ESKİ TÜRKLERDE ŞEHİRCİLİK

Öz Çağlar boyu hüküm sürmüş büyük devletlere baktığımızda, Türkler’in yaşam tarzını belirli bir yere oturtamamak hep sorun olmuştur. Türk Tarihi incelemelerinde Türkler’in Anayurdu olduğu kadar, yerleşik olup olmadığı da birçok tartışmalara yol açmıştır. Yerleşikler tarafından yapılan Türk Tarih araştırmalarınca; göçebelik ve Bozkır Kültürü bir toplumu alt tabakaya düşüren, o toplumu kalitesiz kılan bir unsur gibi gösterilmekle kalmamış, asırlar boyu Türk Toplumunun göçebe bir yaşam tarzına sahip olduğunu inancı süregelmiştir. Bu doğrultuda bazı Türk müelliflerince bu görüş desteklenmiş, kimi ilim adamları da bunun yanlışlığının ispatına gayret göstermiştir. Hali ile bu konuda oldukça fazla eser yazılıp çizilmiştir. Ancak önemli Türk Tarihçilerimizin yazdıkları bu eserlerden sonra birçok arkeolojik araştırmalar yapılmış ve yeni gerçekler ortaya çıkarılmıştır. Ortaya çıkan bu gerçekler de her zaman olduğu gibi kendinden öncekini çürütmüş, bu usta yazarların eserlerinin tekrar incelenmesinin gereğini ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada; Yerleşik bakış açısının Türklerde ve Türklerin tarihinde uyandırdığı gelişmeler doğrultusunda ortaya çıkan kaynaklar ve bir kaç da geride kalmış hususa değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Göçebe, Yerleşik, Şehir, Türk

PDF

___

ALYILMAZ, Cengiz. ‚Bugut Yazıtları ve Anıt Mezar Külliyesi Üzerine‛, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Erzurum, 15 (37), 317-326.

ALYILMAZ, Cengiz. ‚İpek Yolu ve Orhun Yazıtları‛. Ankara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 11 (24), 2004, 181-192.

BARTHOLD, Vasiliy Vladimiroviç. ‚Orta Asya Türk Tarihi Hakkında Dersler‛ Haz. İsmail AKA, Kazım Yaşar KOPRAMAN, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1975.

BAŞTAV, Şerif ‚Avrupa Hunları‛ Genel Türk Tarihi Ansiklopedisi, Cilt I, 597-652 Ankara 2002.

BAYKARA, Tuncer. ‚Türk Şehircilik Tarihinden : Hatun Şehirleri‛. Belleten, Ankara : 1980, XLIV, 497-510.

CAFEROĞLU, Ahmet. ‚Sovestkaya Arheologia: Tanıtımlar‛, Türkiyat Mecmuası. 2009, 370-377.

ERGİN, Muharrem. Orhun Abideleri. Ötüken Yayınları, İstanbul 1998.

EBERHARD, Wolfram ‚Eski Çin Kültürü ve Türkler‛, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Ankara 1943, Cilt:1, Sa.4, 19-29.

GÖMEÇ, Saadettin. ‚Oğuz Kağanın Kimliği, Oğuzlar ve Oğuz Kağan Destanları Üzerine Bir İki Söz‛. Tarih Araştırmaları Dergisi, Ankara 2004, 35(22), 113-121.

GÖMEÇ, Saadettin. ‚İslam Öncesi Türk Tarihinin Kaynakları Üzerine‛. Tarih Araştırmaları Dergisi, 1999-2000, 20/31, Ankara 2000

GROUSSET, Rene. Bozkır İmparatorluğu. Çev. M. Reşat Uzmen, Ötüken Yayınevi, İstanbul 1980.

GÜL, Bülent. ‚Moğolistan’da Türkolojinin Gelişimi ve Moğolistan’da Yapılması Gereken Türkoloji Çalışmaları Üzerine‛. Türkiyat Araştırmaları Sempozyum Bildirileri. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Ankara 2006. 203-219

GÜNALTAY, Şemseddin. ‚Türkler’in Ana Yurdu ve Irkı Meselesi‛. İstanbul Üniversitesi Tarih Semineri Dergisi. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Yayınları, Milli Mecmua Basımevi, 1937, 3-13.

İNAN, Abdülkadir. ‚Türkistanda ve Altaylarda Son Yıllarda Yapılan Arkeoloji Araştırmaları‛ Belleten, XII, Haberler, Ankara 1948, 274-278

KAFESOĞLU, İbrahim. Türk Milli Kültürü, Ötüken Yayınları, İstanbul 2010.

KİM, Kijeong vd. ‚2000 Year Old West Eurosian Male İn Northeast Mongolia‛, American Journal Of Physical Anthrophology, 142:429-440, (2010)

KLYASHTORNY, S.G., SULTANOV, T.İ. Türkün Üç Bin Yılı. Selenge Yayınları, Çev: A.Batur, İstanbul 2003.

KOCA, Salim. ‚Büyük Hun Devleti‛ Genel Türk Tarihi Ansiklopedisi, Cilt I, Ankara 2002.

KURAT, Akdes Nimet. ‚Köktürk Kağanlığı‛. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, Ankara 1952, X(1-2): 1-36.

NUR, Rıza. Türk Tarihi. Cilt I, Kutluğ Yayınları, İstanbul 1972.

ÖGEL, Bahaeddin. İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi (Orta Asya Kaynak ve Buluntularına Göre), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, VII, Sa-42, Ankara 1991.

ÖGEL, Bahaeddin. Türk Mitolojisi I, Eğitim Dizisi, İstanbul 1997.

ÖZÖNDER, Sema Barutçu. ‚Eski Türklerde Dil ve Edebiyat‛, Türkler, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002, III Cilt, 481-498.

ÖZTUNA, Yılmaz. Türk Tarihinden Yapraklar. Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1969.

POLAT, Mehmet Said. Selçuklu Göçerlerinin Dünyası. Kitabevi Yayınları, İstanbul 2004.

PROKOPİUS. Gizli Tarih, [Türkiye] Milliyet Yayınları, 1973

RASONYİ, Laszlo. Tarihte Türklük. II. Baskı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları. Ankara 1988.

SARITAŞ, Eyüp. İslamiyet Öncesi Türklerde Kültürel Hayat. Scola Yayınları, İstanbul 2010.

SERTKAYA, Osman. ‚Fikri Eski Türkler Okur Yazar Mıydı?‛. Köktürk Devletinin 1450. Kuruluş Yıldönümü Sempozyum Bildirileri. Yeni Avrasya Yayınları, Ankara 2001, 23-37.

SÜMER, Faruk. ‚Anadolu’ya Yalnız Göçebe Türkler mi Geldi?‛. Belleten, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1960. Cilt XXIV, 93-96.

SÜMER, Faruk. Eski Türklerde Şehircilik. Türk Tarih Kurumu, Ankara 1993.

ŞEN, Serkan. ‚Eski Türklerde Maden İşçiliğine Bir Bakış‛. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi. Ankara 2008, 5(3) :162-172

ŞEŞEN, Ramazan. İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri. Türk Tarih Kurumu, Ankara 2001.