İkinci Dünya Savaşında İsmet İnönü ve Churchill arasında yapılan Adana görüşmesi

1 'inci Dünya Savaşının Sonuçları 2 'nci Dünya Savaşının da nedenidir. Savaş 01 Eylül 1939 günü sabahın erken saatlerinde, bir radyonun Polonyalılar tarafından basıldığı haberi ile Almanların hızla Polonya sınırlarına girişi ve bu gelişme üzerine Sovyet ordularının da Polonya'nın doğu sınırından girmesi ile başlamıştır.1939 yılında başlayan 2 'nci Dünya Savaşı 6 yıl süresince taraf olmayanları da daima meşgul etmiştir. Taraf olmamasına rağmen taraflar kadar harbin sıkıntısını yaşayan en şanssız ülke hiç şüphesiz Türkiye olmuştur. Türkiye harbin ayak seslerini daha 1930'ların ilk yıllarında anladığından yakın gelecekte büyük bir harbin içerisinde kalarak genç cumhuriyetin heba edilmemesi, milletin yeni sıkıntılara düçar olmaması için bölgesinde ittifaklar yapmıştır.İngiliz Başbakanı Churchill, Roosvelt'e; Türkiye'nin bir üs haline getirilerek Akdeniz'de Türk savunmasını hazırlamaya ikna için gayret etmiştir. Churchill, Kazablanka görüşmelerinden sonra Türkiye 'yi saflarında harbe sokabilmek için 30 Ocak 1943 tarihinde Türkiye'ye gelmiş ve Adana'da İsmet inönü ile bir görüşme yapmıştır. Görüşmeler 2 gün sürmüştür.Bu görüşmelere "Sağırlar Diyalogu" da denmektedir. Çünkü Churchill ve İnönü taban tabana zıt fikirlerde görüşmelere katılmışlar, görüşme sonunda her iki taraf amacına ulaştığı izlenimi ile ayrılmıştır. Görüşme dünya basınında ve iç basında büyük yankı yapmıştır. Türkiye, karşılanması imkansız şartlar ile İngiltere'yi oyalamıştır. Bulunduğu konum itibariyle tarafsız kalmasının daha yararlı olacağı politikası, 1945 yılı Şubat ayına kadar korunmuştur. Bu tarihte ise kazanan tarafın belli olmasıyla yeni kurulacak Birleşmiş Milletlerde yer alabilmek için Almanya ve Japonya 'ya göstermelik savaş açılmıştır.

Adana meeting betwen Churchill and İnönü during the Second World War

Results of 1st World War are also the reasons of 2nd World war. The War started in the early morning of September the 1st in 1939 where Germans passed the Polish border, with the news of an unexpected attack to a radio station, while Soviets also entered Poland from the east.The Second World War troubled both the involved nations and the others as well in 6 years. Inspite of being involved, the unluckiest country which had serious effects of war, was Turkey. When Turkey found out the battlecries of the upcoming war, in order to save the young republic, made new allies for the sake of country and its people.Britain's Prime Minister Churchill, tried to convince Roosvelt for making Turkey a base for defendin Mediterranean. After Casablanca meeting, Churchill came to Turkey/ADANA in order to convince Turkey to fight for their side and met with İnönü. Meetings lasted for 2 days.This meeting is also called "Dialogue of the Deaf' because they were completely opposite to each other and they left the meeting with the idea of victory. It was a remarkable event both domestic and foreign press. Turkey detained England with impossible conditions. Turkey remained neutral untill February 1945 and after that, when the winning side appears, in order to be in the newly established United Nations, declared nonfunctional war to Germany and Japan.

