Meşrutiyet'ten Cumhuriyete toplumsal koşullar ve toplum anlayışında değişim

Siyasi düşünceler bakımından Cumhuriyetin laboratuarı olarak nitelenen II. Meşrutiyet dönemi, sosyal durum açısından adeta bir çöküntü ve felaket devridir. Uzun yıllar süren yıpratıcı savaşlar sonunda yaşanan göçler, hastalıklar, ölümler gibi sosyal olgular toplumsal çöküntünün ve çözülüşün göstergesi durumlar ile bunun karşısında kayıtsız bir tutum takınan iktidar sahipleri halkı kaderiyle başbaşa bırakmıştır. Anadolu halkını yalnızca vergi alınan ve asker toplanan bir ambar olarak gören muktedir kişiler, farklı düşünen, halkın ve hakkın sesini duyurmaya çalışan aydınları da sürgün diye Ortaçağ yaşantısı içindeki Anadolu kentlerine sürmüşledir. Rumeli'den ve Arap illerinden sonra sıranın Anadolu'ya geldiğini görenler, son olarak Anadolu insanına dayanmak ve kurtuluş savaşımını onunla yapmak gerektiğini anlarlar. Çaresiz, kimsesiz ve yorgun halk ise savaştan bıkmıştır, üstelik yoksuldur. Anadolu'da bölgesel direnişler halinde filizlenen kurtuluş hareketlerinin başına geçerek bütün kuvvetleri tek bir noktada toplayan Atatürk'ün, halkı, Kurtuluş Savaşı için harekete geçirmesi ve savaşın maliyetine dâhil etmesi oldukça önemlidir. Üstelik barış devrinde bizzat halka giderek halkın durumunu görmesi ve dertlerini dinlemesi, Türkiye 'de çağdaş ve sosyal bir politika döneminin açıldığını gösteriyor.

Constitutional Monarchy to Republic social conditions and changes in understanding of society

Constitutional period characterized as Republic laboratory in terms of political view point is a kind of disaster and collapse period in terms of social citation. Rulership unconcerned the people who collapsed for centuries as a result of erosive wars resulting migration, deaths and illness and left alone with their faith. Rulerships saw the people as a pool for tax payers and soldiers, deported contrary minded persons who voiced peoples' views and rights, to Anatolian cities where medieval life prevailed. They understood that they had to be withstanded with Anatolian people and fight after Rumalia and Arab lands were occupied. Powerless and fatigued people were tired of wars and also poor. It is very important to note that Atatürk who took the control of regional liberation movements in Anatolia organized the people for liberation actions and included them in war costs. This shows that contemporary and social politics era started in Turkey even in peace time by going to people personally and observing their situation and listening their problems.

PDF

___

Abadan, Yavuz; Mustafa Kemal ve Çetecilik, İstanbul, 1964.
Adıvar, Halide Edib; Türkün Ateşle İmtihanı, İstanbul, Çan, 1962.
Afetinan, A.; İzmir İktisat Kongresi, 2. Baskı, Ankara, TTK, 1989.
Ahmad, Feroz; İttihat ve Terakki (1908-1914), çev. N. Yavuz. İstanbul, Kaynak, 1995.
Ahmet Şerif, Anadolu'da Tanin, yay.haz.Ç. Börekçi, İstanbul, Kavram, 1977.
Alşin, Sina; Ana Çizgileriyle Türkiye'nin Yakın Tarihi, Ankara, İmaj, 1996.
Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, C.I, Ankara, AAM, 1997.
Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, C.II, Ankara, AAM, 1997.
Atatürk'ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri, Ankara, AAM, 1991.
Atay, Falih Rıfkı; Çankaya, İstanbul, 1969.
Aybars, Ergün; İstiklal Mahkemeleri, C.I-II, İstanbul, Milliyet, 1987.
Celal Esat, "İstanbul'un Açlığı", Akşam, 31 Mayıs 1924, s.l.
Eldem, Vedat; Harp ve Mütareke Yıllarında Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomisi, Ankara, TTK, 1994.
Eldem, Vedat; Osmanlı İmparatorluğu'nun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik, Ankara, TTK, 1994.
Hâkimiyet-i Milliye, 19 Teşrinisani 1923, s.4.
Hakimiyet-i Milliye, 20 Temmuz 1923, s.l
İkdam, 13 Aralık 1918, s.2.
Karacan, Ali Naci; Lozan, İstanbul, Milliyet, 1971.
Karal, Enver Ziya; Atatürk'ten Düşünceler, 6. Bakı, İstanbul, Çağdaş, 1991.
Kinross, Lord; Atatürk, 12.B., İstanbul, Altın Kitaplar, 1994.
Kurmuş, Orhan; Emperyalizmin Türkiye'ye Girişi, İstanbul, Bilim, 1974.
"Kütahya'da Açlık", İkdam, 4 Temmuz 1923,s.3.
"Muhacirin Cemiyeti", İkdam, 27 Mart 1919, s.l.
Noviçev, A. D.; Osmanlı İmparatorluğu'nun Yarı Sömürgeleşmesi, İstanbul, Onur, 1979.
Pamuk, Şevket; Osmanlı-Türkiye İktisadî Tarihi, İstanbul, İletişim, 2005; Tanzimat, C.I, İstanbul,
MEB, 1939,
Petrosyan, Y. A.; Sovyet Gözüyle Jöntürkler, çev. M. Beyhan-A.Hacıhasanoğlu, Ankara, Bilgi, 1974.
Sanders, Liman von; Türkiye'de Beş Yıl, İstanbul, Kesit, 2006.
Selek, Sabahattin; Anadolu İhtilâli, C.I, İstanbul, Burçak, 1966.
Tarih IV: Türkiye Cumhuriyeti, 3. Baskı, İstanbul, Kaynak, 2001.
Timur, Taner; Türk Devrimi ve Sonrası, 5. Baskı, Ankara, İmge, 2001.
"Trabzon'da Açlık ve Sefalet", İkdam, 14 Temmuz 1919, s.l.
Tunaya, Tarık Zafer; Hürriyet'in İlanı, İstanbul, Arba, 1995.
Tunaya, Tarık Zafer; Türkiye'de Siyasal Gelişmeler, İstanbul, Bilgi Üniversitesi, 2002.
Zürcher, Erik Jan; Modernleşen Türkiye'nin Tarihi, İstanbul, İletişim, 1995.