Simgesel Bir İletişim Aracı Olarak Manas Destanının Anıtlaştırılması (Bişkek Manas Anıtları Analizi)

Öz İktidarlar topluma yönelik ileti aktarımında bulunmak için anıtları kullanmaktadır. Dolayısıyla anıtlar kamuoyuna mesajlar sunan ve iktidar ile toplum arasında iletişim kuran araçlar olarak ele alınabilmektedir. Bu mesajlarda ideolojik içeriklere yer verildiği gibi toplumsal uzlaşıyı sağlayan ortak vurgular da bulunmaktadır.Çalışma Türk tarihinde önemli bir yeri olan Manas destanın simgesel bir anlatım aracı olarak anıta dönüştürülmesi sürecinde hangi ideolojik unsurların kullandığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda Manas destanı, ideolojik olarak ilişkisellik durumu, anıt ve ideoloji gibi konular çalışmanın kavramsal çerçevesini oluşturmaktadır. Anıtların simgesel ve ideolojik analizi için Kırgızistan’ın Bişkek şehrinde bulunan Sovyet ve Bağımsızlık dönemlerine ait iki anıta odaklanan çalışmada Barthes’ın göstergebilimsel analiz yöntemi kullanılmaktadır. Çözümlenen anıtların en belirgin ortak noktası ise konu bakımından aynı olmalarıdır. Kırgız destanı kahramanı Manas’ı ele alan anıtlar iki farklı siyasal rejimde inşa edilmiştir. Anıtların konuları itibariyle aynı olmasına rağmen ideolojik perspektifte kendi dönemlerinin ideolojilerini yansıttığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla Sovyet döneminde inşa edilen Manas anıtı Sovyet ideolojisini yansıtırken, bağımsızlık döneminde inşa edilen Manas anıtı ise bağımsızlık dönemi ideolojisi ile uyumlu bir haldedir. Bu ideolojik anlamlandırmalarda kullanılan simge ve semboller çalışmanın ana çatısını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Manas, Simgesel Anıt, İdeoloji, SSCB

PDF

___

Albers, Peggy (2006). Visual Discourse Analysis: An Introduction to the Analysis Of School Generated Visual Texts. National Reading Conforence Yearbook 56, pp. 81-95.

Akengin, Çağatay (2014). Sanat İdeoloji Politika İlişkileri, Ulakbilge, Cilt 2, Sayı 4, ss 143-150.

Akyüz, Çiğdem (2010). Manas Destanı’nda Alp Kadın Tipi, Mukaddime, Sayı 1, ss 169-180.

Ayhan, Niyazi (2017). Simgesel Yapılarda Hegemonya ve İdeolojinin İnşası,Cinius Yayınları, İstanbul.

Beşirli, Hayati (2015). Bağımsızlık Sonrası Kırgız Kimliğinin İnşasında Manas ve Manas Destanının Simgeselliği, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, sayı 22, ss 29-46.

Cumakunova,Gülzura (2007).Kırgızların Mitolojik İçerikli Destanlarından Kococaş Destanı,Modern Türklük Araştırmaları Dergisi,Sayı2,cilt 4,ss 36-46.

Çakmak, Diren (2009). Manas Destanı’nın İktisadi İncelemesi, Akademik bakış, Cilt 3,Sayı 5,ss 171-194.

Durmuş, Gülşah (2015). Campbell’ın Monomit Kuramı Bağlamında Manas Destanı: Bir Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 25, Sayı 2,ss 67-76. Fiske, John (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş, (çev.) Süleyman İrvan, Bilim Sanat Yayınları, Ankara.

Maigret, Eric (2006) Göstergebilimden Edimbilime, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Çeviri Aslı Yapar Gönenç, ss 38-49.

Parsa, Seyide. Parsa, Alev Fatoş (2004) Göstergebilim Çözümlemeleri, Ege Üniversitesi Basımevi,2.Basım. İzmir.

Temur, Nezir (2009). Bir Sovyet Ürünü: Manas’ın Kurama Varyantı, Türkbilig,sayı17,ss 133-145.

Useev, Nurdin (2016). Manas Destanı’ndaTürki Til Kavramı, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat dergisi, sayı 41,203-223.

Yayınoğlu, Eraslan Pınar, Susar, A. Filiz (2008). Kent, Görsel Kimlik ve İletişim, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.