91. YILINDA SARIKAMIŞ TAARRUZU

Öz 29 Ekim 1914 tarihi Osmanlı Devleti’nin Rusya’nın Karadeniz’deki limanlarını bombalayarak fiilen I.Dünya Savaşı’na girdiği tarihtir. Çarlık Rusya’sı da Osmanlı’nın bu saldırısına Kafkaslarda cevap verdi. Ancak bu hiçte beklenildiği gibi güçlü bir karşılık olmadı. Çünkü Rus ordusu ağırlıklı olarak Avrupa cephesinde savaşmakta idi. Kafkaslardaki askeri gücü oldukça azdı. Örneğin sadece Sarıkamış’ta iki tabur askeri bulunmakta idi. Başkomutan Vekili Enver Paşa, yıldırım taarruzla bölgedeki zayıf Rus varlığını ortadan kaldırmak istedi. Taarruz planı zamana karşı hazırlanmıştı. Sarıkamış’ın stratejik önemi o kadar da fazla değildi. Burada önemli olan Kars ve onun ötesi idi. Asıl amaç ilk etapta Hazar Denizi’ne kadar olan bölgeyi, Türk ordularının hakimiyeti altına almaktı. Taarruz planının adı “Sarıkamış ihata taarruzu” idi. Osmanlı ordusunun lojistik desteği ve ekipmanı iyi durumda değildi. Mevsim kış idi ve oldukça ağır geçmekte idi. İşte bu noktada zamana karşı verilecek mücadelenin önemi artmakta idi. Sarıkamış alınırsa Osmanlı Ordusu bir nebze olsun dinlendirilebilecekti. Bu taarruzu Osmanlı Devleti başarı ile tamamlayamadı. Savaş esnasında ölen askerler kadar ağır kış şartları karşısında da bir çok kayıp verildi. Bu taarruz günümüzde de birçok yönüyle tartışılmaktadır.

___

AYDEMİR, Şevket Süreyya, Enver Paşa, III, İstanbul, 1978

BELEN, Fahri, 20nci Yüzyılda Osmanlı Devleti, İstanbul, 1973.

Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, Kafkas Cephesi, 3ncü Ordu Harekâtı, I, Ankara, 1993.

Birinci Dünya Savaşı Ansiklopedisi, I, İstanbul, 1976.

BOĞUŞLU, Mahmut, 1.Cihan Harbi, İstanbul 1997.

FROMKİN, David, Barışa son veren Barış, (çev:Mehmet Harmancı), İstanbul, 1989.

GÖRGÜLÜ, İsmet, On Yıllık Harbin Kadrosu, Ankara, 1993.

Kaymakam Şerif Bey, Sarıkamış İhata Manevrası, (Yay. hzl: Murat Çulcu), İstanbul, 1998.

ÖZDEMİR, Yavuz, Bir Savaşın Bilinmeyen Öyküsü, Erzurum, 2003.

SANDER, Oral, Siyasi Tarih, İlkçağlardan 1918’e, Ankara, 1989.

Sonsuz Görevde Nöbet, Paul Leverkuehn’in Anıları, (çev: Zekiye Hasançebi), İstanbul,1998.

SORGUN, Taylan, Halil Paşa, Bitmeyen Savaş, İstanbul, 1997.

TONGUÇ, Faik, Birinci Dünya Savaşı’nda Bir Yedek Subay’ın Anıları, İstanbul, 1999.

YILMAZ, Veli, 1.Dünya Harbi’nde Türk-Alman İttifakı ve Askeri Yardımlar, İstanbul, 1993.