Banditry and desertion in the western Anatolia during the first world war

Birinci Dünya Savaşının neden olduğu iç güvenlik sorunu Osmanlı İmparatorluğunda araştırılması gereken en önemli problemlerden biridir. Güvenlik ve asayiş savaş zamanlarında devletin özellikle hayati sorunudur. Çünkü devletin savaş alanlarındaki başarısı ülkenin içindeki güvenliğin ve barışın sağlanmasını gerektirir. Birinci Dünya Savaşı Osmanlı İmparatorluğunun sosyal, ekonomik ve siyasal çöküşüne neden olmuştur. Devlet otoritesi savaş boyunca zayıflamıştır. Ekonomik ve sosyal sorunlar barışın bozulmasının da nedenleri olmuştur. Eşkıyalık faaliyetlerin özellikle 19. yüzyıldan bu yana artması da imparatorluğun iç güvenliğini tehdit eden bir diğer unsurdur. Demografik ve etnik yapının savaş sonrası yaşanan göçler nedeni ile değişmesi ve buna bağlı olarak ortaya çıkan işsizlik ve topraksızlık eşkıyalık faaliyetlerinin artmasında ve yayılmasındaki etkilerin başında gelmektedir. Yaşanılan bölgenin coğrafi konumu ve iklimsel özellikleri de bu tür faaliyetlerin artmasının nedenlerindendir. Eşkıyalık faaliyetlerinin yanı sıra özellikle savaş yıllarında devletin karşısına büyük bir sorun olarak çıkan ve asayişin bozulmasına sebep olan diğer bir faktör de asker kaçakları meselesidir. Büyük Savaş yıllarında yaklaşık olarak 300.000 asker kaçağından bahsedilmektedir. Asker kaçakları sadece iç güvenliğin bozulmasının değil, özellikle savaşın ikinci yarısında cephede yaşanan başarısızlıklarının da nedenidir. İmparatorluğun etnik ve demografik yapısı, coğrafi özellikleri, iklim şartları ve etnik unsuların bağımsızlık talepleri bölgede yaşanan güvenlik sorunlarını niteliksel olarak değiştirebilmektedir. Yapılacak olan çalışma ile geleneksel tarih anlayışı yıkılarak, geçmiş genellemeler ile değil, zaman ve mekân küçültülerek ve dokümanter malzeme kullanılarak anlatılmaya çalışılacaktır. Böyle bir yaklaşımla Başbakanlık Osmanlı Arşiv belgeleri özellikle de Dâhiliye Nezareti Asayiş Kalemi ve Emniyet-i Umumiye Müdüriyetine gönderilen kayıtlar incelenecektir. Özellikle I. Dünya Savaşı yıllarında Batı Anadoluda başta eşkıyalık faaliyetleri olmak üzere, asker kaçaklarının neden olduğu adli olaylar da belirlenmeye çalışılacaktır.

Birinci Dünya Savaşı yıllarında batı Anadolu da asker kaçakları ve eşkıyalık

The issue of internal security caused by the First World War is one of the most important problems to be investigated in the Ottoman Empire. Safety and security become a vital question for the State especially in times of war. Because, the success of the State in the battle fields is one of the necessary conditions to ensure peace and trust within the country. The First World War worsened the conditions of the Ottoman Empire, which was in political, economic and social collapse at that time. The authority of the State got weakened during the war time; accordingly, the emerging economic and social crisis were reasons for the disturbance of peace. Another reason that threaten the internal security of the Empire had been the rapidly increasing banditry activities especially since 19th century. Demographic and ethnic structure got changed due to migration in the post-war period, accordingly, the emergence of the unemployment and landlessness was one of the effects that resulted in increasing and spreading of the banditry activities. Geographical location of the living regions and the climatic features also were the reasons for increasing in this kind of activities. In addition to the banditry activities, the state faced especially during the war years with the matter of deserters as a major problem causing the disturbance of peace. The historians mention almost 300.000 deserters during the First World War. Deserters were not only the cause of the deterioration of the internal security but also of the failures of the front lines especially in the second half of the war. Ethnic and demografic structure of the Empire, geographical features, climatic conditions, demands for the independence of the ethnic elements could qualitatively alter security issues lived in the region. In this study, the traditional conception of history will be overthrown, and the past will be tried to be explained not by generalizations but by using documantery materials as well as minimization of the time and place. With this approach, the Prime Ministry Ottoman Archives, specifically the Ministry of Interior and the Public Order records sent by the Provinces, will be examined. In particular, the banditry activities and the criminal events caused by the deserters in the Western Anatolia during the First World War will be tried to be identified.

