İtalya Kralı III. Vittorio Emanuele ve Ailesinin Rodos Ziyareti ve Yankıları

Tarih boyunca ticaretin ve kültürün merkezi ve Ege Denizi’nin en önemli üslerinden birisi olan Rodos Adası, 16. Yüzyılda Osmanlı hâkimiyetine girmişti. Osmanlı döneminde bu özellikleri devam etmiş, adada bulunan farklı dinler ve kültürler genelde bir arada huzurla yaşamışlardı. Trablusgarp Savaşı sırasında İtalyanların Rodos ve On İki adayı ele geçirmesi, Uşi Antlaşmasında söz verdiği gibi iade etmemesi ve Yunanistan’ın da adalarda hâkimiyet kurmak istemesi sebepleriyle Rodos ve On İki ada yıllar boyunca bu üç devletin arasında sorun olmaya devam etmişti. İtalya’da 1922’de Benito Mussolini idaresinde Faşist yönetimin kurulması ile Ege denizi ve Akdeniz önem kazandı, İtalya bu dönemde adalar üzerinde oluşan üçgendeki üstünlüğünü ispat etmek amacındaydı. Bu yüzden, her ne kadar yönetimde bir etkisi olmasa da, Kral III. Vittorio Emanuele ve ailesi 1929 yılında Rodos ve On İki Adaya bir ziyaret gerçekleştirdi. Bu ziyaret ve önemi hakkında Avrupa basınına haberler yansıdı. Bu çalışmada çeşitli gazetelerden seçilen haberler ve yazılar ile İtalya kralı ve ailesinin gezisi ve bu gezinin yankıları incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

III. Vittorio Emanuele, İtalya, On İki Ada, Rodos, Türkiye, Yunanistan

THE ORDER CONCERNING THE DUTIES, DIVISIONS AND OPERATIONS OF THE SECOND BRANCH

The Order Concerning the Duties, Divisions and Operations of the Second Branch (“İkinci Şu’benin Vezâ’if, Taksîmat ve Muâmelâtı Hakkında Ta’lîmât”) prepared by Presidency of War of the Republic of Turkey on 1 April 1340 [1924] in Ottoman (old Turkish) organizes the duties, organizational structure, its own division of work and activities of the department operating as “Intelligence Branch (İstihbârât Şu’besi)” at that time. As a result of the review of the literature, with the translation of the said order, which is evaluated to be not translated into modern-day Latin Alphabet and even if it was translated it was limited to the use of relevant departments of the state and was not shared with the public, it is aimed to contribute to fill a gap in the literature.

Keywords:

Presidency of War, Turkish General Staff, Second Branch, Intelligence, Order,

PDF

___

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
Armaoğlu, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1980), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1983.
Çelebi, Mevlüt, Milli Mücadele Döneminde Türk-İtalyan İlişkileri, Ankara, 2002.
__________, “Atatürk Dönemi ve Sonrasında Türkiye-İtalya İlişikleri Etkileyen Faktörler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt XXXI, Sayı: 91, Bahar 2015.
Hayta, Necdet, “İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Ege Adaları Sorunu”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt XII, Sayı 36, Kasım 1996.
Kavas, Ahmet,, “İtalya”, TDV İslam Ansiklopedisi, 23. Cilt.
Orakçı, Meryem, Rodos Müslümanları- Selam Gazetesi (1926-1936), Kitap Yayınevi, İstanbul, 2012.
Örenç, Ali Fuat. Yakın dönem tarihimizde Rodos ve On İki Ada, Doğu Kütüphanesi, İstanbul 2006.
Papuççular, Hazal, Türkiye ve Oniki Ada (1912-1947), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2020.
Soysal, İsmail, Türkiye’nin Siyasal Antlaşmaları, I. Cilt, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1983.
Tağmat, Çağla Derya, Lozan Konferansı’nda Yunan Diplomasisi, Libra Yayınları, İstanbul, 2019.
Turan, Şerafettin, “Rodos ve 12 Adanın Türk Hâkimiyetinden Çıkışı”, Belleten, Cilt: XXIX, Sayı:113, Ocak 1965.
Uçarol, Rıfat, Siyasi Tarih (1789-2014), I. Cilt, 11. Baskı, İstanbul, 2019.
Süreli Yayınlar, Akropolis, Akşam, Corriere della Sera, Cumhuriyet, Gazzetta Ufficiale del Regno d’Italia, Hâkimiyet-i Milliye, Il Solco Fascista, İkdam, La Stampa, Times, Vakit.