20387

Zâtî: Hayatı, Kişiliği, Sanatı ve Eserleri

Öz Zâtî, XV. yüzyılın sonu ve XVI. yüzyılın ilk yarısında yaşamış ünlü bir şairdir. Yazdığı manzum ve mensur eserlerle tanınmış, döneminin önde gelen şairlerindendir. Kolay şiir yazan ve şiir tekniğini iyi bilen bir şair olarak bilinir. Türk edebiyatında en fazla gazel yazan şairlerdendir. Zâtî, kaynaklarda şairler hocası olarak anılır ve kendisinden övgü ile bahsedilir. Onun öğrencilerinden biri, ünlü şair Bâkî’dir. Bir diğer ünlü öğrencisi de Gül ü Bülbül mesnevisiyle tanınan şair Kara Fazlı’dır. Onun Bayazid cami avlusundaki küçük dükkânı şiirlerin okunduğu, konuşulduğu ve şiir tartışmalarının yapıldığı akademik bir muhittir. Hayali Bey ve Taşlıcalı Yahya da bu dükkâna gelen şairlerdendir. Kıvrak bir zekâya, güçlü bir şiir yeteneğine sahip olan Zâtî, rindmeşrep ve nüktadan bir kişidir. O, anadan doğma şair yaratılışlı, aynı zamanda çok boyutlu ve çok yönlü biridir. Böyle bir yeteneğin ortaya çıkmasındaki en büyük etken, şüphesiz şahsi kabiliyetidir. Kıvrak bir zekâya, güçlü bir şiir yeteneğine sahip olan Zâtî, rindmeşrep ve nüktadan bir kişidir. O, anadan doğma şair yaratılışlı, aynı zamanda çok boyutlu ve çok yönlü biridir. Böyle bir yeteneğin ortaya çıkmasındaki en büyük etken, şüphesiz şahsi kabiliyetidir. Daha birçok özelliklere sahip olan şair üzerinde ciddi araştırmalar yok denecek kadar azdır.

Anahtar Kelimeler:

Şair Zâtî, Zâtî’nin şiiri, Zâtî’nin sanatı

PDF

___

Ahdî-i Bağdâdî, Gülşen-i Şu’arâ, Millet ktp. Âli Emiri Kısmı nr. 774. TDED, c. XI, İstanbul.Alpay, Günay (1974). "Gazali'nin Mekke'den İstanbul'a Yolladığı Mektup ve Ona Yazılan Cevaplar", TDAY Belleten-1972-1973, Ankara.Âşık Çelebi (1971). Meşâ'irü'ş-Şu'arâ, (yay. G.M. Meredith Owens), London.Çavuşoğlu, Mehmet (1970). "Zâtî'nin Letâyifi I" İst. Üniv. Edebiyat Fak. TDED, c. XVIII, İstanbul.Çavuşoğlu, Mehmet (1977). “Zâtî’nin Letâyifi II”, İst Üniv. Edebiyat Fak. TDED, c. XXII, İstanbul.. Erünsal, İsmail E. (1980). "Türk Edebiyatı Tarihine Kaynak Olarak Arşivlerin Değeri", Türkiyat Mec., c. XIX, İstanbul. Erünsal, İsmail E. (1981). "II. Bâyazîd Devrine Ait Bir İn'âmat Defteri", İst. Üniv. Tarih Enst, Der., sy. 10, İstanbul Erünsal, İsmail E. (1984). "Kanuni Saltan Süleyman Devrine Ait Bir İn'âmât Defteri" Osmanlı Araştırmaları IV, İst.1984. Göçgün, Önder (1987). Ziya Paşa'nın Hayatı Eserleri, Edebi Şahsiyeti ve Bütün Şiirleri, Ankara.İbrahim Necmi (1338). Tarih-i Edebiyat Dersleri, İstanbul. İpekten, Haluk (1987). Bâkî (Hayatı-Sanatı- Eserleri), Ankara. İsen, Mustafâ (1993). Acıyı Bal eylemek (Türk Edebiyatında Mersiye), Ankara.İsen, Mustafa (1994). Künhü'l Ahbâr’ın Tezkire Kısmı, Ankara. İsmail Hakkı (1342). Karesi Meşâhiri, Balıkesir. Kınalı-zâde Hasan Çelebi (1989). Tezkiretü'ş-Şu'arâ, (haz. İbrahim Kutluk), Ankara. Köprülü, Fuat (1322). Yeni Osmanlı Tarih-i Edebiyatı, İstanbul. Kurtoğlu, Orhan (1995). Zâtî Dîvânı'nın Gazeller Dışında Kalan Şiirleri Üzerine Bir Araştırma (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniv. SBE, Ankara.Latifî (1314). Tezkire, İstanbul.Mehmet Riyâzî, Riyâzü'ş-Şu'arâ, Nuruosmaniye, ktp. nr.3724. Mustafa Beyânî Tezkire-i Şu'arâ, İst. Millet Ktp. Ali Emiri Kısmı nr. 757. Sehî (1325). Heşt Behişt, İstanbul. Şem’ü Pervâne, Süleymaniye ktp, Lala İsmail Bölümü, nr. 443, v.81b Şentürk, Ahmed Atilla (1993). "Klasik Osmanlı Edebiyatı Işığında Eski Adetler ve Günlük Hayattan Sahneler”, Türk Dili, sy. 500, Ankara.Tolasa, Harun (1983). Sehî, Latifi, Âşık Çelebi Tezkirelerine Göre 16. Yüzyıl'da Edebiyat Araştırma ve Eleştiri, İzmir.Uğurlu, Nurer (1992). Divan Bahçesi, İstanbul. Zâtî Divanı (1967). “Edisyon Kritik ve Transkripsiyon”, (yay. Ali Nihad Tarlan), Gazeller Kısmı, I. Cild, İstanbul. Zâtî Divanı (1970). “Edisyon Kritik ve Transkripsiyon”, (yay. Ali Nihad Tarlan), Gazeller Kısmı, I. Cild, İstanbul. Kısmı, II Cild İstanbul. Zâtî Divanı (1987). “Edisyon Kritik ve Transkripsiyon”, (yay. Mehmet Çavuşoğlu- M. Ali Tanyeri), Gazeller Kısmı, III. Cild, İstanbul.