the Turkish Press. However, the fact that the colorful personality and discourse of Kennedy, unlike the other American presidents, has its influence on the Turkish press and that the press has attributed such significance to Kennedy whether or not Turkish-American relations have any effect.is one of the issues to be examined.

PDF

___

Soysal, Murat, Barış Gönüllüleri ve Türkiye’deki Faaliyetleri (1962-1972), Ankara Üniversitesi, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2010.
İzmir, Bahar, Türk-Amerikan İlişkileri Bağlamında Türk Kamuoyunda John F. Kennedy Algısı (1961-1963), Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2015.
Yenigün
Vatan
Vakit
Ulus
Toplumsal Tarih
Times
The American Journal of International Law
Son Havadis
Political Science Quarterly
Orbis
New York Times
Mülkiye
Milliyet
Middle Eastern Studies
Kim
Hürriyet
Forum
Cumhuriyet
Belleten
AÜSBF Dergisi
Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi
Gallois, Pierre M, “United States Strategy and the Defence of Europe”, Orbis, C. 7, S. 2, Yaz 1963, S.226-249.
Kürkçüoğlu, Ömer, “Dış Politika Nedir? Türkiye’nin Dünü ve Bugünü”, AÜSBF Dergisi, 1980, C.35, S.1, s.324-335.
Albayrak, Mustafa, “Türkiye’nin Kıbrıs Politikaları 1950-1960”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 2000, C.16, S. 46, s.249-275.
Gönlübol, Mehmet- Ülman, Haluk, “Türk Dış Politikasının Yirmi Yılı 1945-1965”, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1966, C.21, S.1.
Soysal, İsmail, “Türk-Amerikan Siyasal İlişkilerinin Ana Çizgileri”, Belleten, Ankara, 1977, C. 41, S. 162, S.257-276.
Çakır, Faruk, “Amerikan Bakış Açısından Türkiye’de 1957-60 Dönemi Siyasal Gelişmeleri ve Türk-Amerikan İlişkileri”, AÜSBF Dergisi, 2004, C. 59, S. 1, s. 74-75.
Schwelb, Egon,“The Nuclear Test Ban Treaty and International Law”, The American Journal of International Law, C. 58, S. 3, Temmuz 1964, s. 642670.
Bernstein, Barton J, “The Cuban Missile Crisis: Trading the Jupiters in Turkey”, Political Science Quarterly, C. 95, S. 1, İlkbahar 1980, s.85-99.
Sever, Ayşegül, “The Compliant Ally? Turkey and the Middle East 1954-1958”, Middle Eastern Studies, C. 34, S.2, Nisan 1988, s. 73-90.
Zürcher, Erik Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2012.
Vali, Ferenc A, Bridge Across the Bosphorus: the Foreign Policy of Turkey, Johns Hopkins University Press, 1971.
Uslu, Nasuh, Türk-Amerikan İlişkileri, 21. Yüzyıl yayınları, Ankara, 2000.
Tunaya, Tarık Z. Türkiye’de Siyasi Partiler 1859-1952, İstanbul, 1952.
Summitt, April R, John F. Kennedy and US-Middle East Relations, The Edwin Mellen Press, New York, 2008.
Sefuert, Guenther, Foreign Policy Perceptions in Turkey, Yelken Basım, İstanbul, 2011.
Sander, Oral, Türk-Amerikan İlişkileri 1947-1963, AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1979.
Sadık, Giray, American Image in Turkey-US Foreign Policy Dimensions, Lexington Books, New York, 1979.
Oran, Baskın, (ed.), Türk Dış Politikası- Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, İletişim yayınları, İstanbul, 2012, C.1.
National Archives, The Report of the Select Committee on Assassinations of U.S House of Representatives, Washington, DC: United States Government Printing Office, 1979, S. 1.
Maga, Timothy P, John F. Kennedy and the New Frontier Diplomacy, 19611963, Krieger Publishing Company, Florida, 1994.
Kennedy, Robert F, 13 Days The Cuban Missile Crisis, Pan Books, London, 1969.
Karpat, Kemal H., Kısa Türkiye Tarihi 1800-2012, Timaş Yayınları, İstanbul, 2013.
Karluk, Rıdvan, Avrupa Birliği Kuruluşu, Gelişmesi, Genişlemesi, Kurumları, Beta yayıncılık, İstanbul, 2014.
Hugh Brogan, Profiles in Power-Kennedy, Longman, United States, 1996.
Hudge, Carl C- Nolan Cathal J, (ed.), U.S Presidents Foreign Policy From 1789 To The Present, ABC-Clio, California, 2007.
Harris, George S., Troubled Alliance-Turkish American Problems in Historical Perspective, 1945-1971, American Enterprise Institute For Public Policy Research, Washington, 1976.
Gönlübol, Mehmet Cem Sar, Olaylarla Türk Dış Politikası 1919-1995, Siyasal Kitabevi, Ankara, 1996.
Gardner, John W.- Sandburg, Carl, (ed.), President John F. Kennedy- To Turn the Tide, Harper and Brothers, y.y, 1962.
Foreign Relations of United States, 1961-1963, 27 Kasım 1962, Volume VI, Kennedy-Khrushchev Exchanges, Document 66.
Evans, Graham- Newnham, Jeffrey, Uluslararası İlişkiler Sözlüğü, çev. H. Ahsen Utku, Gökkubbe, İstanbul, 2007.
Dziewanowski, M. K., A History of Soviet Russia, Prentice Hall, New Jersey, 1979.
Dedeoğlu, Beril, Dünden Bugüne Avrupa Birliği, Boyut Yayınevi, İstanbul, 1993.
Bulut, Mehmet Ali, Avrupa Birliği Nedir- Türkiye ve Avrupa Birliği İlişkileri, Vip Ajans Yayınları, Ankara, 2005.
Bora, Tanıl, Gültekingil, Murat (ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Sol, İletişim Yayınları, İstanbul, 2008, C. 8.
Bağlum, Kemal, Anıpolitik 1945-1960, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1991.
Anderson, Lois E., John F. Kennedy, Bison Books, Hong Kong, 1993.
Ahmad, Feroz, Bir Kimlik Peşinde Türkiye, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2010.
Ahmad, Feroz- Bedia Turgay, Türkiye’de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi 1945-1971, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1976.
Resmi Gazete
Millet Meclisi Tutanak Dergisi
John F. Kennedy Presidential Library and Museum (JFKPLM)
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)