PDF

___

BOA(Başbakanlık Osmanlı Ar7ivleri), DH.EUM.3.ŞB(Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti 3. Şube), Dosya no:17, Vesika no:20, 1332.
BOA, DH.ŞFR(Dahiliye Nezareti Şifre Kalemi), Dosya no: 95, Vesika no:4, 1335.
BOA, DH.ŞFR, Dosya no:95, Vesika no:1, 1335.
BOA, DH.EUM.3.ŞB, Dosya no:16, Vesika no:6, 1332
BOA, DH.EUM.ADL.(Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti Takibat-ı Adliye Kalemi), Dosya no:28, Vesika no:36, 1335.
BOA, DH.EUM. ADL., Dosya no:36, Vesika no:22,1335.
BOA. DH.EUM. ADL., Dosya no:27, Vesika no:31, 1335.
BOA, DH.EUM.3.ŞB, Dosya no:15, Vesika no:92, 1332.
BOA, DH.EUM.3.ŞB, Dosya no:16, Vesika no:6, 1332.
BOA, DH.EUM.3.ŞB, Dosya no:17, Vesika no:27, 1335.
BOA, DH.EUM.3.ŞB, Dosya no:17, Vesika no:21, 1332.
BOA, DH. ŞFR, Dosya no:92, Vesika no:32, 1334.
BOA, DH. EUM. AYŞ., Dosya no:7, Vesika no:71, 1335.
Alyot, Halim, Türkiyede Zabıta: Tarihi Gelişim ve Bugünkü Durum, Ankara, 1947.
Ahmad, Feroz, İttihatçılıktan Kemalizme, İstanbul, 1985.
Aybars, Ergün, İstiklal Mahkemeleri, 1997, İstanbul.
Braudel, Fernand, Akdeniz ve Akdeniz Dünyası, trans: Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara, 1993.
Davis, Norman, World War One A Short History, London, 2007.
Dündar, Fuat, İttihat ve Terakkinin Etnisite Mühendisliği(1913-1918), İstanbul, 2008.
Erickson, Edward, Ordered to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, 2001.
Gökbel, Asaf, Milli Mücadelede Aydın, Aydın, 1964.
Hobsbawn, Eric. J., Eşkıyalar, 2008, İstanbul.
Karpat, Kemal, Osmanlı Nüfusu(1830-1914), İstanbul, 2003.
Mutlu, Cengiz, Birinci Dünya Savaşında Amele Taburları, İstanbul, 2007.
Özbaran, Salih, Tarih ve Tarih Öğretimi, İstanbul, 1992.
Robbins, Keith, The First World War, Newyork, 1993.
Serçe, Erkan, İzmir ve Çevresi Nüfus İstatistiği 1917, İzmir, 1998.
Terraine, John, The First World War 1914-1918, Macmillan, London, 1992.
Üner, Mehmet Emin, Aşiret, Eşkıya ve Devlet, İstanbul, 2009.
Yapucu, Olcay Pullukçuoğlu, Modernleşme Sürecinde Bir Sancak Aydın, 2007, İstanbul.
Yetkin, Sabri, Egede Eşkıyalar, 1990, İstanbul.
Aker, M. Şefik, İstiklal Harbinde 57. Tümen ve Aydın Milli Cidali, III, Askeri Mecmuanın Tarih Kısmı, 1 September, 1937, Number:47.
Berber, Engin, İkinci Meşrutiyet Döneminde Aydın Vilayetinde İç Güvenlik Sorunu, Askeri Tarih Bülteni, Number:28, Ankara, 1990.
Beşikçi, Mehmet, Birinci Dünya Savaşında Devlet İktidarı ve İç Güvenlik: Asker Kaçakları Sorunu ve Jandarmanın Yeniden Yapılandırılması, Türkiyede Ordu, Devlet ve Güvenlik Siyaseti, İstanbul, 2010.
Hacısalihoğlu, Mehmet, İçerme ve Dışlama: Osmanlı İmparatorluğunda Askere Alma, Türkiyede Ordu, Devlet ve Güvenlik Siyaseti, Der: Evren Balta Paker- İsmet Akça, İstanbul, 2010.
Özbek, Nadir, Osmanlı İmparatorluğunda İç Güvenlik, Siyaset ve Devlet, 1876-1909, Türklük Araştırmaları Dergisi, Fall-2004, Number:16, 2004.
Öz, Mehmet, Modernleşme Öncesinde Osmanlı Toplumunda Eşkıyalık Hareketlerinin Niteliği ve Özellikleri, Osmanlıdan Günümüze Eşkıyalık ve Terör, Ed:Osman Köse, Samsun, 2009.
Sürgevil, Sabri, Milli Mücadelede ve Yörük Ali Efe, Milli Mücadelede Aydın Sancağı ve Yörük Ali Efe Sempozyumu, Aydın, 2007.
Zürcher, Eric Jan, Osmanlı İmparatorluğunun Son Döneminde Asker Kaçaklığı, Çarklardaki Kum:Vicdani Red, Ed: Özgür Heval Çınar, Çoşkun Üsterci, İstanbul, 2008.