PDF

___

ARŞİV KAYNAKLARI
AYIN TARİHİ, "VESİKALAR", Bas. ve Yay. Md.lüğü, Ankara, Şubat 1943
AYIN TARİHİ, "Türkiye Almanya ile Münasebetini Kesti", Ağustos 1944
AYIN TARİHİ,"Türkiye'nin Almanya ile Japonya'ya Harp İlanı",Şubat 1945
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), T.C. hariciye Vekâleti, 11 Haziran 1942, 030. 10, 232, 562, 11
BCA, T.C. Dâhiliye Vekâleti ve Muğla Valiliği, 5 Aralık 1943, 030. 10, 232, 563,9
BCA, T.C. Dâhiliye Vekâleti ve Muğla Valiliği, 13 Ocak 1944, 030. 10, 232, 563,13
BCA, T.C. Hariciye Vekâleti, 030. 10, 152, 78,30
BCA, Genelkurmay Başkanlığı, 030-0-010-000-000-59-402-30 Genelkurmay Arşiv Belgesi
BCA, T.C. Hariciye Vekâleti (Rauf Orbay'm 4 Sf. Londra Raporu), 11 Şubat 1943, 030. 10, 235, 588, 3
BCA, T.C. Milli Müdafaa Vekâleti ve Maliye Vekâleti,11 Şubat 1943, 030. 10, 133, 957, 18
BCA, T.C. Başbakanlık, Münakalat ve Maliye Vekâleti, 11 Şubat 1943, 030. 10, 169, 177, 20
BCA, 030-0-018-001-002-95-54-1,22.06.1941 (Türkiye'nin Alman-Sovyet Harbine Karşı Tarafsızlığı)
T.C. Dışişleri Bakanlığı, Türkiye Dış Politikasında 50 Yıl İkinci Dünya Savaşı Yılları (1939-1945), Dışişleri Yay., Ankara, 1973
TELİF VE TETKİK ESERLER
Artuç, İbrahim, İkinci Dünya Savaşı 1. Cilt, Kastaş Yayınevi, İstanbul, 2003
Artuç, İbrahim, İkinci Dünya Savaşı 2. Cilt, Kastaş Yayınevi, İstanbul, 2003
ATAŞE Bşk.lığı, "İkinci Dünya Savaşı Kronolojisi", Altıncı Askeri Tarih Semineri Bildirileri II İkinci Dünya Harbi ve Türkiye 20-22 Ekim 1997-
İstanbul, Gnkur.Bsm., Ankara, 1999
Cebecioğlu,Güngör, "İkinci Dünya Savaşı ve Türk Silahlı Kuvvetleri", 6'ncı Askeri Tarih Semineri I, İkinci Dünya Savaşı ve Türkiye 20-22 Ekim 1997-İstanbul, Gnkur.Bsm., Ankara, 1998
Çakır, Musa,"İkinci Dünya Savaşı Döneminde Askeri Lojistik Hizmet ve Destek Sağlamaya Yönelik İngilizlerle Yapılan Temaslar", Altıncı Askeri Tarih Semineri Bildirileri 1 İkinci Dünya Harbi ve Türkiye 20-22 Ekim 1998 İstanbul, Gnkur.Bsm., Ankara, 1998
Dönmez, Berna,"İkinci Dünya Savaşı'nm Son Döneminde Türk Dış Politikası", Altıncı Askeri Tarih Semineri Bildirileri II İkinci Dünya Harbi ve Türkiye 20-22 Ekim 1997-İstanbul, Gnkur.Bsm., Ankara, 1999
Gürün,Kamuran, "Savaşın İlk Yılı ve Türkiye", 6'ncı Askeri Tarih Semineri I, İkinci Dünya Savaşı ve Türkiye 20-22 Ekim 1997-İstanbul, Gnkur.Bsm., Ankara, 1998
Gönlübol, Mehmet, Uluslar arası Politika, Ankara Ünv.Bsm., Ankara, 1978
Hobsbawn, Eric, (Çev.Yavuz ALOGAN), Kısa 20. Yüzyıl 1914-1991 Aşırılıklar Çağı, Everest Yay., İstanbul, 2006
Kaymaklı, Hulusi, TÜRK Havacüık Tarihinde Türkler 2, Hv.Bsm., Ankara, 1997
Kurtcebe, İsmail, "İkinci Dünya Savaşı Sonunda Türkiye Üzerinde Rus Baskısı", 6'ncı Askeri Tarih Semineri I, İkinci Dünya Savaşı ve Türkiye 20-22 Ekim 1997-İstanbul, Gnkur.Bsm., Ankara, 1998
Korbek, Ergun, "2 nci Dünya Savaşında İngiltere Başbakanı Winston Churchill ile Cumhurbaşkanı İsmet İnönü Arasındaki Adana Görüşmesi, (30-31 Ocak 1943)", 6'ncı Askeri Tarih Semineri I, İkinci Dünya Savaşı ve Türkiye 20-22 Ekim 1997-İstanbul, Gnkur.Bsm., Ankara, 1998
Öztoprak, İzzet,"İkinci Dünya Savaşı Döneminde Adana Görüşmelerinin Askeri Yönü", Altıncı Askeri Tarih Semineri Bildirileri I İkinci Dünya Harbi ve Türkiye 20-22 Ekim 1997-İstanbul, Gnkur.Bsm., Ankara, 1998
TC. Dışişleri Bakanlığı, İkinci Dünya Savaşının Gizli Belgeleri, Sebat Matbaası.,İstanbul, 1968
Uçarol, Rifat, "İkinci Dünya Savaşı "Misak-ı Milli" ve Türkiye'nin Savaşa Girmemek için Direnişi", Altıncı Askeri Tarih Semineri Bildirileri II İkinci Dünya Harbi ve Türkiye 20-22 Ekim 1997-İstanbul, Gnkur.Bsm., Ankara, 1999
Uslu, Nasuh, Türk-Amerikan İlişkileri, 21. Yüzyıl Yayınları, Ankara, 2000
William Hale, Çev.Petek Demir,Türk Dış Politikası 1774-2000, Mozaik Yay.,İstanbul, 2003
Yalçın, Durmuş-Avcı, Cemal, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi II, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2002
Yalçın, Mehmet Ali, İkinci Dünya Savaşının Gizli Belgeleri, MAY Yay., İstanbul, 1968